Imbir - właściwości, działanie, przeciwwskazania. Na co pomaga imbir?

Imbir jest jedną z tych roślin, bez których wiele narodów nie wyobraża sobie życia. Właściwości lecznicze imbiru są powszechnie wykorzystywane w Azji. Dla każdego Azjaty imbir to podstawowy dodatek do potraw i bardzo skuteczne lekarstwo na infekcje wirusowe (herbata z imbirem), mdłości (napar z imbiru) czy bóle miesiączkowe (plastry korzenia imbiru). Przeczytaj albo posłuchaj, jakie jeszcze właściwości ma imbir.

Spis treści

1. Imbir - owoc czy warzywo? Pochodzenie imbiru
2. Jak wygląda i jaki smak ma imbir?
3. Właściwości lecznicze imbiru - dlaczego imbir jest zdrowy?
4. Imbir - działanie i zastosowanie. Na co pomaga imbir?
5. Imbir - witaminy i wartości odżywcze. Co zawiera imbir?
6. Komu nie wolno jeść imbiru?
7. Jak jeść imbir?
8. Ile można dziennie zjeść imbiru?
9. Imbir w kuchni
10. Imbir a ciąża
11. Imbir dla urody
12. Rodzaje imbiru

Imbir (Zingiber officinale) to przyprawa, która do niedawna kojarzyła nam się z piwem i ciasteczkami z amerykańskich filmów. W polskiej kuchni, w sproszkowanej postaci, dodawała smaku jedynie flakom, pasztetowi z zająca i piernikowi. 

W tropikalnej Azji imbir uprawia się od ponad 3000 lat, chociaż jego pochodzenie jest nieznane. Imbiru używano na Bliskim Wschodzie i w południowej Europie na długo przed Rzymianami. Portugalczycy przywieźli go do Afryki, Hiszpanie do Indii Zachodnich. To jedna z najstarszych roślin uprawnych.

Imbir wykorzystuje się jako środek o właściwościach leczniczych, skuteczny w walce z wirusami i mdłościami, afrodyzjak, przyprawę, dodatek do kosmetyków i perfum, surowiec do wyrobu piwa i roślinę ozdobną. Od kiedy świeży korzeń imbiru jest coraz tańszy i łatwo go kupić w każdym supermarkecie, wszyscy możemy korzystać z jego cudownych właściwości.

Imbir - owoc czy warzywo? Pochodzenie imbiru

Imbir współcześnie jest powszechny w Europie. Ale ta roślina ma zupełnie inne -nomen omen - korzenie. Imbir pochodzi z Indii i z Chin. To tam szczególnie ceniono i do dziś ceni się w rodzimej kuchni smak imbiru. W medycynie tradycyjnej natomiast uwagę zwracają zdrowotne właściwości imbiru.

Tu pojawia się pytanie: czym właściwie jest imbir? Czy to owoc, warzywo... a może coś jeszcze innego? Odpowiedź, wbrew pozorom, nie jest oczywista, a wątpliwości, czy imbir jest owocem, czy warzywem, są uzasadnione.

Owoce powstają z zapylonych kwiatów. Jednak same kwiaty, to warzywa, a nie owoce – jak kwiat kalafiora. Dlatego „technicznie” pomidor to owoc, podobnie jak ogórek albo cukinia. Chociaż znajdujemy je w sklepach na dziale z warzywami.

Z kolei imbir jest korzeniem. Czy korzenie w ogóle można zaliczać do owoców lub warzyw? Owszem, podobnie jak liście i łodygi. To samo tyczy się bulw i kłączy. Idąc tym tropem, możemy stwierdzić, że imbir jest warzywem.

Jak wygląda i jaki smak ma imbir?

Imbir ma kilkadziesiąt odmian, które mogą różnić się wyglądem. Ten najbardziej znany to tzw. imbir lekarski. Ma jasny kolor, beżowo-kremowy, czasem szarawy lub żółtawy. W środku, pod skórką, odcień jest podobny. Imbir to kłącze o „fantazyjnych” kształtach, każdy egzemplarz może się różnić od pozostałych.

Wnętrze imbiru jest gęste i mięsiste. Dobrze się kroi, można imbir także trzeć na tarce. Imbir ma pikantnym, nieco gorzkawy smak. To zasługa obecnych w nim olejków eterycznych. To właśnie one mają też korzystny wpływ na zdrowie konsumentów.

Właściwości lecznicze imbiru - dlaczego imbir jest zdrowy?

Intensywny aromat imbiru, ze świeżą, trochę słodką, a trochę drzewną nutą to zasługa zingiberolu - składnika olejku eterycznego. Natomiast substancje żywicowe m.in. gingerol i zinferon, odpowiadają za palący, lekko gorzki smak. Wszystkie te substancje mają lecznicze właściwości. Dzięki nim imbir m.in.:

• Leczy przeziębienie i inne infekcje wirusowe - przynosi ulgę, gdy dokucza ból stawów i mięśni, bo jest bogaty w substancje przeciwzapalne. Wchodzi w skład niektórych maści i plastrów rozgrzewających. Podczas masażu kilka kropli olejku imbirowego przynosi ulgę obolałym mięśniom.
• Ułatwia trawienie. Olejek zawarty w kłączu pomaga, gdy cierpisz na zaburzenia trawienia. Pobudza wydzielanie śliny i soku żołądkowego, działa żółciopędnie i rozkurczowo, leczy wzdęcia.
• Łagodzi mdłości (jest składnikiem leków przeciw chorobie lokomocyjnej), przeciwdziała wymiotom po narkozie i chemioterapii. Wzmaga apetyt.
• Zmniejsza agregację (zlepianie) płytek krwi, chroni więc przed tworzeniem się zakrzepów i zapobiega zakrzepicy. Jest niezbędnym dodatkiem do menu osób, które mają podwyższony cholesterol.
• Łagodzi bóle miesiączkowe. Warto też dodawać go do jedzenia, gdy tylko zauważymy pierwsze oznaki PMS.
• Leczy migreny - regularnie stosowany zmniejsza częstość i ilość ataków, łagodzi też towarzyszące im mdłości.
• Działa przeciwobrzękowo, bo zawarty w nim olejek eteryczny ma działanie moczopędne.
• Dba o jamę ustną. Ma działanie odkażające i odświeżające, pozostawia miły zapach w ustach. Leczy infekcje, pobudza wydzielanie śluzu. Warto płukać nim bolące gardło (do szklanki bardzo ciepłej wody wsypać 2 łyżeczki sproszkowanego imbiru).
• Zwiększa koncentrację i wydajność umysłową, bo poprawia ukrwienie mózgu.
• Polepsza krążenie krwi, wspaniale rozgrzewa cały organizm. W medycynie chińskiej uchodzi za "gorący", powodujący ogień w ciele. Pobudza też organy płciowe. Tam, gdzie rośnie, czyli w tropikalnej Azji, używa się go jako afrodyzjak.

Czytaj też: Herbata z kurkumą i imbirem - nieodzowna przy przeziębieniu

Imbir - działanie i zastosowanie. Na co pomaga imbir?

Ze względu na bogactwo witamin i minerałów, imbir ma duże znaczenie dla zachowania zdrowia. Przydaje się w profilaktyce chorób, jak również pomaga uporać się z infekcjami. Na co można zastosować imbir? Kiedy warto sięgnąć po imbir, syrop z imbiru albo herbatę z imbirem?

Imbir na odporność

Zauważono, że imbir ma właściwości przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. To wszystko sprawia, że imbir można wykorzystywać jako składnik preparatów na odporność. Można polecić m.in. napar z kłącza imbiru, syrop z imbiru, sok z imbiru, a także herbatę z dodatkiem startego korzenia imbiru.

Imbir na przeziębienie, gardło, kaszel i zatoki

Imbir jest skuteczny również w starciu z objawami przeziębienia, takimi jak bóle gardła, kaszel, bóle zatok, niedrożne zatoki. Zaparzony napar z imbiru lub starty korzeń imbiru dodany do herbaty, dzięki obecności witamin i olejków eterycznych, działają łagodząco na gardło.

Mogą też sprzyjać udrożnieniu nosa i zatok. Jak w przypadku wszystkich naturalnych środków, zaleca się regularne użycie, aby w pełni cieszyć się efektami kuracji.

Przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe właściwości imbiru pomagają zapobiegać przeziębieniom, a w czasie infekcji, przyspieszają powrót do zdrowia.

Imbir ma również działanie wykrztuśne, gdyż rozrzedza wydzielinę w drogach oddechowych. Jego działanie przeciwgorączkowe, rozgrzewające i napotne, także sprzyja szybszemu powrotowi do zdrowia.

Imbir na odchudzanie i trawienie

Imbir, dzięki zawartości gingerolu oraz shogaolu, pobudza metabolizm. Działa korzystnie na przyspieszenie procesów trawienia. W efekcie imbir jest sprzymierzeńcem osób odchudzających się. Imbir wpiera odchudzanie m.in. przez stymulowanie organizmu do zwiększonego wydzielania śliny, żółci i soków żołądkowych. Jeśli dokuczają ci wzdęcia, imbir również może pomóc uporać się z nimi. Imbir to kluczowy składnik tzw. sassy water, czyli napoju, który nazywany bywa pogromcą tłuszczu z brzucha.

Imbir na zgagę i mdłości

Imbir w naturalny sposób zmniejsza uczucie mdłości. Może pomóc powstrzymać wymioty, np. w okresie ciąży. Jest naturalny, a więc bez skutków ubocznych dla rozwijającego się płodu. Jeśli ty lub twoi bliscy zmagacie się z chorobą lokomocyjną lub chorobą morską, również w tych przypadkach imbir może pomóc.

Imbir a ciśnienie

Uważa się, że imbir może również sprzyjać obniżeniu ciśnienia tętniczego krwi. To zasługa związku fenolowego, gingerdionu. Zauważono, że ta substancja wpływa również regulująco na poziom cukru, poziom cholesterolu, a także stymuluje układ odpornościowy i metabolizm.

Działanie imbiru, polegające na obniżeniu ciśnienia krwi może być do tego stopnia skuteczne, że zaleca się ostrożność, jeśli chodzi o stosowanie imbiru przez osoby, które zażywają leki na obniżenie ciśnienia tętniczego. Jeśli leczysz się na nadciśnienie, przed sięgnięciem po imbir, skorzystaj z porady lekarza.

Imbir na potencję

Imbir uchodzi za silny naturalny afrodyzjak. Według niektórych badań może również podnosić poziom testosteronu. Są też potwierdzone dane świadczące, że imbir może poprawiać płodność mężczyzn. Seksuolodzy polecają preparaty z imbirem na poprawę erekcji.

Imbir a cukrzyca

W medycynie naturalnej od wieków zalecano imbir jako sposób na regulowanie poziomu cukru we krwi. Współczesne badania potwierdziły te obserwacje. Ustalono m.in. że korzeń imbiru ma właściwości hipoglikemizujące, czyli sprzyjające obniżeniu poziomu cukru we krwi.

Imbir a wątroba, jelita i trzustka

Chociaż korzeń imbiru może działać korzystnie na układ trawienia, w przypadku osób wrażliwych, uczulonych lub z chorobami układu pokarmowego, może dojść do podrażnień. Efektem mogą być odczuwane przez pacjenta bóle brzucha, a nawet nudności. Zdarza się, że u pacjentów z chorobami wątroby, po zastosowaniu imbiru pojawiają się dolegliwości trawienne, a nawet wysypka skórna.

Imbir a nerki. Czy imbir jest moczopędny?

Imbir cechuje się bogactwem olejków eterycznych, których obecność sprawia, że imbir ma swój charakterystyczny smak i zapach. Jednak nie każdy wie, że ten sam olejek eteryczny może działać moczopędnie. Dlatego zaleca się ostrożność przy stosowaniu imbiru przez osoby chorujące na nerki lub zażywające leki moczopędne. Ich połączenie z nadmiarowym spożyciem imbiru, może prowadzić nawet do odwodnienia organizmu.

Imbir a tarczyca

Wpływ imbiru na tarczycę nie jest oczywisty. Niektóre badania wskazują, że może on działać pomocniczo w przypadku niedoczynności tarczycy. Nie należy jednak rezygnować z konwencjonalnego leczenia chorób tarczycy.

Imbir na ból głowy i migrenę

Imbir może mieć działanie łagodnie przeciwbólowe. W badaniach ustalono, że osoby, którym podawano imbir, odczuwały lepsze samopoczucie niż ci pacjenci, którym równolegle podano placebo. Ponadto imbir działa hamująco na mdłości i nudności, które bywają objawem towarzyszącym przy migrenie. Dlatego, jeśli miewasz bóle głowy, sięgnięcie po korzeń imbiru może być dobrym pomysłem.

Imbir a cholesterol

Zauważono, że oprócz właściwości sprzyjających regulowaniu ciśnienia, imbir ma również wpływ na poziom cholesterolu. Regularne spożycie imbiru może sprzyjać utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi, pod warunkiem zachowania prawidłowo zbilansowanej zdrowej diety. Nie można zaniedbać zdrowego żywienia, licząc, że imbir nas „rozgrzeszy”.

Imbir na serce

Imbir, jako naturalny środek przeciwzapalny i przeciwutleniający, może działać korzystnie na układ krążenia. Jak było wspomniane, imbir sprzyja regulowaniu poziomu ciśnienia i poziomu cholesterolu. Ponadto imbir zmniejsza lepkość krwi, dzięki czemu spada ryzyko zakrzepów, a w ich konsekwencji zatorów.

Zauważono jednak, że nadmiarowe spożycie imbiru może powodować zaburzenia rytmu serca. Lekarze ostrzegają też przed interakcjami leków nasercowych z imbirem. Jeśli masz problemy kardiologiczne, omów stosowanie imbiru z lekarzem prowadzącym.

Imbir a dna moczanowa

Korzeń imbiru w tradycyjnej medycynie ludowej Azji stosowano do łagodzenia objawów dny moczanowej. To zasługa właściwości przeciwzapalnych imbiru. Można praktykować picie herbaty z dodatkiem imbiru. Alternatywnym rozwiązaniem jest przykładanie kompresu z imbirem w chorobowo zmienionych miejscach. W razie występowania podrażnień należy zrezygnować z takich praktyk.

Imbir - witaminy i wartości odżywcze. Co zawiera imbir?

Imbir zawiera szereg witamin, minerałów i olejków. Te składniki powodują, że imbir ma korzystne właściwości, jeśli chodzi o wpływ na organizm.Minerały, które zawiera imbir to:

• cynk oraz miedź wspierają prawidłową odporność
• magnez i potas, odpowiedzialne za prawidłową pracę układu nerwowego i regenerację mięśni
• fosfor i wapń, które stanowią budulec m.in. zdrowych kości
• żelazo może przeciwdziałać i zapobiegać niedokrwistości
• natomiast sód to jeden z pierwiastków odpowiedzialnych za gospodarkę elektrolitową

W skład olejku eterycznego obecnego w imbirze wchodzą: cytral, geraniol, gingerol, kamfen, linalol i zingeron.

Witaminy, które znajdują się w imbirze, to: witamina C, witamina E oraz witaminy z grupy B.

Ile kcal ma imbir? W 100 g imbiru znajduje się 80 kcal. Imbir zawiera też niespełna 18 g węglowodanów/100 g, 1,8 g białek/100 g i zaledwie 0,8 g tłuszczu/100 g.

Komu nie wolno jeść imbiru?

Imbir to bardzo ostra przyprawa, mająca drażniące działanie. Nie można się nią bezkarnie zajadać. Unikaj imbiru, jeśli chorujesz na przewlekłą chorobę przewodu pokarmowego, np.:

• wrzody żołądka lub dwunastnicy
• refluks żołądkowy

Imbir a refluks żołądkowy

Chociaż imbir to remedium na mdłości, w przypadku refluksu może działać drażniąco na śluzówkę układu pokarmowego, powodując zaostrzenie objawów. Imbir odradza się także osobom, które cierpią z powodu wrzodów żołądka lub wrzodów dwunastnicy.

Uczulenie na imbir. Czy imbir uczula?

Imbir, podobnie jak wszystkie inne substancje, może uczulać niektóre osoby. W przypadku wystąpienia po spożyciu objawów niepożądanych, jak wysypka na skórze, duszności, puchnięcie języka, puchnięcie twarzy, lub innych zmian wskazujących na alergię, lub nadwrażliwość, należy zrezygnować ze stosowania imbiru. Jeśli wystąpią objawy podrażnienia śluzówki, również trzeba zrezygnować ze spożycia korzenia imbiru.

Imbir a leki. Z czym nie łączyć imbiru?

Imbir może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Może niwelować lub wzmacniać ich działanie, co może mieć wpływ na efekt leczniczy. Imbiru nie należy stosować z lekami, które obniżają krzepliwość krwi, ponieważ może dojść do niekontrolowanych krwawień.

Imbir wchodzi też w interakcje z lekami nasercowymi, a także środkami, które mogą obniżać ciśnienie lub regulować poziom cukru we krwi. W związku z tym nie należy spożywać imbiru, stosując jednocześnie antykoagulanty, beta-blokery, insulinę czy popularną aspirynę (kwas acetylosalicylowy).

Jak jeść imbir?

Imbir można jeść jako świeży korzeń, a także w wersji suszonej sproszkowanej. Z imbiru można robić napary, soki, syropy, dodawać starty do potraw i napojów, zarówno na ciepło, jak i na zimno. Imbir można też przygotowywać, krojąc na plasterki.

Czy można jeść surowy imbir?

Ibmir można jeść na surowo. Jest on bezpieczny dla organizmu bez obróbki termicznej. Imbir suszony i sproszkowany ma takie same właściwości, jak imbir świeży.

W jakiej temperaturze imbir traci właściwości?

Zaleca się, aby imbiru nie poddawać obróbce w temperaturze powyżej 100 stopni Celsjusza. Może to powodować utratę cennych właściwości imbiru.

Ile można dziennie zjeść imbiru?

Imbir powinno się spożywać od 1 do 3 g na dzień. Jako maksymalną dobową dawkę ustalono ilość odpowiadającą ok. 4-5 g.

Czy skórka z imbiru jest szkodliwa?

Skórka korzenia imbiru jest bezpieczna, jeśli chodzi o spożycie. Można więc imbir kroić lub ścierać ze skórką.

Imbir w kuchni

Popularny w Polsce suszony mielony imbir różni się smakiem od świeżego i nie można go używać wymiennie. Surowy imbir dodaje świeżości i pikantności owocom morza, polepsza smak mdłych potraw i tłustych mięs, np. kaczki czy wieprzowiny. Mielony najlepiej nadaje się do potraw słodkich, np. herbatników, ciast, sałatek owocowych. Pasuje też doskonale do pieczonych jabłek.

Imbir surowy zawsze trzeba obrać, a najlepiej zeskrobać nożem skórkę tylko z kawałka, którego będziemy używać. W żadnej potrawie nie powinno się go łączyć z ziołami, bo te kłócą się z jego aromatem. Świetnie za to komponuje się z przyprawami korzennymi: zielem angielskim, liściem laurowym, goździkami, gałką muszkatołową i pieprzem.

Zobacz galerię 9 zdjęć

Polecamy

Autor: Time S.A

Zbilansowane dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!

Dowiedz się więcej

Imbir a ciąża

Kobiety w ciąży mogą jeść imbir, ale w niewielkich ilościach, gdyż ta przyprawa działa mocno rozgrzewająco i może podrażniać żołądek.

Imbir stosowany w ciąży pomoże na poranne mdłości, wzdęcia czy niestrawność. Sprawdzi się przy przeziębieniu, ponieważ działa rozgrzewająco. Poprawia krążenie krwi, ułatwia trawienie i działa moczopędnie, dzięki czemu zmniejsza obrzęki.

Unikaj imbiru jeśli zmagasz się z wysokim ciśnieniem krwi. Jest to szczególnie ważne w ciąży, ponieważ nadciśnienie jest bardzo groźne dla przyszłej mamy i rozwijającego się płodu.

Imbir dla urody

Olejek imbirowy stosuje się w preparatach wyszczuplająco-modelujących, bo pobudza krążenie i przyspiesza spalanie tłuszczu, walczy z cellulitem. Pełen świeżości i egzotyki zapach imbirowy jest bazą wielu perfum. Imbirowa nuta często współgra z innymi przyprawami (pieprzem, kardamonem) i dodaje "mocy" męskim kosmetykom.

Rodzaje imbiru

W Polsce można kupić korzeń imbiru w całości i sproszkowany. W sklepach z orientalną żywnością dostępny jest imbir kandyzowany i marynowany - różowy i biały - który maczany w sosie sojowym jest dodatkiem np. do sushi. Warto poszukać aromatycznych cukierków i ciasteczek imbirowych. Na półkach sklepów z alkoholem znajdziemy wódkę i piwo imbirowe.

Tego ostatniego nie mylmy jednak z "ginger ale", popularnym napojem gazowanym stworzonym w Irlandii, u nas częściej występującym pod nazwą "anada dry". Na straganach w Chinach i Hongkongu oferowany jest imbir konserwowany - miękkie korzenia zatopione w zalewie z cukru.

Czytaj także:

• Napar z imbiru - jak go przygotować? Przepisy
• Domowe sposoby na niestrawność
• Antynowotworowe właściwości ziół
• Naturalne antybiotyki ziołowe i roślinne

Sprawdź się! Czy wiesz, co jesz?

Pytanie 1 z 10

Najlepszym źródłem witaminy C jest

Cytryna

Acerola

Czarna porzeczka

Następne pytanie

O autorze

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

Monika Majewska

Katarzyna Głuszak