Blokada stawu - wskazania, przebieg, powikłania

Blokada stawu jest małoinwazyjnym zabiegiem ortopedycznym stosowanym w celu zmniejszenia ostrych oraz przewlekłych dolegliwości bólowych. Metoda ta polega na wstrzyknięciu w miejsce bólu środka przeciwbólowego i przeciwzapalnego. Zastrzyk ze steroidów wykonuje się najczęściej w obrębie kręgosłupa, stawu kolanowego, barkowego lub biodrowego.

Spis treści

1. Blokada stawu - leki steroidowe
2. Blokada stawu - wskazania
3. Blokada stawu - jak to się robi?
4. Blokada stawu - kiedy zaczyna działać?
5. Blokada stawu - powikłania

Blokada stawu, nazywana często przez pacjentów zastrzykiem do stawu, dość szybko przynosi poprawę samopoczucia, ponieważ podane do stawu leki blokują przewodnictwo nerwowe w jego obszarze. Blokady można stosować praktycznie do wszystkich stawów zmienionych chorobowo. 

Blokada stawu - leki steroidowe

Zastrzyki (blokady) ze steroidów zazwyczaj zawierają mieszaninę syntetycznego kortyzolu i leku miejscowo znieczulającego, takiego jak lidokaina lub bupiwakaina.

Kortyzol, zaliczany do hormonów, jest sterydem wytwarzanym przez gruczoły nadnerczowe i działa silnie przeciwzapalnie. Istnieje wiele preparatów z tą substancją aktywną. Wszystkie leki steroidowe mają podobne mechanizm działania, ale różnią się siłą i czasem działania.

Można wymienić leki krótko i długodziałające.

Środek miejscowo znieczulający stanowi rozpuszczalnik dla sterydu i znieczula miejsce wstrzyknięcia, dzięki czemu zabieg jest mniej bolesny.

Mechanizm działania sterydów podawanych do stawów polega na tym, że leki zmniejszają stan zapalny w stawie, a więc także związany z nim ból.

Blokada stawu - wskazania

Jak już wiadomo blokady dostawowe proponuje się pacjentom z różnymi przypadłościami.

W przypadku bólu kręgosłupa można zaproponować pacjentowi fizjoterapię, leczenie operacyjne, ale również zniesienie bólu poprzez podanie blokady przeciwbólowej do stawów kręgosłupa.

Sterydy są skutecznym środkiem przy stenozie, kręgozmyku czy dyskopatii.

W zależności od miejsca usytuowania zmian i występowania bólu lekarz może zastosować blokadę szyjnego, piersiowego lub lędźwiowego odcinka kręgosłupa.

Blokady do kręgosłupa podaje się pod kontrolą RTG lub USG.

U niektórych osób można wykonać zastrzyk nadtwardówkowy. Są one skuteczne w przypadku rwy kulszowej, rwy barkowej i rwy udowej. Zastrzyk nadtwardówkowy działa bezpośrednio na przyczynę bólu w kręgosłupie, którą jest ucisk i zapalenie korzenia nerwowego.

Czytaj też: Kręgosłup - najczęstsze choroby kręgosłupa

Blokady stawu kolanowego wykonuje się w przypadku zmian zwyrodnieniowych stawu a także przy przewlekłych bólach, które mogą wynikać z urazu (nawet starego) lub też mieć związek z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi.

Czytaj też: Zwyrodnienie stawów kolanowych (gonartroza). Przyczyny i leczenie zwyrodnienia kolan

Blokady barku wykonuje się, gdy inne metody uwolnienia pacjenta od przewlekłego bólu zawiodą.

Czytaj też: Zespół bolesnego barku: objawy i leczenie chorób barku

Przy zwyrodnieniach stawu biodrowego leczenie rozpoczyna się od metod zachowawczych, m.in. podaje się leki ze sterydami w postaci wstrzyknięć (blokada stawu biodrowego). Jeśli metody zachowawcze nie przynoszą efektu, konieczna może być operacja i wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego.

Blokada stawu - jak to się robi?

Większość blokad wykonuje się w ambulatorium.

Pacjent musi odsłonić chory staw. Miejsce podania leku jest oczyszczane płynem antyseptycznym, czyli środkiem odkażającym skórę.

Następnie za pomocą niewielkiej igły lekarz podaje do stawu zastrzyk sterydowy.

Nie jest to bolesne. Można tylko mówić o nieprzyjemnym uczuciu podczas wstrzykiwania leku.

Miejsce wkłucia igły zakleja się plastrem z opatrunkiem. W niektórych przypadkach lekarz wokół chorego stawu przykleja także specjalne taśmy (tape,"tejpy"), które dodatkowo stabilizują staw i nieco znoszą ból.

Czytaj też: Taping sportowy – kiedy stosować plastrowanie statyczne?

Blokada stawu - kiedy zaczyna działać?

Zastrzyk powinien zacząć działać w ciągu kilku dni i działanie może się utrzymywać przez wiele tygodni. W niektórych schorzeniach jedno wstrzyknięcie wystarczy, żeby skutecznie pozbyć się stanu zapalnego i bólu, podczas gdy w innych przypadkach konieczne może być podanie kilku zastrzyków do stawu.

Nie ma określonej liczby blokad, które może przyjąć jedna osoba.

Wielu lekarzy zleca trzy zastrzyki, ale może się zdarzyć, że trzeba będzie wykonać więcej blokad stawu.

Każdy reaguje indywidualnie na blokadę.

Wielu pacjentów obawia się blokad sterydowych, ponieważ uważają, że częste przyjmowanie sterydów może doprowadzić do uszkodzenia ścięgien i/lub chrząstki stawowej. Jednak statystycznie zdarza się to rzadko.

Blokada stawu - powikłania

Najczęstszym skutkiem ubocznym podania sterydowej blokady do stawu jest tzw. reakcja flare. Dochodzi do niej, gdy po wstrzyknięciu steryd wytrąca się w postaci kryształów.

U pacjentów, u których pojawia się reakcja flare, występuje krótki okres bólu, trwający 1-2 dni po zastrzyku. Ból może być znacznie silniejszy niż tez, z którym pacjent zmagał się przed blokadą.

Flare ustępuje samoistnie po kilku dniach.

Dla złagodzenia bólu należy przykładać do stawu zimne okłady i oszczędzać staw.

Innym powikłaniem, zwłaszcza u osób z ciemniejszą karnacją, jest odbarwienie skóry w miejscu podania blokady. Skóra może stać się jaśniejsza i cieńsza. Z upływem czasu stan skóry wraca do normy, ale u niektórych osób mogą pozostać trwałe odbarwienia.

Podanie blokady do stawu może się zakończyć także infekcją, jeżeli przed zabiegiem nie była ona dokładnie oczyszczona.

Zdarzają się także alergiczne reakcje na sam steryd lub lek miejscowo znieczulający znajdujący się w zastrzyku. U chorych na cukrzycę może wystąpić czasowy wzrost poziomu glukozy we krwi.

Jeżeli po podaniu blokady do stawu ze sterydów miejsce podania jest zaczerwienione i bardzo ucieplone lub masz gorączkę przekraczającą 38 st. C, konieczna jest wizyta u lekarza, aby ten wykluczył lub potwierdził infekcję i rozpoczął odpowiednie leczenie.

Anna Jarosz