Kość ramienna - budowa, funkcje, złamania

Kość ramienna jest najdłuższą kością w obrębie kończyny górnej. Wyróżnia się w niej trzy podstawowe części, którymi są koniec bliższy kości ramiennej, jej trzon oraz koniec dalszy kości ramiennej, w których obrębie zlokalizowane są różne istotne anatomiczne struktury. Jakie dokładnie elementy wyróżnia się w obrębie kości ramiennej i jakie mogą być konsekwencje najczęstszego dotyczącego jej problemu, którym są złamania kości ramiennej?

Kość ramienna (ang. humerus) zaliczana jest do kości długich. Wchodzi ona w skład struktur budujących kończynę górną i jest ona największą kością w tej części ludzkiego ciała. Kość ramienna wyróżnia się jednak nie tylko rozmiarem, ale i tym, że związana ona jest z różnorodnymi ważnymi dla ludzkiego funkcjonowania strukturami.

Spis treści

1. Kość ramienna: budowa
2. Kość ramienna: koniec bliższy
3. Kość ramienna: trzon
4. Kość ramienna: koniec dalszy
5. Kość ramienna: funkcje
6. Kość ramienna: złamania

Kość ramienna: budowa

W obrębie kości ramiennej wyróżnia się trzy części, którymi są:

• koniec bliższy kości ramiennej,
• trzon kości ramiennej,
• koniec dalszy kości ramiennej.

Każdy z wymienionych elementów ma nieco inną budowę, inne bywają również konsekwencje złamania kości ramiennej w jej odmiennych częściach.

Zobacz jak wygląda kość ramienna

Zobacz galerię 3 zdjęcia

Kość ramienna: koniec bliższy

Koniec bliższy kości ramiennej przybiera postać głowy. Znajduje się na niej powierzchnia stawowa, za pośrednictwem której kość ramienna łączy się z powierzchnią stawową zlokalizowaną w obrębie łopatki.

Tuż obok powierzchni stawowej znajduje się szyjka anatomiczna kości ramiennej, za nią natomiast dwa guzki: mniejszy oraz większy. Od każdego z guzków biegnie grzebień guzka (odpowiednio grzebień guzka mniejszego i grzebień guzka większego).

Pomiędzy grzebieniami znajduje się bruzda międzyguzkowa, stanowiąca miejsce przyczepu ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia. Same guzki również stanowią miejsce przyczepu różnych mięśni: guzek większy to miejsce przyczepu mięśni nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego i obłego mniejszego, guzek mniejszy to z kolei przyczep mięśnia podłopatkowego.

Do grzebienia guzka większego przyczepia się mięsień piersiowy większy, grzebień guzka mniejszego to natomiast przyczep mięśnia najszerszego grzbietu i obłego większego.

Istotną – przede wszystkim klinicznie – częścią kości ramiennej jest zlokalizowana pod wspomnianymi wyżej guzkami szyjka chirurgiczna.

Kość ramienna: trzon

Trzon kości ramiennej ma zróżnicowaną budowę: w części bliższej na przekroju jest on cylindryczny, w części dalszej zaś trójkątny. W części dalszej wyróżnia się w związku z tym trzy powierzchnie:

• tylną,
• przednio-przyśrodkową
• i przednio-boczną.

Dwa brzegi trzonu przechodzą w grzebienie:

• brzeg boczny w grzebień ponadkłykciowy boczny,
• brzeg przyśrodkowy zaś w grzebień ponadkłykciowy przyśrodkowy.

W obrębie powierzchni przednio-bocznej, w jej części górnej, znajduje się uwypuklenie określane jako guzowatość naramienna. Stanowi ona miejsce przyczepu dwóch mięśni: naramiennego oraz ramiennego.

Powierzchnia tylna trzonu kości ramiennej podzielona jest przez bruzdę nerwu promieniowego. Powierzchnia przednio-przyśrodkowa to miejsce przyczepu mięśnia kruczo-ramiennego i mięśnia ramiennego.

Kość ramienna: koniec dalszy

Koniec dalszy kości ramiennej jest w pewnym stopniu spłaszczony, w stosunku do trzonu poszerzony i wygięty ku przodowi. Określany jest on jako kłykieć kości ramiennej. Po obu stronach – bocznej i przyśrodkowej – znajdują się nadkłykcie (przyśrodkowy i boczny).

Nadkłykieć przyśrodkowy na swojej powierzchni tylnej posiada bruzdę nerwu łokciowego. Nadkłykieć ten stanowi miejsce przyczepu mięśnia nawrotnego obłego, większości mięśni odpowiedzialnych za zginanie ręki oraz więzadła pobocznego łokciowego. Nadkłykieć boczny to natomiast przyczep mięśni prostujących rękę, mięśnia odwracacza przedramienia oraz więzadła pobocznego promieniowego.

Poza tym pomiędzy nadkłykciami znajdują się dwie powierzchnie stawowe. Powierzchnia boczna przybiera kształt główki i nad nią znajduje się dół promieniowy – miejsce, do którego dostaje się głowa kości promieniowej. Powierzchnia przyśrodkowa natomiast przybiera postać bloczka, który powiązany jest z wcięciem bloczkowym kości łokciowej. Nad bloczkiem znajduje się dół wyrostka dziobiastego, z tyłu zaś dół wyrostka łokciowego.

Kość ramienna: funkcje

Kość ramienna – razem z pozostałymi kośćmi, mięśniami, więzadłami i innymi elementami kończyny górnej – pełni wiele ważnych funkcji. Uczestniczy ona w wielu ruchach, m.in. rotacji w stawie ramiennym, odwodzeniu i przywodzeniu kończyny górnej czy jej unoszeniu.

Jak już w zasadzie nadmieniono powyżej, stanowi ona także miejsce przyczepu licznych mięśni czy więzadeł, oprócz tego jej elementy biorą udział w tworzeniu różnych stawów (np. stawu ramiennego).

Kość ramienna: złamania

Najczęstszym problemem dotyczącym kości ramiennej są jej złamania. Niestety, dochodzi do nich stosunkowo często ze względu na to, że podczas różnych wypadków (np. upadków) człowiek próbuje odzyskać równowagę lub chronić się właśnie z wykorzystaniem kończyn górnych.

Złamanie kości ramiennej w części bliższej jest typowe dla osób starszych i najczęściej związane jest ono z upadkiem na wyprostowaną kończynę górną. W jego przypadku dochodzić może do obrzęku barku oraz ograniczenia ruchomości ramienia.

Do złamania trzonu kości ramiennej najczęściej dochodzi w związku z wypadkami komunikacyjnymi, objawami mogą być tutaj silny ból, obrzęk oraz zniekształcenie ramienia. Towarzyszyć problemowi może wystąpienie tzw. ręki opadającej, patologii, która stanowi konsekwencję porażenia nerwu promieniowego.

Złamanie kości ramiennej w części dalszej spotykane jest z kolei przede wszystkim u dzieci, które podczas upadku próbowały się podeprzeć kończyną górną wyprostowaną w łokciu. Następstwem może być ból i obrzęk stawu łokciowego oraz ograniczenie ruchomości w obrębie tego stawu.

Złamania są najczęstszymi, ale zdecydowanie niejedynymi problemami zdrowotnymi dotyczącymi kości ramiennej. Wspomnieć tutaj można chociażby o nowotworach – kość ta może być bowiem miejscem, w którym zlokalizowane będą przerzuty jakiegoś nowotworu o całkowicie innej lokalizacji (np. raka płuc czy raka piersi).