Chroni przed zawałem, niszczy bakterie, poprawia pamięć. Ale nie wszyscy mogą go jeść

Ma ogromne grono zwolenników i tak samo liczne grono przeciwników. Ale nikt nie podważa jego właściwości zdrowotnych. Czosnek niewątpliwie warto jeść - a najzdrowszy jest czosnek surowy, świeżo obrany z łupiny.

Surowy czosnek jeszcze kilkanaście lat temu był w Polsce niezwykle popularny. Dziś sięgamy po niego coraz rzadziej.

Warto jednak przypomnieć sobie zwyczaje babci czy dziadka. W czosnku jest bowiem wiele substancji biologicznie aktywnych - w tym kwasy organiczne, witaminy czy minerały - które giną w procesach jego obróbki, zwłaszcza pod wpływem wysokiej temperatury. By w pełni skorzystać z mocy czosnku, najlepiej jeść go po prostu na surowo.

Właściwości zdrowotne surowego czosnku

Zalety surowego czosnku można podsumować jednym słowem: imponujące. Czosnek to bogate źródło alliny, naturalnego antybiotyku. Substancja ta nie tylko niszczy bakterie, ale - na co wskazują wyniki niektórych badań - może również poprawiać funkcje układu odpornościowego. Gdy kroimy ząbki czosnku, związek ten zmienia się w allicynę, która traci moc w trakcie gotowania, smażenia czy marynowania.

Allicyna z surowego czosnku dobrze wpływa z kolei na układ sercowo-naczyniowy: wzmacnia naczynia krwionośne, zmniejsza stężenie cholesterolu, wspiera krążenie krwi - zmniejsza więc ryzyko zakrzepów, a tym samym zawału serca i udaru mózgu.

Badania pokazują również, że surowy czosnek obniża i stabilizuje poziom cukru we krwi, a także spowalnia rozpad insuliny, dzięki czemu jego jedzenie może być korzystne dla chorych na cukrzycę typu 2 i osób ze stanem przedcukrzycowym. Chroni też zdrowie mózgu, wspierając pamięć.

Zawarte w nim substancje - selen, siarka, s-allilocysteina i siarczek diallilu - mają działanie antyoksydacyjne, mogą też zapobiegać mnożeniu się komórek nowotworowych (niektóre badania wskazują, że regularne jedzenie czosnku o 20 proc. zmniejsza ryzyko raka wątroby, okrężnicy i żołądka). Spożywany na surowo czosnek wspiera też produkcję soków trawiennych i korzystnie wpływa na układ pokarmowy.

To nie jest przysmak dla każdego

Jedzenie surowego czosnku ma również swoje wady - to przede wszystkim znacznie silniejszy smak i intensywny zapach, co dla niektórych osób może być nie do przyjęcia. 

Dla niektórych zaś nie jest on zwyczajnie wskazany. W tej grupie są przede wszystkim osoby z chorobą refluksową przełyku (GERD), u których surowy czosnek może wywołać zgagę i inne nieprzyjemne objawy chorobowe - związki w nim zawarte mogą podrażniać przewód pokarmowy.

Czosnek zapobiega tworzeniu się skrzepów krwi, ale u osób, które przyjmują leki przeciwzakrzepowe, może zwiększać ryzyko krwawienia - dlatego w takim przypadku bezpieczniej poradzić się lekarza. Lepiej z niego zrezygnować także przy wrzodach żołądka i dwunastnicy, stanach zapalnych żołądka czy zapaleniu trzustki -  może on bowiem zaostrzyć przebieg choroby.

A ile surowego czosnku należy jeść? Nie ma oficjalnych wytycznych, przyjmuje się jednak, że korzyści można odnieść już przy spożywaniu 2-5 g surowego czosnku dziennie, co odpowiada 2-3 jego ząbkom. Tej liczby lepiej nie przekraczać - przedawkowanie czosnku może skutkować bólem żołądka, silnymi wzdęciami, biegunką, a nawet gorączką.

Katarzyna Hubicz