GĘSINA. Mięso z gęsi jest kaloryczne, ale zdrowe. Jak podawać gęsinę?
Kto z nas wie, jak smakuje gęsina? No właśnie, wiemy tylko, że to tłuste, więc niezdrowe mięso. A przecież polska gęś owsiana to arystokracja wśród drobiu. Doceniają ją zagraniczni smakosze. Warto, by i na naszych stołach pojawiła się od czasu do czasu. Polską tradycją jest gęś pieczona z jabłkami. Jak jeszcze można podawać podawać gęsinę?
Gęsina na polskich stołach gości rzadko, a szkoda, bo kiedyś zajadaliśmy się nią od św. Marcina, przez święta Bożego Narodzenia (koniecznie na Nowy Rok), aż do końca zimowego karnawału. Pieczona gęś z jabłkami nie była żadnym rarytasem.
Choć Polska jest największym producentem gęsiny w Europie, na statystycznego Polaka przypada zaledwie 17 g gęsi rocznie. Prawie cała produkcja trafia na rynek niemiecki! Dlatego nie należy się dziwić, że gęsi dostępne w polskich sklepach (zwykle są to mrożone tuszki) wszystkie napisy na foliowym opakowaniu mają w języku niemieckim.
Jest wiele gatunków gęsi domowej, wśród nich gęś biała kołudzka - jedyna rdzennie polska odmiana wywodzi się z Kołudy Wielkiej koło Inowrocławia na Kujawach. Zwana jest gęsią owsianą – karmi się ją prawie wyłącznie paszami zielonymi, a przez trzy ostatnie tygodnie dostaje tylko owies.
Spis treści
- Gęsina: wartości odżywcze
- Gęsina: dlaczego polecają ją dietetycy?
- Gęsina: jak upiec gęś?
- Gęsina: nie tylko pieczenie
- Gęsina: co to jest foie gras?
Gęsina: wartości odżywcze
Gęsina jest najbardziej kalorycznym drobiem. 100 g mięsa z gęsi zawiera 339 kcal. Dla porównania: indyk ma tylko 129 kcal w 100 g, kurczak - 158 kcal.
Jednak gęś, w porównaniu z innymi gatunkami mięsa drobiowego ma korzystniejszy skład tłuszczów. Jest w niej dużo kwasów jedno- i wielonienasyconych, w tym znacznie więcej korzystnych dla serca kwasów omega-3 i kwasów omega-6 w porównaniu z mięsem indyczym lub kurzym.
Z tuszki gęsiej ważącej 6 kg można uzyskać 1 litr smalcu. To tłuszcz w czystej postaci. Gęsi smalec ma niską temperaturę topnienia, co czyni go łatwo strawnym, a jednocześnie powoduje, że nie należy na nim smażyć.
Wytopiony z gęsi smalec docenia medycyna ludowa. Na infekcje górnych dróg oddechowych zaleca picie mieszanki składającej się z łyżeczki ciepłego smalcu i łyżeczki miodu rozpuszczonych w 1/2 szklanki ciepłego mleka. Maść ze smalcu z olejem rycynowym działa rozgrzewająco, można nią nacierać klatkę piersiową przy przeziębieniu i bolące stawy. Przeczytaj też: Gęsi smalec - właściwości i zastosowanie.
Gęsina: dlaczego polecają ją dietetycy?
Agnieszka Nowak, dietetyk: Mięso z gęsi to bogactwo pełnowartościowego białka i nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym tak istotnych dla naszego zdrowia omega-3 i omega-6. Kwasy te wpływają m.in. na obniżenie poziomu złego cholesterolu (LDL) we krwi, a podwyższenie dobrego (HDL), ponadto wspomagają pracę mózgu. Dlatego też gęsina rekomendowana jest dla osób cierpiących na choroby sercowo-naczyniowe.
Warto także docenić to, że mięso z gęsi dostarcza:
- witaminy A
- witaminy E
- witamin z grupy B - zwłaszcza niacyny
- potasu
- fosforu
- magnezu
- żelaza
- cynku
Niektóre badania wskazują również na pozytywny wpływ gęsiny na samopoczucie i zaburzenia nastroju, a tłuszcz gęsi uznaje się za afrodyzjak.
Warto też zwrócić uwagę, że ekologiczny sposób hodowli zapewnia brak sztucznych barwników i środków chemicznych w mięsie.
Gęś, a raczej gęsina to drób, który przyrządzamy zdecydowanie zbyt rzadko. A szkoda, bo trudno przecenić zalety mięsa z gęsi - zarówno te smakowe, jak i zdrowotne. Gęsi to ptaki, które nie nadają się do chowu przemysłowego, ich mięso nie jest więc zatrute antybiotykami i nieodpowiednimi paszami.
Gęsina: jak upiec gęś?
Najsmaczniejsze jest mięso ze sztuk młodych, ważących 3-4 kg. Starsze gęsi są bardziej tłuste.
Często gęś pieczoną faszeruje się jabłkami albo gruszkami, a także kaszą gryczaną, albo suszonymi śliwkami. Owoce te i kasza pasują do aromatu tego mięsa. Podobnie jak wiele przypraw takich jak:
Przed pieczeniem moczy się ją 2-3 godziny w zimnej wodzie. Po natarciu przyprawami również dobrze ją odłożyć na 2-3 godziny do lodówki. Najlepiej ją piec w brytfannie z kratką - wtedy tłuszcz będzie skapywał na dół. W czasie pieczenia tuszkę trzeba polewać wytapiającym się tłuszczem, bulionem albo winem. Upieczoną gęś warto skropić zimną wodą i jeszcze kilka minut potrzymać w piecyku - wówczas skóra będzie krucha.
Gęsina: nie tylko pieczenie
Lucyna Ćwierczakiewiczowa poleca duszone wątróbki gęsie z szalotkami i jabłkami pokrojonymi w krążki. Gęsie mięso świetnie nadaje się też do pasztetów, a na skrzydełkach i szyi (do pieczenia należy je odciąć) można ugotować krupnik lub przygotować faszerowaną gęsią szyję. Staropolska kuchnia słynęła także z półgęsków - to peklowana i wędzona pierś gęsia bez kości, obszyta gęsią skórką.
Gęsina: co to jest foie gras?
To przysmak francuskiej kuchni. By wątroba była stłuszczona, gęsi muszą być przez kilka tygodni karmione na siłę - przez rurkę wprowadzaną bezpośrednio do żołądka wtłacza się im 3 razy dziennie ok. 1 kg kukurydzy. W ten sposób przekarmiona wątroba, która normalnie waży ok. 30 dag, osiąga nawet 2,5 kg. Po długiej batalii w Polsce od 2000 r. taki tucz gęsi został zakazany. Ale we Francji nadal foie gras i pasztet sztrasburski z niej przyrządzany jest narodowym daniem.
Czytaj też:
- Piersi z kurczaka - wartości odżywcze
- Wołowina - najpopularniejsze na świecie dania z wołowiny
- Wieprzowina - wartości odżywcze i zastosowanie w kuchni
miesięcznik "Zdrowie"