Jarzębina: właściwości zdrowotne. Jak jeść jarzębinę?

Jarzębina, czy inaczej jarząb pospolity, a dokładniej przetwory z niej mają dużo witamin i substancji, które pomagają uporać się z zaparciami i wzdęciami. Ale nie tylko. Kwiaty jarzębiny mają działanie moczopędne, a owoce mogą być stosowane w profilaktyce arteriosklerozy, pomagają przy kamicy nerkowej i żółciowej, a także łagodzą podrażnienia wątroby. Zobacz, kiedy zbierać jarzębinę na przetwory.

Jarzębina rośnie nie tylko w lasach, ale także w parkach, ogrodach i wzdłuż ulic – jest bowiem drzewem ozdobnym. Kwitnie w maju, ale najpiękniej wygląda jesienią, gdy w pełni dojrzałe owoce nabierają szkarłatnoczerwonej barwy. Kuliste i mięsiste jagody są w smaku gorzkie i cierpkie. Utrzymują się na drzewie jeszcze dość długo po opadnięciu liści. Jarzębinę znacie, ale czy wiedzieliście, że jej owoce są wykorzystywane w przetwórstwie? Czy jarzębinę można jeść?

Spis treści

1. Jarzębina - właściwości lecznicze
2. Jarzębina - świeże owoce są niejadalne
3. Jarzębina - wartości odżywcze
4. Jarzębina leczy i wzmacnia
5. Jarzębina - przepisy
6. Kiedy zbierać jarzębinę na przetwory?

Jarzębina - właściwości lecznicze

Kwiaty jarzębiny

Kwiaty jarzębiny zawierają:

• karotenoidy,
• antocyjany,
• kwasy organiczne.

Kwiaty jarzębiny działają:

• moczopędnie,
• rozwalniająco, ale dość łagodne i najczęściej stosowane są u dzieci.

Owoce jarzębiny

Owoce jarzębiny mają bardziej wszechstronne właściwości. Zawierają:

• kwasy organiczne,
• karotenoidy,
• substancje garbnikowe,
• gorycze,
• węglowodany (najważniejszym z nich jest alkohol cukrowy – sorbitol),
• witaminę C,
• prowitaminę A.

Owoce jarzębiny są stosowane:

• w profilaktyce arteriosklerozy i choroby nadciśnieniowej,
• mają właściwości moczopędne,
• stymulują pracę jelit,
• działają przeciwzapalnie na błony śluzowe żołądka i jelit,
• łagodzą podrażnienia wątroby,
• pomagają przy kamicy nerkowej i żółciowej,
• pomagają w przewlekłych zaburzeniach trawiennych.

Jarzębina - świeże owoce są niejadalne

Świeże owoce jarzębiny mogą wywołać wymioty i biegunkę. Jest to spowodowane obecnością kwasu parasorbowego - ale kwas ten rozkłada się podczas suszenia owoców lub sporządzania z nich wyciągów. Owoce zbierane po przymrozkach są mniej gorzkie.

Jarzębina - wartości odżywcze

Owoce jarzębu, znanego, powszechnie rosnącego u nas drzewa, są ozdobą jesiennego krajobrazu. Koralowe, kuliste owoce to doskonałe źródło witaminy C (35–45 mg w 100 g, czyli mniej więcej tyle, co w cytrusach) i beta-karotenu. Zawierają też witaminy z grupy B, witaminę K, potas, sód, magnez i miedź. Mają też kwasy organiczne, antocyjany, flawonoidy, garbniki, pektyny i cukry.

Jarzębina leczy i wzmacnia

Owoce jarzębiny wchodzą w skład wielu mieszanek ziołowych. Najpopularniejsze są te o działaniu przeczyszczającym, moczopędnym i przeciwzapalnym. Pomagają one przy zaburzeniach jelitowych (zaparciach, skłonności do wzdęć), dolegliwościach nerek i pęcherza, regulują przemianę materii.

Owoce są również składnikiem preparatów wzmacniających i witaminowych, stosowanych przy zakażeniach bakteryjnych, zapobiegawczo przeciw grypie i przeziębieniu, a także zalecanych rekonwalescentom.

Czytaj też:

• Jarząb szwedzki - czy jego owoce są jadalne?

Jarzębina - przepisy

• problemy z pęcherzem

Łyżkę rozdrobnionych owoców jarzębiny zalej szklanką letniej wody, doprowadź do wrzenia i podgrzewaj przez 5 minut pod przykryciem. Odstaw na 15 minut, przecedź. Pij 2-3 razy dziennie po pół szklanki jako lek przeciwbiegunkowy i moczopędny.

• bóle nerek i wątroby:

2 razy dziennie jedz łyżeczkę suszonych zmielonych lub sproszkowanych owoców, popijając szklanką wody.

• wzmocnienia pracy serca:

Pij 3 razy dziennie po pół szklanki wywaru z owoców jarzębiny. Przepis na wywar z jarzębiny: Do 200 ml wody wsyp 2 łyżki suszonych owoców jarzębiny. Gotuj przez pół godziny.

• na zaparcia

Łyżkę rozgniecionych owoców jarzębiny zalej szklanką zimnej wody i zostaw na noc pod przykryciem. Rano przecedź. Popijaj w ciągu dnia przy problemach z wypróżnieniem.

Kiedy zbierać jarzębinę na przetwory?

Kwiaty jarzębiny zbiera się na początku kwitnienia, ścinając całe kwiatostany – po wysuszeniu ociera się je z szypułek na sitach; prawidłowo przygotowane kwiaty powinny zachować białą barwę. Natomiast zbiór owoców jarzębiny przeprowadza się, kiedy zaczynają one dojrzewać i uzyskują czerwoną barwę.

Ścina się całe baldachy, a owoce oddziela się już po ususzeniu. Na przetwory – galaretki, dżemy – świeże owoce należy przetrzymać przez 1–2 dni w zamrażalniku lub zbierać je dopiero po jesiennych przymrozkach – mają wtedy łagodniejszy smak i są mniej gorzkie. Zawierają za to mnóstwo witaminy C, więc mogą być bardzo smacznym uzupełnieniem kuracji antyprzeziębieniowych.