Czy olej kokosowy jest zdrowy? Poznaj jego właściwości!

Olej kokosowy znalazł zastosowanie zarówno w kuchni, jak i w kosmetyce, ponieważ posiada liczne właściwości zdrowotne i pielęgnacyjne. Podobno olej kokosowy jest najlepszym środkiem... na odchudzanie. Pozwala bowiem pozbyć się nadwagi i otyłości, gdyż nie odkłada się w postaci zbędnego tłuszczu, lecz jest wykorzystywany do produkcji energii i spalania kalorii. Część specjalistów jest innego zdania. Sprawdź, czy olej kokosowy jest zdrowy oraz jakie ma właściwości lecznicze i kosmetyczne!

Spis treści

1. Czy olej kokosowy jest zdrowy? Zdania są podzielone
2. Jakie właściwości lecznicze ma olej kokosowy?
3. Olej kokosowy a bakterie i wirusy
4. Olej kokosowy na demencję
5. Olej kokosowy tłoczony na zimno 
6. Zastosowanie oleju kokosowego w kuchni 
7. Właściwości kosmetyczne oleju kokosowego i jego zastosowanie 

Olej kokosowy znalazł zastosowanie zarówno w kuchni, jak i w kosmetyce dzięki swoim właściwościom leczniczym i kosmetycznym. Pozyskiwany z miąższu kokosa olej powszechnie uważa się za najzdrowszy olej na ziemi. Wszystko dlatego, że olej kokosowy ma w swoim składzie wyjątkową grupę cząstek tłuszczu tzw. trójglicerydy średniołańcuchowe (MCT). Tak twierdzą niektórzy specjaliści. Inni są zdania, że olej kokosowy jest równie niezdrowy jak smalec. 

Czy olej kokosowy jest zdrowy? Zdania są podzielone

Zdaniem Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego (American Heart Association - AHA)¹ olej kokosowy zawierający dużo tłuszczów nasyconych  jest co najmniej równie niezdrowy co smalec, tłuszcz wołowy i masło. Zawarte w nim tłuszcze nienasycone mogą podnosić poziom „złego” cholesterolu, który sprzyja miażdżycy, zwiększając ryzyko chorób serca oraz udaru mózgu. Według danych American Heart Association 82 proc. tłuszczu w oleju kokosowym stanowią tłuszcze nasycone. To więcej niż w maśle (63 proc.), wołowinie (50 proc.) i smalcu wieprzowym (39 proc.).

Innego zdania są specjaliści wypowiadający się w kampanii „Poznaj się na tłuszczach”, pod patronatem Instytutu Żywności i Żywienia. "Powód, dla którego olej kokosowy cieszył się złą sławą, dotyczy jego profilu kwasów tłuszczowych. Około 8 proc. to kwasy tłuszczowe nienasycone (czyli tzw. „dobre”), a aż w 92 proc. procentach są to kwasy tłuszczowe nasycone. Teoretycznie te kwasy, które spożywane w nadmiarze, przyczyniają się do rozwoju chorób układu krążenia." - czytamy na stronie kampanii.

"W praktyce jednak okazuje się, że nawet kwasy tłuszczowe nasycone mogą mieć różną budowę, a przez to i odmienne właściwości." [...] Te o średniej długości łańcucha węglowego (tzw. średniołańcuchowe), czyli te zawarte w oleju kokosowym, wykazują zupełnie inne właściwości niż długołańcuchowe. "Spośród 92 proc. wszystkich kwasów nasyconych w oleju kokosowym tylko około 24-30 proc. stanowią kwasy długołańcuchowe, pozostałe 62-68 proc. to kwasy o średnich łańcuchach.

Kwasy te nazywane w skrócie MCT od angielskiej nazwy Medium-Chain Triglicerydes. Wykazują one odmienne właściwości niż „zwykłe” tłuszcze zwierzęce. Proces ich trawienia i wchłaniania przebiega zupełnie inaczej. W badaniach naukowych nie zaobserwowano negatywnego wpływu spożycia tłuszczów MCT na zdrowie" - czytamy na www.poznajsienatluszczach.pl.² Zakładamy, że zachowamy zdrowy rozsądek i nie będziemy ich jeść na potęgę. Tłuszcz pozostaje tłuszczem i niesie za sobą duży ładunek kaloryczny - dodają eksperci

Przeczytaj także: Olej z wiesiołka: bogaty skład, właściwości lecznicze, zastosowanie

Jakie właściwości lecznicze ma olej kokosowy?

Olej kokosowy a odchudzanie

Czy w takim razie olej kokosowy ma właściwości odchudzające? W tej kwestii zdania są również podzielone. Jedni przekonują, że trójglicerydy średniołańcuchowe (MCT) po dostaniu się do organizmu nie zostają zamienione w tkankę tłuszczową. Są one od razu wykorzystywane do produkcji energii, a co za tym idzie do przyśpieszenia tempa przemiany materii. Oznacza to, że po zjedzeniu posiłku z dodatkiem oleju kokosowego szybciej spala się zbędne kalorie, co zapobiega nadwadze i otyłości.

Ponadto olej kokosowy jest bardzo sycący, w związku z tym szybko i na długo zaspokaja głód, co zapobiega przejadaniu się i podjadaniu między posiłkami. W konsekwencji w ciągu dnia spożywa się mniejszą ilość jedzenia, a co za tym idzie - kalorii.

Część specjalistów tłumaczy jednak inaczej metabolizm kwasów MCT. Dr n. farm. Hanna Mojska, kierownik Pracowni Bezpieczeństwa Chemicznego Żywności w Instytucie Żywności i Żywienia w Warszawie, w wywiadzie dla "Tylko Zdrowie" tłumaczyła: "Kwasy MCT nie są trawione tak jak inne tłuszcze - nie potrzebują do tego enzymu lipazy czy żółci, wchłaniane są bezpośrednio do żyły wrotnej. A to oznacza, że bardzo szybko dostarczają energii. Karmi się nimi wcześniaki, osoby z chorobą Leśniowskiego-Crohna, pacjentów po naświetlaniach. Odżywiają one chorego, oszczędzając jego jelita. Ale dla zdrowych osób to nie jest korzystne, może prowadzić do nadwagi i otyłości. Dostarczamy szybko dużą porcję energii, której nie wydatkujemy".³ Jak już wspomniano, tłuszcz pozostaje tłuszczem i niesie za sobą duży ładunek kaloryczny.

Olej kokosowy a choroby układu krążenia

W związku z tym zastosowanie oleju kokosowego w prewencji chorób układu krążenia także jest wątpliwe. Gdyby olej kokosowy był dobrym środkiem na odchudzanie, zapobiegał otyłości, mógłby także zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób, które są z nią związane, takim jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, które tworzą zespół metaboliczny (ten z kolei znacznie zwiększa ryzyko powikłań w postaci chorób sercowo-naczyniowych, m.in. zawał serca, udar mózgu). 

Otrzymujemy jednak sprzeczne informacje. Z jednej strony czytamy, że w badaniach naukowych nie zaobserwowano negatywnego wpływu spożycia tłuszczów MCT na zdrowie, że dzięki niemu szybciej spala się zbędne kalorie, co zapobiega nadwadze i otyłości. Z drugiej strony dowiadujemy się, że olej kokosowy jest co najmniej równie niezdrowy co smalec, że zawarte w nim tłuszcze nienasycone mogą podnosić poziom „złego” cholesterolu, co sprzyja chorobom układu krążenia.

Jakie więc tłuszcze to te zdrowe? Oleje roślinne, takie jak słonecznikowy czy rzepakowy albo oliwa z oliwek, a także te znajdujące się w awokado tłustych rybach, orzechach i nasionach.

Przeczytaj też: Olej lniany - jakie ma właściwości?

Jak olej kokosowy wpływa na zdrowie?

Olej kokosowy a bakterie i wirusy

Na olej kokosowy składa się kwas laurynowy, który ma silne działanie antybakteryjne, a także wiruso- i grzybobójcze. Naukowcy z Athlone Institute of Technology (AIT) w Irlandii odkryli, że dzięki temu olej kokosowy skutecznie hamuje rozwój szkodliwych bakterii, które są przyczyną próchnicy i infekcji jamy ustnej.

Z kolei naukowcy na łamach "Journal of Bacteriology" przekonują, że olej kokosowy potrafi zwalczyć gronkowca złocistego, który jest częstą przyczyną chorób skóry. Niektórzy sądzą, że olej kokosowy jest w stanie poradzić sobie za takimi wirusami, jak wirus opryszczki, odry, grypy, a nawet wirusem HIV. Potwierdzeniem tej teorii zajmują się teraz specjaliści.

Z badań, które zostały opublikowane w 2007 roku w "Journal of Medicinal Food", wynika, że olej kokosowy wspomaga w walce z długotrwałą grzybicą stóp, gdyż zwalcza grzyby z rodziny Candida.

Polecamy

Autor: Time S.A

Zbilansowane dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!

Dowiedz się więcej

Olej kokosowy na demencję

Trójglicerydy średniołańcuchowe występujące w oleju koksowym pomagają w leczeniu chorób związanych z funkcjonowaniem mózgu, szczególnie choroby Parkinsona i Alzheimera.

Naukowcy już w 2006 roku na łamach „Neurobiology of Aging” przekonywali, że podawanie trójglicerydów średniołańcuchowych chorym na Alzheimera spowodowało znaczącą poprawę ich stanu. Ich spożywanie prowadzi bowiem do istotnego zwiększenia stężenia ciał ketonowych w mózgu, które stają się dla niego alternatywnym (zamiast glukozy) źródłem energii (u osób z chorobą Alzheimera istnieje patologiczne zmniejszenie zdolności mózgu do wykorzystywania glukozy - przyp. red.). W konsekwencji dochodzi do poprawy funkcji poznawczych chorego.

Olej kokosowy tłoczony na zimno 

Najzdrowszym olejem kokosowym jest olej kokoskowy tłoczony na zimno. W temperaturze do 26 stopni C zachowuje postać stałą, jest biały jak smalec, ale w odróżnieniu od niego posiada widoczne słoje i bardzo przyjemny kokosowy zapach. W wyższej temperaturze staje się płynny. Można go poznać także po krótkim czasie przydatności do spożycia i wysokiej cenie (1 l ok. 60 zł).

Należy wystrzegać się oleju kokosowego rafinowanego, który produkuje się w wysokich temperaturach i czasami również przy użyciu chemicznych rozpuszczalników, gdyż jest pozbawiony wielu swoich prozdrowotnych właściwości. Taki olej ma dłuższy termin przydatności do spożycia, jest bezbarwny, pozbawiony zapachu, smaku i jest średnio dwa razy tańszy niż olej tłoczony na zimno.

Zastosowanie oleju kokosowego w kuchni 

Olej kokosowy można stosować jak masło i smarować nim m.in. chleb. Ponadto na jego bazie można przyrządzać ciasta, torty i czekoladowe desery. W związku z tym, że olej kokosowy rozpuszcza się w temperaturze ok. 26 stopni C, może być też dodawany do dressingów i sosów sałatkowych, oczywiście z umiarem. Nie należy na nim smażyć.

Przeczytaj też: Olej z kozieradki na układ nerwowy i pamięć. Jakie ma jeszcze działanie zdrowotne?

Właściwości kosmetyczne oleju kokosowego i jego zastosowanie 

Naukowcy są zgodni co do tego, że olej kokosowy świetnie sprawdza się jako kosmetyk o uniwersalnych właściwościach. Kwasy tłuszczowe zawarte w oleju kokosowym głęboko penetrują i odżywiają skórę, dzięki czemu jest on doskonałym kremem nawilżającym i wygładzającym. W związku z tym powinny po niego sięgnąć posiadaczki cery suchej i odwodnionej.

Olej kokosowy na twarz 

Z kolei antybakteryjne właściwości kwasu laurynowego sprawiają, że olej kokosowy doskonale zwalcza trądzik. By pozbyć się krost, można wcierać olej w skórę albo dodawać go do posiłków zamiast innych tłuszczów roślinnych. Dodatkowo olej kokosowy chroni skórę przed słońcem, gdyż wykazuje to samo działanie, co krem z filtrem SPF 10.

Olej kokosowy do włosów 

Z kolei na łamach "Journal of Cosmetic Science" specjaliści przekonują, że olej kokosowy wywiera korzystny wpływ także na włosy. Trójgliceryd kwasu laurynowego jest bardzo podobny do białek we włosach, a dzięki swojej niskiej masie cząsteczkowej i prostym łańcuchom liniowym może przenikać w głąb trzonu włosa.

Olej kokosowy na zęby 

Olej kokosowy zawiera również związki, które wybielają zęby. W związku z tym można na jego bazie przyrządzić pastę do zębów. Wystarczy połączyć go z sodą oczyszczoną, sproszkowanymi skorupkami jaj (dla optymalnej proporcji wapnia-magnezu), ksylitolem i olejkami eterycznymi, takimi jak mięta czy cynamon.

Czy zdrowo się odżywiasz?

Pytanie 1 z 9

Ile jesz posiłków dziennie?

Dwa. Pierwszy rano, drugi po pracy

Trzy. Nie podjadam między posiłkami

Trzy, ale zdarza mi się podjadać między posiłkami

Jem 4-5 mniejszych posiłków dziennie, mniej więcej co 3-4 godziny

Następne pytanie

Monika Majewska