"Płynne złoto" z apteki to hit na odporność? "Wystarczy saszetka dziennie"

Wzmocnienie odporności to niezwykle ważna kwestia, zwłaszcza kiedy nasze zdrowie co chwile szwankuje, uniemożliwiając pracę czy inne zadania. Mała ilość słońca również nie pomaga, więc ważne, aby pamiętać o witaminie D. Polacy jednak sięgają po jeszcze jeden suplement, określany jako “płynne złoto”.

Siara bydlęca brzmi nieco mniej zachęcająco, ale to właśnie jej właściwości sprawiają, że bywa określana jako płynne złoto. I internecie jest wiele treści, które mówią o tym, że tego typu suplement wzmacnia kości, obniża ciśnienie krwi, zapobiega powstawaniu wrzodów, czy wspomaga leczenie nowotworów. Najczęściej jednak mówi się o niej w kontekście wzmacniania odporności. Ważne, aby wypośrodkować to, co usłyszymy, czy przeczytamy i przed zażyciem danego preparatu dokładnie omówić z lekarzem jego właściwości. 

Siara bydlęca - co to takiego? Colostrum na odporność

Siara bydlęca, Colostrum Bovinum, płynne złoto, młodziwo to nic innego jak różne określenia stosowane w odniesieniu do płynu wydzielanego przez zwierzęce gruczoły mlekowe. Powstaje on u owiec, krów, czy kóz pod koniec ciąży i trwa pewną chwilę zaraz po przyjściu na świat wyczekiwanego potomstwa. 

Siara ma chronić młode jagnię, ciele czy koźlęta przed zapadaniem na różne choroby i wzmocnić jego odporność już na starcie. Na przestrzeni wielu lat naukowcy pochylili się nad tą kwestią badając właściwości colostrum oraz jego skład.

Badania wskazują, że siara zawiera do 40 razy więcej związków biologicznie czynnych, 100-krotnie wyższe stężenie wydzielniczej immunoglobuliny wytwarzanej przez komórki błony śluzowej (SIgA) oraz 10-krotnie wyższe stężenie laktoferyny niż w przypadku dojrzałego mleka.

Zawarte w niej składniki można podzielić na trzy główne kategorie takie jak:

• składniki odżywcze,
• czynniki immunologiczne,
• czynniki wzrostu.

Jak wskazują specjaliści z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, przeciwciała zawarte w siarze zapewniają ochronę przed chorobami zakaźnymi. A wszystko za sprawą właściwej odpowiedzi immunologicznej. Colostrum Bovinum zawiera szereg białek, składników odpornościowych i hormonów, które są podobne do bioaktywnych związków obecnych w ludzkiej siarze.

Warto jednak zaznaczyć, że wspomniane właściwości immunotropowe białek siary były przedmiotem badań klinicznych, ale na modelach zwierzęcych. Nie wiemy zatem jak ludzki organizm reaguje na daną substancję zarówno w kwestii samego wzmacniania odporności jak i ewentualnie innych korzyści wynikających z zażywania suplementu.

Dowodem na rozbieżność opinii są choćby badania randomizowane opublikowane na łamach National Library of Medicine. W podwójnie ślepym, randomizowanym, równoległym badaniu interwencyjnym wzięło udział stu trzydziestu ośmiu zdrowych ochotników w wieku 40-80 lat. Podzielono ich na cztery grupy.

Jedna z nich otrzymała ekstrakt z siary bydlęcej, druga mieszankę mikroelementów zawierającą 288 mg witaminy E, 375 mg witaminy C, 12 mg beta-karotenu i 15 mg cynku/dzień. Trzecia połączenie siary i mieszanki mikroelementów a czwarta placebo.

Po 6 i 10 tygodniach oceniano kilka parametrów funkcji odpornościowych. Następnie grupy połączono, celem przetestowania leczenia mikroelementami w porównaniu z brakiem podawania mikroskładników odżywczych oraz leczenie siarą w porównaniu z brakiem tego suplementu.

Jak wskazują autorzy badań, spożycie siary bydlęcej nie miało wpływu na żaden z ocenianych parametrów immunologicznych. Natomiast mieszanka mikroelementów zwiększyła odporność komórkową, mierzoną za pomocą DTH, ze zwiększonym efektem wraz ze wzrostem wieku, ale nie miała jednak wpływu na żaden z pozostałych zmierzonych parametrów odporności.

Tego typu ustalenia dowodzą, że w odniesieniu do każdego suplementu należy zachować ostrożność i podchodzić do niego z rozwagą. Zasadność stosowania colostrum powinna być skonsultowana z lekarzem i dietetykiem. 

Jak wzmocnić odporność? Zadbaj o mikrobiotę

Dość częstym błędem w kontekście odporności jest myślenie o niej w formie doraźnej pomocy. Wówczas chętnie sięgamy po suplement w nadziei, że szybko wzmocnimy organizm. Prawda jest jednak taka, że układ immunologiczny potrzebuje stałej pomocy. 

Mikrobiota jelitowa to nic innego jak mikroorganizmy, które bytują w jelicie grubym. Wpływa na wiele procesów metabolicznych i trawiennych, ale także dość często jest omawiana w kontekście procesów neurologicznych oraz ich wpływu na zdrowie psychiczne człowieka.

Naukowcy wskazują, że jedną z najważniejszych ról mikrobioty jest jej udział w tzw. osi jelita–mózg. Dzięki obustronnie przesyłanym sygnałom pomiędzy mikrobiotą a mózgiem, na skutek działania złożonych systemów biologicznych, możliwe jest zachowanie homeostazy w obrębie układu nerwowego, pokarmowego oraz immunologicznego gospodarza.

Bakterie jelitowe pełnią wiele różnorodnych funkcji. Ich prawidłowa struktura ilościowa i jakościowa wspiera homeostazę całego organizmu. Dzięki temu kształtuje odporność, metabolizm i syntezę wielu związków chemicznych, na przykład serotoniny i prekursorów neuroprzekaźników. Część mikroorganizmów jest modyfikowana przez procesy fizjologiczne, w tym układ immunologiczny, genotyp, styl życia (dietę, wysiłek fizyczny) oraz środowisko, w którym żyjemy.

Stąd w kontekście budowania odporności ważna jest również wspomniana dieta. Warto jednak podkreślić, że codzienne posiłki powinny być wzbogacone w probiotyki i prebiotyki pochodzące z naturalnej żywności. Żaden suplement nie może zastąpić właściwej i odpowiedniej dla zdrowia formy odżywiania. 

Colostrum, stosowanie i przeciwwskazania

Siara bydlęca bywa wykorzystywana przez ludzi jako naturalna forma wzmocnienia odporności. Zdaniem niektórych naukowców w skład poza wymienionymi immunoglobulinami czy laktoferyną wchodzi wysokie stężenie bioaktywnych białek, witamin, minerałów, czynników wzrostu, a także wolnych i sprzężonych oligosacharydów.

Zdaniem polskich badaczy z Zakładu Terapii Eksperymentalnej, Instytutu Immunologii i Terapii Eksperymentalnej Hirszfelda po Colostrum warto sięgać również jako wsparcie organizmu po chemioterapii. Badania przeprowadzone na modelach zwierzęcych wykazały, że zastosowanie siary bydlęcej zmniejszało skutki uboczne terapii stosowanych w leczeniu nowotworów.

W tym miejscu należy jednak podkreślić, że nie ma jasnych informacji potwierdzających to, czy dana substancja pomaga również ludziom. Nie mamy danych, które jasno określałyby celowość stosowania colostrum w odniesieniu do występowania, leczenia, czy zmniejszania skutków ubocznych leczenia u ludzi.

Przyjmowanie siary bydlęcej powinno być wcześniej skonsultowane z lekarzem, ponieważ żadnego suplementu nie powinniśmy przyjmować na własną rękę. Natomiast jeżeli nie będzie żadnych przeciwwskazań i nadal zamierzamy wypróbować popularny suplement, to dzienna dawka nie może przekroczyć dwóch saszetek na dobę, lub trzech tabletek na dobę.

Choć “płynne złoto” dla wielu może mieć wiele zalet to, nie każdy powinien je stosować. Przeciwwskazaniem do przyjmowania siary bydlęcej jest choćby nietolerancja laktozy oraz uczulenie na białko krowie czy soję. W przypadku przyjmowania leków konieczna jest konsultacja lekarza.

Czy colostrum jest skuteczne? Stanowisko EFSA

Suplementy diety często obiecują spektakularne efekty, prawda jest jednak taka, że nie wszystko złoto to się świeci. Rozważając ewentualne wdrożenie colostrum, czy też innego suplementu należy w pierwszej kolejności zweryfikować stanowisko Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). 

Na wniosek Komisji Europejskiej Panel ds. Produktów Dietetycznych, Żywienia i Alergii został poproszony o wydanie opinii naukowej w sprawie wykazu oświadczeń zdrowotnych zgodnie z art. 13 rozporządzenia (WE) nr 1924/2006.

- Panel zauważa również, że nie podano stężeń różnych składników siary bydlęcej, które mają przyczyniać się do deklarowanych efektów. Panel uważa, że składnik żywności, siara bydlęca, będący przedmiotem niniejszej opinii, nie został wystarczająco scharakteryzowany w odniesieniu do deklarowanych skutków uwzględnionych w tej opinii. Panel stwierdza, że nie można ustalić związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy spożyciem bydlęcej colostrum i deklarowane efekty uwzględnione w tej opinii - brzmi treść stanowiska Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA).

Magdalena Siraga