Rakotwórcza żywność - które produkty zwiększają ryzyko nowotworów?

Rakotwórcza żywność istnieje? Z badań naukowych wynika, że alkohol, mięso czerwone, nadmiar białka i tłuszczu, zwłaszcza zwierzęcego zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwory. Rakotwórczo działa też dieta bogata w produkty solone, cukry i wysokoprzetworzone węglowodany. Sprawdź, czego nie jeść (a przynajmniej ograniczyć), żeby nie zachorować na raka.

Spis treści

1. Rakotwórcza żywność to:
2. Jakie produkty należy spożywać w profilaktyce raka? Zobacz [#TOWIDEO]
3. Dieta wysokotłuszczowa zwiększa ryzyko nawrotu nowotworu

Rakotwórcza żywność, a raczej idea, że to co jemy wpływa na rozwój raka jeszcze pod koniec lat 70. była traktowana abstrakcyjnie przez naukowców. Teraz nie ma jednak wątpliwości - to, co jemy, może zwiększać ryzyko zachorowania na raka.

Światowy Fundusz Badań nad Rakiem (World Cancer Research Fund, WCRF) i Amerykański Instytut Badań nad Rakiem (American Institute for Cancer Research, AICR) – największe na świecie organizacje zajmujące się badaniem wpływu stylu życia, w tym sposobu odżywiania, na ryzyko rozwoju nowotworów – szacują, że predyspozycje genetyczne są odpowiedzialne tylko za 5-10 proc. przypadków raka, natomiast nieodpowiednia dieta, nadwaga i otyłość oraz brak aktywności fizycznej – za 3-8 razy więcej nowotworów.

To, że czynniki środowiskowe mają istotny udział w rozwoju raka, potwierdziły badania nad migrantami i obserwacje krajów azjatyckich, w których zachorowalność na raka wzrastała zbyt szybko, by przypisać ją zmianom w genach.

I tak np. zachorowalność na raka piersi i jelita grubego zwiększyła się trzykrotnie w drugim pokoleniu japońskich emigrantów do USA, co według badaczy wiąże się z przejęciem amerykańskiego stylu życia, w tym zwyczajów żywieniowych. Inne badania pokazują, że coraz większe rozpowszechnienie zachodniego stylu życia w krajach azjatyckich sprawia, że systematycznie wzrasta tam zachorowalność na raka piersi i prostaty.

Rakotwórcza żywność to:

Z badań naukowych wyłania się kilka istotnych czynników ryzyka nowotworów.

Alkohol – potwierdzono, że zwiększa ryzyko raka ust, krtani, gardła, przełyku, piersi, jelita grubego u mężczyzn, prawdopodobnie też raka jelita grubego u kobiet i raka wątroby.

Ryzyko zachorowania na raka okrężnicy zwiększa się o 25 proc. przy piciu 2 kieliszków wina dziennie lub 1/2 litra piwa w porównaniu do osób niepijących. Nawet niskie i umiarkowane picie alkoholu podwyższa ryzyko nowotworu piersi (alkohol zmienia metabolizm estrogenów).

Sól – dieta bogata w produkty solone zwiększa ryzyko nowotworów nosogardzieli i żołądka. Sól podrażnia błonę śluzową.

Mięso czerwone – potwierdzono, że zwiększa ryzyko nowotworów okrężnicy i odbytu, a wyniki sugerują też nowotwory trzustki, płuc, przełyku, żołądka, prostaty i macicy. Najbardziej niebezpieczne są przetwory mięsne (wędliny) – podwyższają ryzyko zachorowania na raka okrężnicy o ok. 36 proc. przy jedzeniu 100 g dziennie.

Zawarte w mięsie czerwonym żelazo hemowe jest katalizatorem powstawania tzw. stresu oksydacyjnego, czyli zmian zapalnych, i przez to również karcynogenów (tzw. N-nitrozoamin). Mięso czerwone zwiększa stężenie insuliny i nasila insulinooporność. W pieczonym i grillowanym mięsie powstają związki rakotwórcze.

Nabiał – badania sugerują, że zwiększa ryzyko nowotworu prostaty, jednak z drugiej strony dieta z dużą zawartością wapnia zmniejsza ryzyko raka jelita grubego.

Tłuszcz (ogółem) – jego nadmiar może podwyższyć ryzyko raka piersi u kobiet. Dieta niskobłonnikowa z wysokim udziałem tłuszczów, szczególnie zwierzęcych (typowa dieta polska), sprzyja wyższym stężeniom estrogenów i wolniejszemu ich metabolizmowi (nadmiar estrogenów jest w mniejszym stopniu usuwany z kałem i z powrotem wchłaniany do wątroby).

Białko – nadmiar białka, głównie zwierzęcego, zwiększa stężenie hormonu IGF-1 (insulinopodobny czynnik wzrostu 1), który sprawia, że komórki szybko się dzielą. O ile u dzieci powoduje to, że organizm rośnie, o tyle u dorosłych nadmierna stymulacja podziałów komórkowych może promować rozwój raka.

Cukry i wysokoprzetworzone węglowodany – sprzyjają nadwadze, podwyższają stężenie insuliny, która w dużych ilościach jest hormonem pronowotworowym, wywołują insulinooporność, zwiększają procesy zapalne w organizmie.

Jakie produkty należy spożywać w profilaktyce raka? Zobacz [#TOWIDEO]

Dieta wysokotłuszczowa zwiększa ryzyko nawrotu nowotworu

Wiele badań potwierdza, że wśród czynników wpływających na ryzyko nawrotu nowotworu duże znaczenie ma nadmiar tłuszczu w diecie, szczególnie w raku piersi. I tak np. w badaniach przeprowadzonych w USA u kobiet w wieku pomenopauzalnym chorych na nowotwór piersi stosowanie diety wysokotłuszczowej (głównie tłuszcz nasycony) sprzyjało rozprzestrzenianiu się komórek nowotworowych do węzłów chłonnych.

W innym badaniu u kobiet z rakiem piersi ryzyko śmierci wrastało o 40 proc. z każdym 1000 g tłuszczu spożywanego na miesiąc (niskotłuszczowa dieta roślinna dostarcza ok. 600 g tłuszczu, typowa polska dieta – ok. 2100 g). Jedno z badań pokazało również, że szanse przeżycia u kobiet z nowotworem piersi maleją na skutek nadmiernej masy ciała – kobiety o najwyższym BMI miały o 2,5 razy większe ryzyko zgonu przez 5 lat od diagnozy w porównaniu z kobietami o najniższym BMI.

Istotne znaczenie ma też palenie papierosów i alkohol. W badaniu porównującym kobiety z nowotworem piersi w obu piersiach z kobietami z nowotworem w jednej okazało się, że unikanie alkoholu, utrzymywanie prawidłowej wagi i niepalenie tytoniu zmniejszało ryzyko drugiego raka piersi. Kobiety otyłe miały o 50 proc. wyższe ryzyko nowotworu w drugiej piersi, a u tych, które piły ponad 7 drinków w tygodniu, zwiększało się ono aż o 90 proc.

miesięcznik "Zdrowie"