Śmietana - właściwości, rodzaje, skład

Śmietana jest produktem produkowanym ze śmietanki, czyli słodkiej śmietany. Stanowi ona podstawowy dodatek do różnego rodzaju potraw lub sosów. Bita śmietana natomiast dodawana jest do ciast i słodkich deserów. Uważa się, że śmietana nie posiada żadnych właściwości, ale czy na pewno? Sprawdź, jaki jest skład śmietany, ile ma kalorii oraz czy można ją zrobić samodzielnie.

Spis treści

1. Śmietana - właściwości zdrowotne
2. Śmietana - skład i sposób produkcji
3. Śmietana - wartość odżywcza, kalorie
4. Śmietana - jak zrobić?
5. Śmietana - dla kogo niewskazana?
6. Jak wybrać śmietanę wysokiej jakości?
7. Śmietana - zastosowanie

Śmietana jest najbardziej rozpowszechniona w kuchni europejskiej i w kuchni Ameryki Północnej. Stanowi dodatek do potraw wytrawnych oraz owoców, dodaje się ją też do sałatek i używa jako składnik sosów i dipów. Śmietana jest nośnikiem smaku ze względu na wysoką zawartość tłuszczu, ale prócz tego jest też źródłem pełnowartościowego białka, wapnia, fosforu, witaminy A i witaminy B2.

Śmietana - właściwości zdrowotne

Śmietana, podobnie jak inne produkty mleczne, jest dobrym źródłem pełnowartościowego białka, wapnia, fosforu, witaminy A oraz witamin B2 i witaminy B12.

Wapń i fosfor wpływają korzystnie na kości i zęby. Wapń bierze udział w budowie i mineralizacji kości oraz zębów, ale uczestniczy też w procesach kurczliwości mięśni i przewodzeniu bodźców nerwowych. Natomiast fosfor umożliwia prawidłowe wchłanianie wapnia przez organizm, bierze udział w syntezie białka oraz podobnie jak wapń uczestniczy w procesie mineralizacji kości.

Czytaj też: Ile wapnia jest w wapniu?

Witamina B12 odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i bierze udział w produkcji czerwonych krwinek oraz syntezie DNA, zaś witamina B2 uczestniczy w procesach przemiany materii.

Witamina A wpływa korzystnie na narząd wzroku, poprawia kondycję skóry, włosów i paznokci oraz wzmacnia odporność.

Niestety śmietana jest produktem wysokokalorycznym i o dużej zawartości kwasów tłuszczowych nasyconych i cholesterolu, co może nieść ryzyko negatywnego wpływu na układ sercowo-naczyniowy.

Ostatnie badania wskazują, że kwasy tłuszczowe nasycone pochodzące z produktów mlecznych nie wpływają lub wpływają w małym stopniu na układ sercowo-naczyniowy, jednak obowiązujące zalecenia mówią o ograniczeniu spożycia kwasów tłuszczowych i cholesterolu, dlatego śmietanę powinniśmy spożywać z umiarem.

Śmietana - skład i sposób produkcji

Śmietanę na skalę przemysłową uzyskuje się ze słodkiej śmietanki otrzymanej w procesie odwirowania mleka i dodaniu do niej bakterii fermentacji mlekowej w celu ukwaszenia i zagęszczenia. Śmietanka użyta do produkcji śmietany może być poddawana pasteryzacji lub homogenizacji i pasteryzacji.

W przeszłości śmietanę pozyskiwano z górnej warstwy mleka pozostawionego w umiarkowanej temperaturze do momentu jej odstania.

Śmietana zawiera, co najmniej 18% tłuszczu i charakteryzuje się gęstą, jednolitą konsystencją bez oznak oddzielenia serwatki, jasnokremową lub kremową barwą oraz lekko kwaśnym smakiem. Śmietana pakowana jest w plastikowe kubki lub opakowania kartonowe

Czytaj też: Rodzaje mleka - mleko pasteryzowane, UHT, mikrofiltrowane i nie tylko

Śmietana - wartość odżywcza, kalorie

(*% dziennego zalecanego spożycia dla osoby dorosłej)Wartość odżywcza: USDA, % dziennego zalecanego spożycia na podstawie Norm Żywienia IŻŻ, 2017

Śmietana - jak zrobić?

Śmietanę można przygotować w domu wykorzystując do tego śmietankę oraz kultury starterowe. W pierwszej kolejności śmietankę należy podgrzać do temperatury 85 st. C - 90 st. C i utrzymywać w tej temperaturze przez około 5 minut, a następnie schłodzić ją do 20 st. C, dodać kultury starterowe i dokładanie wymieszać.

Mieszaninę pozostawia się na 16-18 godzin w temperaturze 20 st. C. Po uzyskaniu gęstej konsystencji mieszaninę umieszcza się w lodówce i przechowuje od 4 do 6 dni.

Śmietana - dla kogo niewskazana?

Śmietany nie powinny spożywać osoby z alergią na białka mleka krowiego. Śmietana nie jest też polecana osobom będącym na diecie odchudzającej oraz osobom z nadwagą i otyłością.

Jak wybrać śmietanę wysokiej jakości?

Wybierając śmietanę warto zwrócić uwagę na skład śmietany deklarowany na etykiecie. Wiele śmietan dostępnych na rynku zawiera szereg dodatków w postaci: substancji zagęszczających (żelatyna, guma guar, karagen), skrobi modyfikowanej, mleka w proszku, emulgatorów, barwników. Najlepiej wybierać te, których skład jest jak najkrótszy i znajduje się w nim śmietanka i kultury bakterii mlekowych.

Czytaj też: Konserwanty, barwniki, polepszacze - ograniczaj chemiczne dodatki do żywności

Dobrą alternatywą są śmietany BIO, które można nabyć w sklepach z ekologiczną żywnością, supermarketach z działami BIO oraz w sklepach internetowych.

Śmietana - zastosowanie

Śmietanę wykorzystuje się w kuchni jako dodatek do potraw. Dobrze sprawdza się w formie dodatku do sałatek, surówek, mizerii, bazy dipów i sosów. Często jest podawana z pieczonymi ziemniakami, plackami ziemniaczanymi i pierogami, zarówno wytrawnymi, jak i słodkimi.

Można też ją dodawać do wypieków, np. do ciasta na pączki lub ciasteczka, masy serowej do sernika. Bitą śmietanę spożywa się najczęściej w połączeniu z owocami (truskawkami, jagodami) lub jako składnik dań słodkich, np. naleśników, pancakes. 

Śmietanę dodaje się również do zabielania zup, sosów oraz gulaszów.