Ten związek z brokułów może powstrzymać raka. Jak go aktywować?
Świadomość ryzyka nowotworów, zwłaszcza jelita grubego, skłania coraz więcej osób do szukania prostych sposobów na dbanie o zdrowie. Wiele uwagi poświęca się diecie, a szczególne zainteresowanie naukowców wzbudził brokuł. Jego skuteczność zależy jednak od sposobu przygotowania, a nawet zjadanych ilości.
- Brokuły mogą zmniejszyć ryzyko raka jelita grubego, ale kluczowa jest optymalna dzienna porcja.
- Sekret tkwi w sulforafanie – związku aktywowanym podczas przygotowania warzyw, wspierającym detoksykację organizmu.
- Jak gotować brokuły, by zachować ich cenne właściwości i dlaczego więcej nie zawsze znaczy lepiej?
Ile brokułów dziennie może zmniejszyć ryzyko raka? Zaskakujące wyniki badań
Informacje o raku jelita grubego budzą uzasadniony niepokój, zwłaszcza że w Polsce jest to coraz poważniejszy problem. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów, tylko w 2021 roku zdiagnozowano go u ponad 18 tysięcy osób.
Dobrą wiadomością jest jednak to, że nauka przynosi coraz więcej dowodów na to, iż proste zmiany w diecie mogą być ważnym elementem profilaktyki. Obszerna metaanaliza 17 badań, o której donosi serwis „Times of India”, wskazuje, że regularne sięganie po warzywa krzyżowe – takie jak brokuły, kalafior, kapusta czy jarmuż – może znacząco obniżyć ryzyko zachorowania.
Kluczowa okazuje się dawka. Wspomniana analiza dowodzi, że optymalne efekty ochronne przynosi spożywanie od 40 do 60 gramów tych warzyw dziennie, co odpowiada mniej więcej połowie szklanki posiekanych brokułów. Taka ilość może zmniejszyć ryzyko raka jelita grubego nawet o 20-26% w porównaniu do osób, które jedzą ich najmniej.
Co ciekawe, dalsze zwiększanie porcji nie przynosiło już dodatkowych korzyści. Potwierdza to inna metaanaliza z 2024 roku, opublikowana w czasopiśmie naukowym „Foods”, która wykazała, że „złotym środkiem” jest właśnie przedział 40-60 gramów.
Sulforafan – na czym polega jego przeciwnowotworowa moc?
Sekret niezwykłych właściwości warzyw krzyżowych tkwi w związku o nazwie sulforafan. Co ciekawe, nie znajdziemy go w nienaruszonym warzywie. Powstaje on dopiero podczas krojenia, siekania lub żucia, gdy dochodzi do spotkania dwóch substancji: glukozynolanu z enzymem o nazwie mirozynaza.
Działa to trochę jak system dwóch składników, które po zmieszaniu tworzą potężną, aktywną substancję. Jak podają źródła przytaczane przez „Times of India”, sulforafan aktywuje naturalne systemy detoksykacyjne organizmu i pomaga redukować stany zapalne, wspierając naprawę komórek.
Działanie sulforafanu jest bardziej złożone, niż mogłoby się wydawać. Badania opublikowane w 2024 roku na łamach „Science Open” pokazują, że potrafi on hamować procesy pozwalające komórkom rakowym na rozprzestrzenianie się, blokując kluczowe szlaki sygnałowe (czyli ścieżki komunikacji między komórkami, takie jak Wnt/β-kateniny).
Co więcej, naukowcy z „Oncology Reports” w 2022 roku odkryli, że sulforafan może wzmacniać działanie konwencjonalnej chemioterapii. Oznacza to, że ten naturalny składnik może nie tylko chronić przed chorobą, ale również wspierać jej leczenie.
Polecany artykuł:
Jak gotować brokuły, by nie stracić cennych właściwości?
Sposób przygotowania warzyw ma ogromne znaczenie dla zachowania ich prozdrowotnych właściwości. Niestety, enzym mirozynaza, kluczowy do powstania cennego sulforafanu, jest bardzo wrażliwy na wysoką temperaturę. Jak ostrzega Amerykański Instytut Badań nad Rakiem (American Institute for Cancer Research), tradycyjne gotowanie w wodzie czy podgrzewanie w mikrofalówce może go zniszczyć.
Najlepszym sposobem na zachowanie potencjału przeciwnowotworowego brokułów jest gotowanie na parze. Według zaleceń ekspertów wystarczą zaledwie 3-4 minuty, aby warzywo stało się delikatnie miękkie, ale wciąż zachowało swój intensywnie zielony kolor i chrupkość. Ta metoda pozwala ochronić wrażliwą mirozynazę.
Warto pamiętać, że te zasady dotyczą całej rodziny warzyw kapustnych, do której należą też brukselka czy kalafior. Ich regularne włączanie do diety, zgodnie z zaleceniami m.in. polskiego Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, to prosty krok w stronę lepszego zdrowia.
Zobacz też galerię: 5 warzyw najbogatszych w żelazo
Dieta to nie wszystko. Jakie badania ratują życie?
Statystyki dotyczące raka jelita grubego w Polsce są alarmujące i pokazują, że problem może dotyczyć wielu z nas. Jak podaje Krajowy Rejestr Nowotworów, w 2021 roku chorobę tę wykryto u ponad 18 tysięcy osób, a z jej powodu zmarło ponad 11,5 tysiąca pacjentów.
Oprócz diety, kluczowym elementem profilaktyki są regularne badania przesiewowe, które pozwalają wykryć zmiany na wczesnym, w pełni wyleczalnym etapie. Warto wiedzieć, że w Polsce osoby w wieku od 50 do 65 lat mogą skorzystać z bezpłatnej kolonoskopii finansowanej przez NFZ. Programem objęte są również młodsze osoby, w wieku 40-49 lat, jeśli w ich rodzinie występował rak jelita grubego.
