Topinambur (słonecznik bulwiasty) – właściwości
Topinambur (słonecznik bulwiasty) to roślina, która ma wyjątkowe właściwości. Można ją stosować w przypadku zaburzeń trawiennych i sercowo-naczyniowych. Jest także sprawdzonym sposobem na odchudzanie. Ponadto, dzięki obecności inuliny, zalecana jest diabetykom, w celu obniżenia poziomu glukozy we krwi. Jakie jeszcze właściwości ma topinambur?
Spis treści
Topinambur, inaczej słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus L.), karczoch jerozolimski lub ziemna gruszka, to roślina spokrewniona ze słonecznikiem zwyczajnym (obie należą do rodziny astrowatych), która pochodzi z Ameryki Północnej. Uprawiali ją Indianie jeszcze w czasach prekolumbijskich. Europejczycy przekonali się o jej właściwościach dopiero w czasach wielkich odkryć geograficznych. W Polsce topinambur uprawiany był od 1730 roku.
Właściwości lecznicze topinamburu
Topinambur obniża poziom cukru we krwi
Bulwa topinamburu zawiera do 17 proc. inuliny (stanowiącej 75-80 proc. wszystkich węglowodanów) - substancji, która w organizmie przekształca się we fruktozę dobrze tolerowaną przez diabetyków. Inulina pomaga w normalizowaniu glikemii w przebiegu cukrzycy typu 2, a także zmniejszania insulinooporność.
Topinambur uprawiali Indianie z plemienia Topinamboore – stąd nazwa rośliny
Topinambur obniża cholesterol i reguluje ciśnienie
Zawarta w bulwach topinamburu inulina obniża także poziom "złego" cholesterolu LDL w organizmie, a tym samym zapobiega rozwojowi miażdżycy. Topinambur reguluje również ciśnienie tętnicze, a to m.in. dzięki sporej zawartości potasu.
Topinambur a rak
Ze wstępnych badań wynika, że wyizolowane ze słonecznika bulwiastego seskwiterpeny laktonowe mają działanie cytotoksyczne na dwie linie komórkowe raka sutka.
Działanie przeciwnowotworowe wykazują także białka wyizolowane z bulw topinamburu.
Topinambur reguluje pracę układu pokarmowego
Zawarta w słoneczniku bulwiastym inulina jest pożywką dla rozwoju mikroflory bakteryjnej, umożliwiającej prawidłowe trawienie w jelicie.
Poza tym inulina pobudza perystaltykę jelit, dzięki czemu pomaga pozbyć się zaparć i zapobiega ich powstawaniu. Ułatwia także przyswajanie żelaza, wapnia i magnezu.
Topinambur może zapobiec chorobom jelita grubego
Dieta bogata w inulinę, czyli m.in. w topinambur, przyczynia się do eliminacji bakterii chorobotwórczych, które wywołują biegunki i zapalenie jelita grubego. W konsekwencji może zapobiec polipom i owrzodzeniom, które mogą zapoczątkować choroby nowotworowe.
Ponadto topinambur wspomaga odporność, działa osłaniająco na wątrobę i zapobiega zakażeniom dróg moczowych
Topinambur oczyszcza organizm
Inulina, w połączeniu z pektynami i błonnikiem, oczyszcza organizm, wiążąc szkodliwe związki i przyspiesza ich wydalanie, w związku z tym topinambur bierze udział w detoksykacji organizmu.
Poza tym spożywanie bulw topinamburu ułatwia usuwanie alkoholu z krwi.
Topinambur wspomaga pracę układu nerwowego
Topinambur zawiera magnez i witaminy z grupy B (w sporych ilościach zwłaszcza niacynę - witaminę B3), które wspomagają pracę układu nerwowego, m.in. działają przeciwstresowo oraz podnoszą zdolność koncentracji psychicznej.
Wartości odżywcze topinamburu surowego (w 100 g)
| Wartość energetyczna | 73 kcal |
| Białko ogółem | 2 g |
| Tłuszcz | 0,01 g |
| Węglowodany | 17,44 g (w tym cukry proste 9.60) |
| Błonnik | 1,6 g |
| Witaminy | |
| Witamina C | 4 mg |
| Tiamina | 0,200 mg |
| Ryboflawina | 0,060 mg |
| Niacyna | 1,300 mg |
| Witamina B6 | 0,077 mg |
| Kwas foliowy | 13 µg |
| Witamina A | 20 IU |
| Witamina E | 0,19 mg |
| Witamina K | 0,1 µg |
| Minerały | |
| Wapń | 14 mg |
| Żelazo | 3,40 mg |
| Magnez | 17 mg |
| Fosfor | 78 mg |
| Potas | 429 mg |
| Sód | 4 mg |
| Cynk | 0,12 mg |
Źródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference
Topinambur na odchudzanie
Topinambur jest polecany osobom zmagającym się z nadwagą i otyłością. Bulwy tej rośliny zawierają błonnik, który pęcznieje w żołądku, na długo dając uczucie sytości.
Topinambur - odmiany
W Polsce uprawia się dwie odmiany słonecznika bulwiastego:
- Albik - o białych, maczugowatych bulwach,
- Rubik, która ma nieregularne, owalne, fioletowe bulwy.
Poza tym na świecie uprawia się m.in. odmianę:
- Fuseau o wydłużonych, gładkich i białych bulwach,
- Golden Nugget o bulwach stożkowatych, przypominających marchew,
- oraz Boston Red o bulwach dużych i czerwonawych.
Autor: Time S.A/ Materiały prasowe
Zbilansowane dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!
Gdzie można kupić topinambur i jaka jest jego cena?
Topinambur można kupić na straganach (cena - około 3 zł/kg), w sklepach internetowych (około 6 zł/kg), a także delikatesach (około 25 zł/kg).
Topinambur w diecie chorych na fenyloketonurię
Słonecznik bulwiasty można włączyć do diety chorych na fenyloketonurię, ze względu na brak fenyloalaniny i tyrozyny w składzie aminokwasowym białka tej rośliny.
Sok z topinamburu na hemoroidy i łuszczycę
Sok otrzymany z bulw może być stosowany w:
- leczeniu chorób jelita grubego,
- leczeniu hemoroidów,
- zapaleniu spojówek, powiek i skóry
- oraz w leczeniu łuszczycy, owrzodzeń oraz oparzeń.
Topinambur – zastosowanie w kuchni
Bulwy topinamburu są soczyste i mają delikatny, słodki, orzechowy smak, przypominający karczochy i orzechy brazylijskie.
Bulwy można spożywać po ugotowaniu, pieczeniu, blanszowaniu lub smażeniu, a także surowe, np. pokrojone w plastry. Stanowią także dodatek do sałatek. Można je również serwować marynowane, kiszone oraz zapiekane z serem cheddar.
We Włoszech i Francji bulwy używa się do przygotowywania zup, delikatnych frytek i chipsów.
Czytaj też:
- Ziemniaki są zdrowe i mają mało kalorii
- Seler naciowy - właściwości lecznicze
- Bataty - właściwości i wartości odżywcze. Przepisy na dania z batatów
