Już dwie filiżanki kawy zwiększają ryzyko śmierci. Ale tylko u konkretnej grupy

Z najnowszych badań wynika, że wypicie dwóch lub więcej filiżanek kawy dziennie może podwoić ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia. Dotyczy to osób z wysokim ciśnieniem krwi, sięgającym 160/100 mm Hg lub wyższym. Wyniki opublikowano w "Journal of the American Heart Association".

Dwie filiżanki kawy dziennie mogą podwoić ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia wśród osób z wysokim ciśnieniem krwi (160/100 mm Hg lub wyższym), ale nie u osób z nadciśnieniem, które nie jest uważane za poważne. Dla tej grupy zaledwie dwie filiżanki kawy mogą okazać się zabójcze, ale badanie wykazało również, że jedna filiżanka kawy w połączeniu ze spożyciem zielonej herbaty, która także zawiera kofeinę, nie zwiększa ryzyka śmierci.

Kawa dobra dla zdrowia? To zależy

Wcześniejsze badania wykazały, że kawa jest dobra dla serca i wydłuża życie. Udowodniono, że jedna filiżanka tego napoju dziennie może pomóc osobom, które przeżyły zawał serca, zmniejszając ryzyko śmierci po zawale i może zapobiegać atakom serca lub udarom u zdrowych osób.

Inne doniesienia naukowe sugerują, że regularne picie kawy może zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca typu 2 i niektórych nowotworów, a poza tym może pomóc kontrolować apetyt czy zmniejszyć ryzyko depresji. Należy jednak pamiętać, że z drugiej strony, zbyt dużo kawy może podnieść ciśnienie krwi i prowadzić do uczucia niepokoju, kołatania serca i trudności w zasypianiu.

„Nasze badanie miało na celu ustalenie, czy znany ochronny efekt kawy dotyczy również osób z różnym stopniem nadciśnienia” – wyjaśnił główny autor badania, dr Hiroyasu Iso i dodał: „według naszej najlepszej wiedzy jest to pierwsze badanie, które wykazało związek między piciem dwóch lub więcej filiżanek kawy dziennie a śmiertelnością z powodu chorób układu krążenia wśród osób z ciężkim nadciśnieniem”.

Kiedy mówi się o ciężkim nadciśnieniu?

O nadciśnieniu mówi się, gdy siła nacisku krwi na ściany naczyń krwionośnych jest notorycznie zbyt wysoka, co powoduje, że serce pracuje ciężej, aby pompować krew. Aktualne wytyczne dotyczące ciśnienia krwi opracowane przez American Heart Association i American College of Cardiology uznają, że nadciśnienie jest wtedy, gdy odczyt ciśnienia krwi wynosi 130/80 mm Hg lub więcej.

Kryteria dotyczące ciśnienia krwi dla tego badania różnią się nieco od wytycznych ACC/AHA. Naukowcy podzielili ciśnienie krwi na pięć kategorii:

• optymalne i normalne (poniżej 130/85 mm Hg); 
• tzw. "wysoka norma" (130-139/85-89 mm Hg); 
• nadciśnienie 1 stopnia (140-159/90-99 mm Hg); 
• nadciśnienie 2 stopnia (160-179/100-109 mm Hg); 
• nadciśnienie 3 stopnia 3 (powyżej 180/110 mm Hg). 

W tym badaniu pomiary ciśnienia krwi w stopniach 2 i 3 uznano za ciężkie nadciśnienie.

Obserwacje trwały 19 lat

W badaniu wzięło udział ponad 6570 mężczyzn i ponad 12 tys. kobiet w wieku od 40 do 79 lat (tyle uczestnicy mieli na początku badania). Zostali wybrani z Japan Collaborative Cohort Study for Evaluation of Cancer Risk – dużego, prospektywnego badania przeprowadzonego w latach 1988-1990 na dorosłyc. Uczestnicy dostarczyli danych poprzez badania zdrowotne i samodzielnie wypełniane kwestionariusze oceniające styl życia, dietę i historię medyczną.

W ciągu prawie 19 lat obserwacji (do 2009 r.) udokumentowano 842 zgony z przyczyn sercowo-naczyniowych. Analiza danych dla wszystkich uczestników wykazała:

• picie dwóch lub więcej filiżanek kawy dziennie wiązało się z dwukrotnie większym ryzykiem zgonu z powodu chorób układu krążenia u osób, u których ciśnienie krwi wynosiło 160/100 mm Hg lub więcej w porównaniu z osobami, które nie piły kawy
• picie jednej filiżanki kawy dziennie nie wiązało się ze zwiększonym ryzykiem zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych we wszystkich kategoriach ciśnienia krwi
• spożywanie zielonej herbaty nie wiązało się ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności z powodu chorób układu krążenia we wszystkich kategoriach ciśnienia krwi

„Te odkrycia mogą potwierdzać twierdzenie, że osoby z wysokim ciśnieniem krwi powinny unikać picia nadmiernej ilości kawy” – powiedział dr Iso. „Ponieważ osoby z ciężkim nadciśnieniem są bardziej podatne na działanie kofeiny, jej szkodliwe działanie może przewyższać jej korzyści dla zdrowia i może zwiększać ryzyko śmierci”.

Badanie ma kilka ograniczeń: spożycie kawy i herbaty było zgłaszane samodzielnie; ciśnienie krwi mierzono w jednym punkcie, co nie uwzględniało zmian w czasie; a obserwacyjny charakter badania nie mógł nakreślić bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego między spożywaniem kawy a ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych wśród osób z ciężkim nadciśnieniem.

Potrzebne są jeszcze dalsze badania, aby dowiedzieć się więcej o skutkach spożycia kawy i zielonej herbaty u osób z wysokim ciśnieniem krwi oraz potwierdzić skutki spożycia kawy i zielonej herbaty w innych krajach.

Marcelina Dzięciołowska