Ajurweda: dieta ajurwedyjska - co powinna jeść vata, pitta i kapha? Poznaj rady Karoliny i Macieja Szaciłło!

Dieta ajurwedyjska jest oparta na produktach świeżych, nieprzetworzonych, wegańskich. Według tej liczącej ponad 5000 lat filozofii w każdym z nas dominuje jeden z typów urodzeniowych: vata, pitta lub kapha. Dowiedz się, który z nich reprezentujesz i sprawdź, które będą dla ciebie najlepsze!

Spis treści

1. Dieta ajurwdyjska dla vaty
2. Dieta ajurwdyjska dla pitty
3. Dieta ajurwedyjska dla kaphy

Dieta ajurwedyjska spodoba się niemal każdemu, ponieważ jedno z jej założeń głosi: możesz jeść wszystko, ale jednych rzeczy mniej, innych więcej. Dokładny dobór produktów do konkretnej osoby uzależniony jest przede wszystkim od jej typu urodzeniowego: vaty, pitty lub kaphy. Przeczytaj, czym każdy z nich się wyróżnia i które produkty przysłużą się zdrowiu przedstawicielom każdego z nich.

Dieta ajurwdyjska dla vaty

Jakie cechy fizyczne posiadają osoby, u których dominuje vata?

• są szczupłe, mają problem z przybieraniem na wadze;
• są albo bardzo wysokie, albo dość niskie;
• mają często zimne stopy i ręce oraz słabe krążenie;
• mają suchą, podatną na tworzenie odcisków i nagniotków skórę;
• mają zmienny apetyt – czasami jedzą bardzo dużo, ale najczęściej tracą apetyt pod wpływem lęku i stresu;
• mają skłonność do gwałtownych wahań poziomu energii;
• mają niski próg bólu;
• mają płytki sen i problemy z zasypianiem;
• najczęściej mają przesuszające się włosy z rozdwajającymi się końcówkami;
• mają problemy trawienne, gazy i wzdęcia;
• często cierpią na zaparcia;
• najlepiej czują się w ciepłym, wilgotnym klimacie;
• słabo się pocą i lubią przebywać na słońcu;
• mają najczęściej małe oczy;
• mają skłonność do szybkiego tworzenia się zmarszczek.

Jakie cechy psychiczne posiadają osoby, u których dominuje vata?

• zamartwianie się; wyolbrzymianie problemów;
• podatność na stres i lęki; najczęściej reagują lękiem na zmiany;
• wrażliwość; artystyczna dusza;
• zmienność: bywają duszą towarzystwa, ale szybko się wypalają;
• szybko się na coś "nakręcają", ale szybko również zmieniają obiekt (lub przedmiot) zainteresowania;
• działanie bez planu;
• fruwanie w obłąkach; brak kontaktu z rzeczywistością;
• podatność na choroby psychiczne (w tym schizofrenię, depresje maniakalne), halucynacje, słyszenie głosów;
• podatność na załamania nerwowe;
• nadwrażliwość na zewnętrzne bodźce.

Vata powinna jeść więcej:

• zboża: orkisz, ryż, owies, mąka durum, komosa ryżowa;
• warzywa: dynia, słodkie ziemniaki, rzepa, cukinia, kabaczek, oliwki;
• owoce: wszystkie słodkie owoce, owoce leśne, banany, melony, cytryny;
• rośliny strączkowe: namoczona i wypłukana fasolka mung, namoczone i wypłukana soczewica.

Produkty, których vata powinna jeść mniej:

mrożonki, lód, napoje gazowane, duże ilości świeżych warzyw, popcorn, ciastka (zwłaszcza suche), ziemniaki, kawa, kapusta, brokuł, kalafior, fasola, cukier, papryczki chili, (ostra) rzodkiewka, surowa cebula, jarmuż, topinambur, łopian, bakłażan, czekolada, soja, groch, jabłka, żurawina, granat, karczochy, sałata, żyto, wafle ryżowe, krakersy, pieczywo chrupkie, pieprz cayenne, suszone owoce (nie namoczone), arbuz, papryka, brukselka, seler (nać), kalarepa, oliwki (zielone), groszek, kiełki, pomidory, rzepa, jęczmień, kasza gryczana, kukurydza, otręby, kasza jaglana, musli, makaron, żyto, tapioka, drożdże, mleko w proszku, oleje (kukurydziany, lniany, sojowy), kozieradka, chrzan

Dieta ajurwdyjska dla pitty

Jakie cechy fizyczne posiadają osoby, u których dominuje pitta?

• są średniego wzrostu;
• mają najczęściej optymalną wagę i proporcjonalną budowę ciała;
• łatwo przybierają i tracą na wadze; lekka nadwaga może się pojawić na stałe po czterdziestce;
• mają świetne trawienie (pitta odpowiada za trawienie), które jednak przy zbyt wysokiej pitta może objawiać się biegunkami i/lub nadkwasotą; mogą też cierpieć na chorobę wrzodową;
• wypróżniają się regularnie; rzadko cierpią na zaparcia;
• mają raczej tłustą i różowawą skórę, ale z tendencją do trądziku, zaczerwienień, świądu, pieprzyków;
• mają bardzo wrażliwą skórę; z łatwością się rumienią;
• oczy często przejawiają nadmiar ognia – stają się wówczas zaczerwienione, swędzą; najczęściej mają jasną barwę, np. niebieską, zieloną, szarą;
• są nadwrażliwi na słońce, na poparzenia słoneczne;
• jest im najczęściej gorąco – mają ciepłe nogi i ręce;
• intensywnie się pocą, co pomaga im zrównoważyć temperaturę ciała;
• preferują chłód, cień, wodę;
• mają cienkie, najczęściej rude, blond lub delikatnie brązowe włosy; mężczyźni pitta szybko łysieją (wynika to z nadmiaru testosteronu, który wykazuje charakter pitta);
• mają tzw. gorącą krew, która objawia się krwotokami; łatwo się siniaczą;
• mogą się u nich pojawiać wysoka gorączka, stany zapalne i objawy zatrutej krwi;
• kochają jeść i mają doskonały apetyt; powinny jeść regularnie i o określonych godzinach; kiedy są głodne, może się u nich pojawić złość;
• mają gorący temperament – również w sferze seksualnej.

Jakie cechy fizyczne posiadają osoby, u których dominuje pitta?

• są dominujący i władczy; mają skłonność do fanatyzmu;
• są świetnymi organizatorami;
• łatwo wpadają w gniew i złość, ale równie szybko z nich wychodzą;
• wykazują wysoką samokontrolę;
• pitta jest synonimem równowagi, więc najczęściej są psychicznie zrównoważone;
• są bardzo krytyczne w stosunku do innych (czasami również w stosunku do siebie);
• perfekcjonizm;
• uwielbiają rywalizować;
• często cierpią na przerost ambicji;
• są niezwykle inteligentne i logiczne, gdyż pitta w umyśle odpowiada za intelekt i zdrowy rozsądek;
• są niecierpliwe;
• bywają aroganckie i nietolerancyjne;
• mają skłonność do wybujałego ego.

Pitta powinna jeść więcej:

• zbóż - jęczmień, ryż, owies, orkisz, kamut, samopsza;
• warzyw - ogórek, dynia, kabaczek, cukinia, wszystkie warzywa korzeniowe;
• owoców - figi, winogrona, awokado, czereśnie, kokos;
• roślin strączkowych - fasola, cieciorka, soczewica (z wyjątkiem żółtej).

Produkty, których pitta powinna jeść mniej:

kawa, potrawy smażone, sery, oliwki (zielone), śmietana, ananas (kwaśny), kwaszonki, pikle, ocet, cukier rafinowany, papryczki chili, rzodkiewka, rzepa, surowa cebula, czosnek, zielone (kwaśne) winogrona, grejpfrut i wszelkie kwaśne owoce, sól (ew. himalajska), miód, kiwi, niedojrzałe cytryny, korzeń łopianu, bakłażan, kalarepa, surowy por, gorczyca, pomidory, kasza gryczana, kukurydza, kasza jaglana, polenta, ryż brązowy, żyto, drożdże, sos sojowy, zupa miso, masło (solone), migdały (ze skórą), orzechy brazylijskie, nasiona chia, nerkowce, orzechy (pozostałe), sezam, tahini, oleje (migdałowy, morelowy, kukurydziany, sezamowy), tzw. jaggery – cukier palmowy, melasa, anyż, szałwia, tymianek, oregano, gałka muszkatołowa, liść laurowy, kminek, pieprz cayenne, goździki, kozieradka, imbir (w proszku), asafetyda, majeranek, mak, rozmaryn, cząber

Dieta ajurwedyjska dla kaphy

Jakie cechy fizyczne posiadają osoby, u których dominuje kapha?

• są najczęściej niskie lub średniego wzrostu;
• są dobrze zbudowane; mają szeroką klatkę piersiową;
• mają tendencję do nadwagi i odkładania się wody; trudno jest im zrzucić zbędne kilogramy;
• mają grubą i najczęściej oleistą skórę;
• mają najczęściej mocne, białe, duże uzębienie;
• mają raczej słabe krążenie (wynikające często z nadwagi) i zimne nogi oraz ręce;
• mają dość słaby metabolizm wynikający z nadmiaru śluzu w organizmie;
• duża nierównowaga kapha prowadzi do problemów z cholesterolem i miażdżycy;
• lubią przebywać na słońcu; pocą się w umiarkowany sposób;
• dobrze czują się w ciepłym, ale suchym klimacie;
• są śpiochami; mają problem ze wstawaniem, ale również nie lubią kłaść się późno spać; praktycznie nie zdarza się, aby miały problemy ze snem;
• mają umiarkowany apetyt, ale lubią podjadać; często są tzw. żarłokami emocjonalnymi – jedzą nie pod wpływem rzeczywistego głodu, lecz emocji;
• mają tendencję do wytwarzania nadmiernej ilości śluzu, więc szczególnie w okresie zimowym (pomimo dobrej odporności) muszą uważać na infekcje;
• preferują siedzący tryb życia, ale jednocześnie mają dużą wytrzymałość;
• mają grube, najczęściej kręcone, mocne i ciemne (najczęściej brązowe) włosy z tendencją do przetłuszczania się;
• mają mocne paznokcie;
• mają duże, niebieskie lub brązowe oczy; ich oczy są wypełnione "głębią" i spokojem;
• mają średni popęd seksualny; najczęściej są bardzo płodne.

Jakie cechy psychiczne posiadają osoby, u których dominuje kapha?

• są najbardziej stabilne emocjonalnie i odporne psychicznie;
• są ciche, zrównoważone i rodzinne; typ domatora;
• są pokorne;
• mają skłonność do stagnacji, melancholii, a nawet depresji;
• zbyt mocno przywiązują się do osób i rzeczy;
• mają nadmiar energii podtrzymującej;
• ich umysł może nie przejawiać zdolności do myślenia abstrakcyjnego;
• często szukają oparcia i osoby, która się nimi zaopiekuje;
• są niezdolne do bycia samemu;
• silne osobowości kapha mają z drugiej strony tendencję do traktowania ludzi przedmiotowo i ich kontrolowania;
• długo zachowują spokój, ale gdy się do kogoś zrażą, to przez długi czas pielęgnują tę urazę;
• mają nawyki i łatwo wpadają w rutynę.

Kapha powinna jeść więcej:

• zboża: chrupkie pieczywo, gryka, proso, jęczmień, kukurydza, owies;
• warzywa: warzywa liściaste, brokuły, kapusta, rzodkiewka, rzepa;
• owoce: suszona śliwka, żurawina, jabłka, morele, owoce leśne, brzoskwinie, truskawki, maliny;
• rośliny strączkowe: soczewice, fasolka mung, tofu, cieciorka, czarna fasola.

Produkty, których kapha powinna jeść mniej:

ser, puddingi, kisiel, ciasta (wszelkie), pszenica, mąka, chleb, makaron, smażone pożywienie, oleje, napoje gazowane, awokado, kokos, oliwki, maślanka, kefir, mleko, orzechy, melon, jogurt, banany, oleje (wszystkie), ocet, śmietana, winogrona (zielone), owoce (kwaśne i bardzo słodkie), sól (poza himalajską), daktyle, figi (świeże), grejpfrut, kiwi, pomarańcze, papaja, śliwki, ananas, rabarbar, arbuz, pasternak, dynia, pomidory (surowe), ziemniaki, kabaczek i cukinia (może od czasu do czasu), płatki owsiane (gotowane), naleśniki, ryż, pszenica, drożdże, fasola (poza tymi wskazanymi odmianami), groch, soja, sos sojowy, tofu (zimne), masło, lody, śmietana, sezam, tahini, cukier (pod każdą postacią), cukier z daktyli, jaggery (cukier palmowy), syrop klonowy, melasa, syrop ryżowy