Comfort food - co to? Uzależnienie od comfort food

Uzależnienie od comfort food, jak każde uzależnienie charakteryzuje się kompulsywną koniecznością wykonywania danej czynności pomimo świadomości negatywnego wpływu na zdrowie psychiczne, fizyczne bądź społeczne. Tym razem będziemy mówić o uzależnieniu od comfort food, czyli od komfortowej żywności. Jak działa mechanizm uzależnienia od jedzenia?

Comfort food to jedzenie, które jest z nami tak naprawdę od bardzo dawna. Po raz pierwszy określenie to zostało użyte w 1966r jako określenie produktów spożywczych kojarzących się z dzieciństwem. Najczęściej jednak tzw. comfort foods polegają na produktach ultra przetworzonych. Składających się głównie z białej mąki, cukrów prostych, tłuszczów nasyconych i soli. Takie połączenie sprawia, że pokarm wyjątkowo intensywnie oddziałuje na ośrodki mózgu odpowiedzialne za odczuwanie przyjemności.

Spis treści

1. Comfort food - co to jest?
2. Comfrot food to jedzenie z dzieciństwa?
3. Comfort food - czym jest uzależnienie?
4. Comfort food - mechanizm uzależnienia
5. Comfort food - czyli jak jedzenie uzależnia
6. Comfort food - uzależnienie. Gdzie szukać pomocy?

Comfort food - co to jest?

Do produktów będących połączeniem wspomnianych już elementów (białej mąki, cukrów prostych, tłuszczów nasyconych i soli) możemy zaliczyć francuskie rogale, ciasteczka, batoniki, czekoladę czyli produkty o najniższym indeksie sytości. Zalicza się do nich także większość wyrobów cukierniczych, ciastkarskich, słonych przekąsek i dań fast food.

Aby otrzymać żywność comfort foods pozbywamy się na drodze oczyszczania i ekstrakcji wszelkich cennych dla naszego zdrowia substancji jak błonnik, oraz witaminy, minerały i związki biologicznie aktywne.

Skutki spożywania comfort food

Konsumując więc produkty ultra przetworzone narażamy się na szereg najpoważniejszych chorób naszych czasów jak:

• choroby sercowo-naczyniowe,
• choroby metaboliczne,
• otyłość,
• rozwój niektórych nowotworów,
• demencja.

Dodatkowo pozbawiamy się tym samym możliwości zjedzenia w zamian czegoś co wpłynie pozytywnie i ochronnie na nasze zdrowie.

Comfrot food to jedzenie z dzieciństwa?

Jednak określenie comfort food może także odnosić się do jedzenia, które ma dla spożywającego jakieś konotacje, zazwyczaj pozytywne. Przeważnie comfort food w tym odniesieniu jest dla każdego inne, częściej kojarzy się z potrawami znanymi z dzieciństwa. Comfort food w tym ujęciu różni się w zależności od kraju.

Comfort food - czym jest uzależnienie?

Uzależnienie, także od comfort food, charakteryzuje się kompulsywną koniecznością wykonywania danej czynności pomimo świadomości negatywnego wpływu na zdrowie psychiczne, fizyczne bądź społeczne. Jest to związane ze stymulacją systemu nagrody w mózgu, która z czasem rozwija się do chronicznie wysokich poziomów potrzebnych do utrzymania sygnału stymulacji.

Uzależnić się możemy od praktycznie wszystkiego, poczynając od różnego rodzaju zachowania, szczególnie zwrócić uwagę możemy na te powodujące wysoki poziom pobudzenia i ekscytacji jak między innymi gry komputerowe, zakupy, hazard czy stosunki seksualne. Kończąc na uzależnieniu od używek, jak alkoholu, narkotyków, używek, wyrobów tytoniowych oraz... żywności.

Comfort food - mechanizm uzależnienia

Odpowiada za to pewien mechanizm określany jako upośledzona czułoścć receptorów dopaminowych. Dopamina jest hormonem służącym utrzymaniu nas na odpowiedniej drodze do zachowania życia i rozwoju. Czyli wszelkie działania służące zapewnieniu przeżycia będą wyzwalały wyrzuty dopaminy, który jest pewnego rodzaju nagrodą za podjęte działanie. I tak wyrzut dopaminy otrzymujemy w wyniku zdobycia żywności, napoju czy kontaktów seksualnych lecz również w wyniku wykonywania kolejnych zadań na drodze realizacji celu.

Jednak regularnie pobudzany system nagrody sprawia, że wzrasta tolerancja w wyniku czego do zapewnienia sobie tego samego poziomu pobudzenia będą potrzebne większe ilości dopaminy w układzie nerwowym. Jest to jedno z najprostszych wytłumaczeń uzależnienia od strony biochemicznej.

Comfort food - czyli jak jedzenie uzależnia

Czy możemy się uzależnić od żywności? Uzależnienie związane jest z silną stymulacją układu nagrody. Substancje psychoaktywne chwilę po zażyciu intensywnie stymulują wspomniane szlaki. Czy zatem żywność może być substancją psychoaktywną?

Okazuje się, że odpowiedź na tak postawione pytanie jest twierdząca. Żywność bowiem zawiera tysiące substancji o wielorakim efekcie wywierającym na nasz organizm. Wśród nich możemy wymienić substancje o intensywnym działaniu na nasz układ opioidowy jak kazomorfiny, laktoferroxyny, cosoksyroksyny i laktomorfiny znajdujące się w mleku, a mające służyć temu aby cielak chciał pić mleko od krowy. Natomiast jeżeli poddamy mleko procesom przetwórstwa uzyskując z niego skoncentrowane źródło wspomnianych związków to stymulacja będzie kilkunastokrotnie silniejsza.

Co ciekawe w pszenicy również znajdziemy podobną substancję - gluteomorfinę, słusznie kojarzącą się z silnym lekiem przeciwbólowym, ponieważ jej mechanizm działania wpływa na te same receptory opioidowe. Zobaczcie teraz, że z połączenia tych związków powstają wszelkie produkty, które powodują tendencję do przejadania się jak: ser żółty i biała mąka (pizza, zapiekanki, cheeseburgery, carbonara, wszelkie wyroby piekarnicze z dodatkiem masła i białej mąki).

Taka kompozycja sprawia, że zjada się więcej niż organizm potrzebuje. Kolejnym elementem na jaki warto zwrócić uwagę jest gęstość energetyczna. Badania pokazują, że zwykliśmy się przejadać pokarmami, które mają największą gęstość energetyczną co oznacza, że w swoim składzie zawierają mniej wody i błonnika. Natomiast produkty zawierające znaczne ilości kalorii w swoim składzie mają najczęściej znaczy udział tłuszczy czyli najbardziej kalorycznego składnika odżywczego.

Na chwilę obecną nic pod względem kaloryczności nie jest w stanie dorównać tłuszczom. Mamy bardzo dobrze rozwinięte w toku ewolucji sensory najbardziej kalorycznej żywności. Dlatego mało kto przejada się szpinakiem, a lodami już tak. W tym wypadku sytuację można porównać do osoby uzależnionej od alkoholu. Alkoholik raczej nie zaspokoi się piwem radler zawierającym 2% alkoholu, w zamian będzie wolał wybrać mocniejszy trunek jak mocne piwo, wino czy alkohole wysokoprocentowe aby uzyskać większy wyższe stężenia alkoholu.

Podobnie jest z żywnością. Błonnik zawiera 2 kcal, woda nie zawiera żadnych. Dlatego mało osób zadowoli się niskokalorycznym warzywem składającym się głównie z wody i błonnika. 4 letnie dzieci podczas testu wybierały żywność nie słodką jak początkowo zakładali naukowcy a żywność bogato kaloryczną. Zamiast jabłka wybierały awokado, zamiast papryki - banany.

Tak więc żywność bogatokaloryczna będzie w największym stopniu stymulowała obszary nagrody w mózgu. Aby zwiększyć kaloryczność produktów należy ograniczyć udział wody zwiększając dodatek tłuszczu oraz cukrów prostych. Efektem jest żywność ultra przetworzona lub żywność komfortowa.

Comfort food - uzależnienie. Gdzie szukać pomocy?

Co zrobić jeżeli uważamy, że mamy problem z comfort foods? Jeżeli dostrzegliście u siebie problem z comfort foods warto zgłosić się do specjalisty psychodietetyka, terapeuty uzależnień czy zapisać się na grupę anonimowych jedzenioholików. Niezbędnym narzędziem jest również regularne rozwijanie swojej wiedzy w tym obszarze korzystając z webinarów, kursów, blogów, artykułów naukowych czy grup wsparcia.

Mikołaj Choroszyński