Jaka dieta jest dobra dla WĄTROBY?

Wątroba pełni ponad 500 różnych funkcji. Pracuje jak gigantyczne laboratorium chemiczne, przetwórnia, magazyn i dyspozytornia. Jak jej pomóc, gdy zaczyna szwankować? Stosuj dietę dla wątroby, jedz częściej, ale mniejsze porcje i kontroluj ilość składników odżywczych w swoich posiłkach.

Wątroba m.in. produkuje żółć niezbędną do trawienia tłuszczów i cholesterol konieczny do prawidłowego funkcjonowania każdej komórki. Jednak jej najważniejsza funkcja to rozkładanie i neutralizacja wszelkich toksyn, które dostarczamy do organizmu wraz z pożywieniem czy wdychanym powietrzem. Ta funkcja jest jednak upośledzona, jeśli wątroba niedomaga, a niedomaga, bo jej nie szanujemy.

Co szkodzi wątrobie?

Wątroba nie boli, bo nie jest unerwiona. Ale maltretowana powiększa się, rozciąga otaczającą ją torebkę ochronną i napiera na sąsiednie organy. Stąd nieprzyjemne uczucie kłucia w boku czy rozpierania pod żebrami. Każde nadwerężenie tkanek wątroby oznacza zaburzenia jej funkcji. Szkodzi jej nie tylko wirusowe zapalenie wątroby, ale także nadużywanie leków, obżarstwo, wdychanie szkodliwych związków chemicznych, np. farb lub środków owadobójczych, nie mówiąc już o dymie tytoniowym. Przyczyną powiększenia się i tak wielkiego organu (1,5-2 kg u dorosłej osoby) może być jego stłuszczenie. Skąd się ono bierze? Wątroba ma zdolność rozkładania kwasów tłuszczowych, tworzenia z nich tłuszczów i przesyłania ich dalej do całego organizmu. Ta zdolność jest jednak ograniczona. Gdy tłuszczu jest za dużo, wątroba tyje i nie funkcjonuje właściwie. Stłuszczenie wątroby pojawia się przy źle leczonej cukrzycy, ciężkostrawnej diecie i nadużywaniu niektórych leków. Do najbardziej szkodliwych należą antybiotyki, niektóre środki antykoncepcyjne, przeciwgruźlicze i przeciwzapalne. Dolegliwości sprzyja też nadużywanie alkoholu oraz stosowanie drakońskich diet odchudzających. Jeśli w krótkim czasie pozbywamy się tkanki tłuszczowej, nadmiar uwolnionego do krwi tłuszczu obrasta wątrobę. Jeśli się odchudzasz, dla dobra wątroby zadbaj, by nie tracić więcej niż 2 kg miesięcznie.

Wątroba może się zregenerować

Mimo wszystko nie wpadaj w panikę. W sprzyjających warunkach wątroba zregeneruje swoje uszkodzone tkanki. Aby jednak mogła skorzystać ze swych cudownych zdolności, niezbędna jest twoja pomoc. Stosuj dietę przyjazną wątrobie. Jedz często, ale mniejsze porcje i kontroluj ilość poszczególnych składników odżywczych w swoich posiłkach:

• Zrezygnuj z tłuszczów zwierzęcych, zwłaszcza smalcu, masła. Tłustą śmietanę w zupach i sosach zastąp naturalnym jogurtem.
• Kontroluj spożycie węglowodanów (m.in. makaronów, pieczywa). Choć mogą stanowić 45 proc. spożywanych dziennie produktów, nie powinno się jeść ich więcej niż ok. 40 dag. Uważaj na cukier. Jego nadmierna ilość ( ponad 7 dag) sprzyja stłuszczeniu wątroby. Lepiej herbatę posłódź miodem rzepakowym - jest bogaty w najbardziej przyswajalny cukier, czyli fruktozę.
• Cenne w odbudowie wątroby jest białko, dlatego zadbaj by w twoim menu było mięso. Wybieraj jednak drób, chude ryby i cielęcinę – jadaj je gotowane na parze, duszone w sosie własnym lub pieczone w folii. Pij odchudzone mleko i napoje mleczne.
• Nie zapominaj o warzywach. Najlepiej, żeby 80 proc. codziennej porcji warzyw było gotowane, a 20 proc. - surowe. Najbardziej wskazane są jarzyny, które zawierają przeciwutleniacze, kwas foliowy i witaminę C, np. sałata, marchew, brokuły, buraki.
• Z owocami lepiej nie przesadzaj, choć sezonowe jagody, jabłka czy grejpfruty nie zaszkodzą. Jednak wątroba pełniej skorzysta z bogactwa zawartych w owocach witamin i soli mineralnych, jeżeli wyciśniesz z nich sok czy przyrządzisz mus.

Przy kamicy żółciowej

Jeśli nagle poczujesz silny ból pod prawym żebrem promieniujący w stronę łopatki, masz wymioty, prawdopodobnie dopadł cię atak kamicy żółciowej. Dzieje się tak, gdy w wytwarzanej przez wątrobę, a gromadzonej w umieszczonym pod nią pęcherzyku, żółci tworzą się kamienie. Przyczyną mogą być np. przewlekłe zapalenie wątroby, zaburzenia hormonalne, stres, a także złe nawyki żywieniowe.

Skłonność do kamicy żółciowej możesz odziedziczyć po przodkach. Jeśli jednak w porę zadbasz o siebie i swoją wątrobę, masz szansę uniknąć choroby.

• Jedz dużo błonnika. A więc: warzywa, grube kasze i pieczywo z pełnego przemiału.
• Jadaj regularnie 5 posiłków dziennie. Nie zapominaj o śniadaniu. W ten sposób nie doprowadzisz do zbyt długich przerw w pracy pęcherzyka żółciowego i nie zahamujesz wytwarzania kwasów żółciowych niezbędnych do rozpuszczania cholesterolu.
• Przed obiadem wypijaj łyżkę oliwy lub oleju roślinnego, które działają żółciopędnie.
• Ogranicz ilość słodyczy, a szczególnie tłustych ciast: francuskiego, kruchego i tortów.

Karczochy sprzyjają regeneracji wątroby

Ich wyciąg wspomaga rozpuszczanie złogów żółciowych. Kupisz je w hipermarketach lub delikatesach.Wybieraj zwarte, ciężkie główki z dużymi i ciasno przylegającymi płatkami uginającymi się lekko pod naciskiem palców. Uważaj, by nie kupić karczochów zbyt twardych i włóknistych. Do tej samej rodziny (astrowatych) co karczoch należy ostropest plamisty, którego wyciąg czyli sylimaryna to składnik wielu leków na wątrobę. Dlatego warto mielone ziarna ostropestu włączyć do przypraw, tak jak sól i pieprz.

miesięcznik "Zdrowie"