Wegetarianizm - czy dieta wegetariańska jest bezpieczna dla kobiet w ciąży, dzieci i młodzieży?

Najwięcej kontrowersji budzi dieta wegetariańska kobiet w ciąży, matek karmiących i dzieci w okresie wzrostu. Ale czy wegetarianizm jest rzeczywiście szkodliwy dla kobiety w ciąży i jej maleństwa? Czy dzieci, które nie znają smaku mięsa, mają szansę właściwie się rozwijać? Istnieje na ten temat wiele mitów. A jak jest naprawdę?

Spis treści

1. Wegetarianizm a ciąża
2. Mądra dieta kobiety w ciąży
3. Wegetarianizm dzieci i młodzieży

Trudno się dziwić, że wegetarianizm kobiet w ciąży, dzieci i młodzieży budzi tyle emocji. W tych okresach organizm potrzebuje najwięcej składników odżywczych. Część ginekologów stara się nakłonić wegetarianki do zmiany diety, a pediatrzy nierzadko są oburzeni na matki, które nie dają swoim dzieciom mięsa. Ich obawy są najczęściej bezzasadne. Bo dobrze zbilansowana dieta wegetariańska korzystnie wpływa na zdrowie i kondycje niezależnie od wieku.

Wegetarianizm a ciąża

Pojawiają się głosy, że wegetarianki częściej mają kłopoty z zajściem w ciążę oraz jej donoszeniem. Każda zła dieta może mieć wpływ na płodność. Ale badania naukowe nie potwierdzają związku miedzy płodnością czy częstością poronień a niejedzeniem mięsa. 

Dobrze skomponowana, prowadzona pod kontrolą lekarza i dietetyka dieta wegetariańska dostarcza organizmowi tyle samo substancji odżywczych co tradycyjna, mięsna. W związku z tym takie same problemy z zajściem w ciąże i prawidłowym jej przebiegiem może mieć źle odżywiająca się wegetarianka, jak i niedbająca o dietę kobieta, która je mięso – mówi prof. Ewa Dmoch-Gajzlerska, ginekolog-położnik z Zakładu Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Jeżeli lekarz podejrzewa, że powodem niepłodności jest niewłaściwa dieta, niezależnie od tego, czy jesteś wegetarianką, czy nie, trzeba zrobić specjalistyczne badanie określające procentowy skład masy ciała. W razie potrzeby dietetyk skoryguje dotychczasowy sposób odżywiania. Gdy zaczniesz starać się o dziecko, aż do 16. tygodnia ciąży będziesz przyjmowała kwas foliowy, który chroni płód przed wadami cewy nerwowej.

Każda kobieta powinna zażywać go na 3 miesiące przed zajściem w ciąże, ale lepiej zacząć wcześniej, niż narazić dziecko na poważne zaburzenia w rozwoju. Dobrym źródłem kwasu foliowego są zielone warzywa, fasola, produkty pełnoziarniste, sok pomarańczowy, ale jest on nietrwały, dlatego u większości kobiet stwierdza się jego niedobór.

Produkty roślinne bogate w białko:

Zobacz galerię 8 zdjęć

Mądra dieta kobiety w ciąży

– Wegetarianki, tak samo jak wszystkie kobiety w ciąży, powinny pamiętać o tym, że to, co zjedzą, ma służyć im i dziecku. Ale nie znaczy to, że mają jeść za dwoje, tylko że mądrze. W pierwszym trymestrze przyszła mama potrzebuje tyle samo kalorii dziennie co zwykle – ok. 2000. Potem wystarczy o 300 więcej – tyle co mała kanapka z serem – zwraca uwagę prof. Ewa Dmoch-Gajzlerska.

Nie martw się, że pomału przybierasz na wadze. Lekarze podkreślają, że więcej niebezpieczeństw dla mamy i dziecka niesie nadwaga niż niedowaga!

Rzadko się zdarza, żeby szczupła kobieta, która dobrze się odżywia, nie dostarczyła dziecku potrzebnych składników odżywczych. Wegetarianki, mimo że tyją w ciąży niewiele, rodzą zdrowe dzieci. Tak jak wszystkie przyszłe mamy, potrzebujesz teraz więcej wapnia, żelaza, niektórych witamin.

Ale dobrze zaplanowane posiłki wegetariańskie pokryją to zapotrzebowanie. Mleko, jajka, kasze i rośliny strączkowe dostarczają białko i wapń. Pij dużo wody (nawet 5 litrów). Poprawisz wchłanianie i unikniesz wzdęć, które czasem występują podczas jedzenia warzyw strączkowych. Spożywając produkty z grubego przemiału, „strączki” oraz dużo warzyw, z żelazem też nie powinnaś mieć problemu.

Jeżeli jednak go zabraknie, będziesz musiała przyjmować odpowiedni preparat, dopóki morfologia się nie poprawi. Jeśli nie jesz nabiału, lekarz może ci zalecić dodatkowy wapń i witaminę D. Stosuj się do wskazań lekarza. Nie przyjmuj żadnych preparatów witaminowych na własna rękę.

Wegetarianizm dzieci i młodzieży

– Dieta wegetariańska niepozbawiona mleka i jajek zapewnia dzieciom niezbędne składniki odżywcze, pod warunkiem że uwzględnia się w niej potrzeby rozwijającego się organizmu. Zapotrzebowanie to można zaspokoić, stosując nawet dietę ściśle wegetariańską, jeżeli jadłospis będzie bardzo urozmaicony, a potrawy umiejętnie ze sobą łączone i wzbogacone w składniki deficytowe, np. wapń, witaminę D, B12, żelazo.

Jest to jednak trudne do zrealizowania, choćby ze względu na dużą objętość pokarmów roślinnych, które musiałoby w ciągu dnia zjeść 2–3-letnie dziecko, dlatego takich diet nie poleca się małym dzieciom – mówi dr Witold Klemarczyk, pediatra z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Nieodpowiednia dieta czyni największe spustoszenie w organizmach maluchów do 4.–5. roku życia, a potem w okresie dojrzewania.

Chłopcy na źle skomponowanej diecie wegetariańskiej są zazwyczaj niżsi i szczuplejsi od swoich rówieśników. U dziewczynek może dojść do niedokrwistości.

Zdarza się, że niekorzystne zmiany początkowo w ogóle nie dają o sobie znać albo rozkładają się w czasie, dlatego mogą być dla rodziców niedostrzegalne. Chłopcy na źle skomponowanej diecie wegetariańskiej są zazwyczaj niżsi i szczuplejsi od swoich rówieśników. U dziewczynek może dojść do niedokrwistości. Niedobór składników odżywczych u nastolatek nasila się w okresie miesiączkowania.

Niewłaściwie odżywiane dzieci wegetariańskie bywają mniej aktywne, blade albo zbyt pobudzone. Dlatego tak ważne jest, aby od małego nauczyć dzieci jeść razowy chleb, kasze, kiełki, orzechy, nasiona, warzywa i owoce. Niech piją świeżo wyciskane soki, jogurty. Przyzwyczaj dziecko do aktywnego wypoczynku, np. chodzenia na basen, jazdy na rowerze albo rolkach.

Najlepiej poradź się specjalisty, czym zastąpić mięso czy produkty pochodzenia zwierzęcego. Dietetyk ułoży dla dziecka jadłospis, biorąc pod uwagę indywidualne potrzeby malucha. Regularnie odwiedzajcie zaufanego pediatrę, który ma doświadczenie w opiece nad dziećmi wegetariańskimi. Być może okresowo trzeba będzie podawać dziecku suplementy, przynajmniej wapń, żelazo, witaminę B12.

miesięcznik "Zdrowie"