Fosfatydylocholina - funkcje w organizmie i źródła w żywności

2014-02-28 11:58

Fosfatydylocholina pełni liczne funkcje w organizmie - poprawia pracę jelit, wątroby, pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne i sprawność intelektualną. Fosfatydylocholina w formie iniekcji przyczynia się do rozpadu tkanki tłuszczowej. Zagłębiając się w mechanizmy, w jakich bierze ona udział w organizmie, można odnieść wrażenie, że jest to cudowny suplement na wszystko. Sprawdź, czym jest fosfatydylocholina, jakie są jej źródła w żywności, czy można dostarczyć jej wystarczającą ilość wraz z dietą, czy niezbędna jest dodatkowa suplementacja?

Fosfatydylocholina - funkcje w organizmie i źródła w żywności
Autor: Thinkstockphotos.com Fosfatydylocholina - funkcje w organizmie i źródła w żywności

Spis treści

  1. Fosfatydylocholina i jej rola w organizmie
  2. Fosfatydylocholina wpływa na funkcje mózgowe
  3. Fosfatydylocholina wspiera pracę wątroby
  4. Fosfatydylocholina redukuje tkankę tłuszczową
  5. Fosfatydylocholina - skutki niedoboru w organizmie
  6. Fosfatydylocholina - skutki nadmiaru w organizmie
  7. Fosfatydylocholina - dawkowanie
  8. Fosfatydylocholina - źródła w żywności

Fosfatydylocholina jest powszechnie występującą cząsteczką fosfolipidów, czyli składnika naturalnie budującego ściany błon komórkowych. Zupełnie jak cement pomiędzy cegłami budującymi dom. W związku z czym można ją znaleźć niemalże w całym organizmie, m.in. w tkance tłuszczowej czy w białkach krwi.

Fosfatydylocholina zamiennie nazywana jest lecytyną. Chociaż w gwoli ścisłości - lecytyna to mieszanka różnych lipidów (tłuszczów), z których głównym jest właśnie fosfatydylocholina.

Fosfatydylocholina i jej rola w organizmie

Fosfatydylocholina jest głównym źródłem choliny, potocznie znanej jako witamina B4. Cholina bierze udział w produkcji jednego z podstawowych neurotransmiterów, jakim jest acetylocholina. Tak więc pośredni udział fosfatydylocholiny w funkcjonowaniu mózgu jest niezbędny. Poza tym fosfatydylocholina wspiera:

  • oddychanie - jest niezbędna przy prawidłowej pracy płuc jako surfaktant - inaczej związek powierzchniowo czynny. Powleka powierzchnię płuc delikatną warstwą białek i tłuszczów, pozwalając przenikać cząsteczkom tlenu. Dzięki temu możliwe jest oddychanie
  • trawienie - jest głównym składnikiem warstwy śluzówki jelit. Chroni tym samym jelita przed różnymi patogenami przedostającymi się z zewnątrz do układu pokarmowego
  • myślenie - poprawia sprawność intelektualną poprzez podniesienie poziomu komunikacji komórek nerwowych. Dzieje się tak za sprawą zwiększenia ilości choliny oraz acetylocholiny, czyli jednego z głównych neuroprzekaźników
  • detoksykację - wpływa na sprawne funkcjonowanie wątroby. Chroni ją przed niebezpiecznymi skutkami stłuszczenia. Wpływa też na regenerację hepatocytów
  • odchudzanie - wpływa na liposukcję tkanki tłuszczowej. Oznacza to, że przyczynia się do rozpadu tłuszczu w komórkach organizmu

Fosfatydylocholina wpływa na funkcje mózgowe

Fosfadylocholina może wpływać na funkcje mózgowe, ponieważ jest podstawowym składnikiem budulcowym błon komórek nerwowych i otoczek mielinowych. Na przestrzeni lat zostało przeprowadzonych wiele badań dotyczących tej zależności. Niestety, zdecydowana większość przeprowadzona została na modelu zwierzęcym i nie daje miarodajnych wyników.

Jak już wspomniano, fosfadylocholina jest prekursorem jednego z najważniejszych neurotransmiterów - acetylocholiny, która odpowiada za pamięć. Acetylocholina przesyła sygnały pomiędzy komórkami nerwowymi, podobnie jak przesyłany jest sygnał z jednego telefonu do drugiego.

Tłumacząc ten proces obrazowo - jeżeli w organizmie jest za mało acetylocholiny, to na wyświetlaczu smartfona może pojawić się znaczek brak zasięgu. A to może oznaczać problemy z koncentracją, pamięcią czy nauką. Wyjątkowo często znaczek taki świeci się na wyświetlaczu u osób chorych na schizofrenię, aferalną chorobę dwubiegunową, pląsawicę Huntingtona, zespół Tourette’a czy chorobę Alzheimera. W tych chorobach komunikacja pomiędzy neuronami jest uszkodzona.

Poza tym suplementacja fosfatydylocholiny w trakcie ciąży pozwala osiągnąć prawidłowe rozmiary tkanki mózgowej płodu oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób psychicznych w życiu dorosłym.

Zwiększając ilość dostępnej fosfatydylocholiny we krwi można ograniczyć niedobory acetylocholiny. Szczególnie zainteresować powinny się tym osoby starsze, ponieważ wraz z wiekiem systematycznie spada ilość acetylocholiny w mózgu. Dlatego stosowanie fosfatydylocholiny może poprawić pamięć poprzez procesy związane z tworzeniem się śladu pamięciowego.

Fosfatydylocholina wspiera pracę wątroby

Fosfadylocholina, jako jeden z głównych składników błon komórkowych organizmu, bierze również udział w integralności błon komórkowych wątroby. To dzięki niej wątroba działa jako sprawny filtr krwi, przepuszczając wartościowe cząsteczki, a zatrzymując i rozbrajając te groźne. Przy niedoborze fosfatydylocholiny mechanizm ten może nie działać sprawnie. Wątroba może przepuszczać toksyczne dla organizmu metale ciężkie.

Dodatkowo fosfatydylocholina wspiera naturalną regenerację hepatocytów, czyli komórek wątroby. Szczególnie istotne jest to przy detoksykacji wątroby u osób, które przyjmują leki, nadużywają alkoholu bądź inne substancje o działaniu toksycznym.

Skuteczność działania fosfatydylocholiny na komórki wątrobowe została bardzo dobrze przebadana. Aktualnie jest ponad 200 badań potwierdzających jej skuteczność. W jednym z nich suplementacja ostropestem plamistym i fosfatydylocholiną przyczyniła się do znacznej poprawy funkcjonowania wątroby, wrażliwości na insulinę czy regeneracji hepatocytów u 179 badanych pacjentów z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby.

Fosfatydylocholina redukuje tkankę tłuszczową

Fosfatydylocholina przyczynia się do redukcji tkanki tłuszczowej, dzięki zwiększeniu aktywności receptora PPAR gamma, który odgrywa kluczową rolę w metabolizmie glukozy i tłuszczów. Rozbija on trójglicerydy na cząsteczki glicerolu i wolne kwasy tłuszczowe. Trójglicerydy są złożonymi cząsteczkami i ze względu na swoje rozmiary ciężko jest im się samodzielnie wydostać z komórek tłuszczowych (inaczej adipocytów).

Nie tylko kosmetyka korzysta z dobrodziejstw fosfatydylocholiny. Iniekcje stosowane są również do usuwania nowotworów, takich jak tłuszczaki.

Natomiast podanie fosfatydylocholiny w formie płytkich zastrzyków podskórnych pomaga aktywować receptory, dzięki czemu cząsteczki lipidów rozbijane są na mniejsze elementy. Te z kolei bez większych problemów wydostają się z adipocytów. Takie zastrzyki stosuje się z powodzeniem w kosmetyce w celu modelowania sylwetki czy usuwania cellulitu.

Należy jednak pamiętać, że samo dodatkowe przyjmowanie fosfatydylocholiny nie jest cudowną pigułką. Aby pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczowej niezbędna jest odpowiednia dieta z zachowaniem deficytu kalorycznego.

Ważne

Iniekcje fosfatydylocholiny do tkanki tłuszczowej wiążą się ze sporym ryzykiem. Nasilają stany zapalne oraz mogą powodować martwicę tkanek. Szczególnie niebezpieczne są regularne zabiegi.

Fosfatydylocholina - skutki niedoboru w organizmie

Poziom fosfatydylocholiny spada wraz z wiekiem. W samym tylko mózgu zaobserwowano spadek tej substancji o 10 proc. pomiędzy 40. a 100. rokiem życia.

  • niski poziom fosfatydylocholiny w mózgu jest związany z częstszym występowaniem choroby Alzheimera. Natomiast zwiększona zawartość DHA (kwasu tłuszczowego z rodziny omega 3, do którego przyłącza się fosfatydylocholina) jest związany ze zmniejszonym ryzykiem rozwoju demencji
  • jej niskie poziomy w niektórych obszarach mózgu zauważane są częściej u osób z afektywną chorobą dwubiegunową oraz schizofrenią
  • niski poziom fosfatydylocholiny w wątrobie jest związany z częstszym występowaniem niealkoholowego stłuszczenia wątroby
  • niski poziom fosfatydylocholiny przyczynia się do rozwoju choroby wrzodziejącego zapalenia jelita

Fosfatydylocholina - skutki nadmiaru w organizmie

Nadmiar fosfatydylocholiny również jest groźny dla zdrowia. Może podnosić ryzyko chorób serca, szczególnie w wyniku spożywania produktów, które ją zwierają. Odpowiada za zwiększone ryzyko rozwoju miażdżycy, zawału serca, choroby wieńcowej, udaru i innych chorób o podłożu kardiologicznym.

Fosfatydylocholina - dawkowanie

Zapotrzebowanie na lecytynę nie zostało oficjalnie określone. Wiadomo natomiast, że minimalna proponowana dawka fosfatydylocholiny to 2,5 g na dzień.

Fosfatydylocholina - źródła w żywności

Jakie są najlepsze źródła fosfatydylocholiny?

Produkt fosfatydylocholina (mg/100g)
Żółtka jaj 6,771
Wątroba wieprzowa 1,668
Wątróbka drobiowa 1,120
Nasiona soi 917
Kalmary 777
Pierś z kurczaka 391
Wołowina 408
Orzeszki arachidowe 270
Dorsz 331
Szpinak 37
Ziemniaki 38
Marchew 23
Jabłka 21
Mleko krowie 12
Warto wiedzieć

Fosfatydylocholina - suplementacja

Fosfatydylocholina jest substancją badaną od lat, jednak w dalszym ciągu jest stosunkowo mało dowodów jasno określających bezpieczeństwo dodatkowej suplementacji. Mimo to jej suplementacja w niektórych przypadkach może przynieść pozytywne efekty. Szczególnie interesująca jest tutaj jej rola w funkcjonowaniu mózgu i wątroby.

O autorze
Mikołaj Choroszyński, dietetyk i gastrocoach
Mgr żywienia człowieka i dietetyki, psychodietetyk, youtuber. Autor pierwszej na polskim rynku książki o diecie przeciwdziałającej chorobom neurodegeneracyjnym "Dieta MIND. Sposób na długie życie". Realizuje się zawodowo, prowadząc swoją poradnię dietetyczną Bdieta, ponieważ odżywianie od zawsze jest jego pasją. Pomaga w niej swoim pacjentom podpowiadając im co jeść, aby być zdrowym i dobrze wyglądać.