WARMIA - atrakcje turystyczne regionu
Na Warmii jest ciszej i spokojniej niż na Mazurach. Nie ma tylu hoteli, a okolica jest równie urocza: soczyste łąki pełne kwiatów, morenowe wzgórza porośnięte lasem, malownicze jeziora i czyste rzeki, w których żyją bobry.
Historyczna kraina w dorzeczu Łyny i Pasłęki rozdziela Mazury na dwie części. Na północy sięga aż po Frombork nad Zalewem Wiślanym. Należą do niej urocze miasteczka pełne gotyckich zabytków - Reszel, Gietrzwałd, Orneta, Pieniężno, Biskupiec oraz oczywiście Lidzbark Warmiński. Nazwa wywodzi się od mieszkającego tu niegdyś pruskiego plemienia Warmów. Pięknie tu nie tylko wiosną i latem. Jesienią jest mnóstwo grzybów, a zimą, w czystym powietrzu nad skutymi lodem jeziorami zapada niesamowita wręcz cisza.
Dziś prawie nikt z turystów nie wie, gdzie Warmia, a gdzie Mazury. Niegdyś różniły się religią, gwarą i architekturą. Teraz te różnice zanikły, a krajobrazy są podobne. Jak więc odróżnić te krainy? Najlepiej po kapliczkach, których na katolickiej Warmii stawiano mnóstwo (zinwentaryzowano ich ponad tysiąc). Na protestanckich Mazurach nie ma ich prawie wcale. Ponoć warmińskie zamki biskupie charakteryzował łagodniejszy styl niż surowe warownie krzyżackie. I rzeczywiście coś w tym chyba jest, wystarczy porównać zamki w warmińskim Reszlu i mazurskim Kętrzynie.
Warmia - tu znajdziesz spokój i... bociany
Warmia jest krainą rolniczą, nie ma prawie żadnego przemysłu. Doceniły to bociany, które masowo osiedlają się na tych terenach. Właśnie to jest obok Podlasia miejsce, gdzie można je spotkać najczęściej. W Żywkowie przy granicy z Rosją, zwanym bocianią wsią, na osiem gospodarstw przypada ponad 40 bocianich gniazd, a w jednym obejściu jest ich aż 12. Podczas wakacyjnych wojaży warto tam zajechać, tym bardziej że urządzono tu specjalne stanowiska do obserwacji. Dobrą porą jest sierpień, kiedy boćki zbierają się na sejmiki przez odlotem na południe.
Kto zdecyduje się spędzić tu wakacje, na pewno nie będzie tego żałował. Na Warmii nie ma wielu ośrodków wypoczynkowych. Najwygodniej więc i najtaniej jest zatrzymać się w którymś z gospodarstw agroturystycznych i odpoczywać na łonie nieskażonej natury.
Perły Warmii
Stolica regionu, Olsztyn, ma w swoich granicach dwie rzeki, 11 jezior i spory las. Spotkać tu można ptaki wielu gatunków: łabędzie, żurawie, zimorodki, pluszcze, a nawet orła bielika. Turystów przyciąga też zadbana starówka. W gotyckim zamku kapituły warmińskiej na wzgórzu w zakolu Łyny mieszkał Kopernik, który zarządzał miastem i bronił go przed Krzyżakami. Po dziedzińcu chodzą zakuci w stal członkowie olsztyńskich bractw rycerskich. Tutejsze Muzeum Warmii i Mazur ma ciekawą kolekcję ikon skonfiskowanych przemytnikom.
Zamek biskupi w Lidzbarku Warmińskim to jeden z najświetniejszych przykładów średniowiecznej architektury obronnej, z uwagi na piękne krużganki nazywany Wawelem Północy. Kilkakrotnie odpierał ataki wojsk krzyżackich, później był rezydencją ostatniego biskupa warmińskiego, poety Ignacego Krasickiego.
Wpaść trzeba też do Reszla, uroczego zabytkowego miasteczka z doskonale zachowanym kolejnym zamkiem biskupim. Reszel ze względu na walory architektoniczne został wpisany na międzynarodową listę miast historycznych, na której są też Zamość, Wrocław i Kraków.
Miejsca magiczne na Warmii
W Gietrzwałdzie jest ponoć drugi pod względem mocy (po Wawelu) polski czakram. W 1877 roku dwóm dziewczynkom ukazała się tam Matka Boska, prosząc o odmawianie różańca. Zwracała się do nich po polsku, co sprawiło, że Warmiacy poczuli się częścią narodu polskiego, a sanktuarium, mimo pruskich prześladowań, stało się prężnym ośrodkiem polskości.
W stylowej Karczmie Warmińskiej skosztować można czerniny z galcami, garusa (zupy z suszonych śliwek na maślance), zaklepki (zupy ze zsiadłego mleka z ziemniakami) albo plinców (placków ziemniaczanych). Polecam dzyndzałki warmińskie - małe pierożki z nadzieniem wieprzowym z czosnkiem.
W Ornecie po spacerze krętymi uliczkami odwiedzimy farę, jedną z najpiękniejszych polskich bazylik. Barokowy kościół w pobliskim Krośnie to kopia sanktuarium w Świętej Lipce. W Pieniężnie, które zostało całkowicie zniszczone w 1945 roku przez Rosjan, największą atrakcją jest Muzeum Misyjno-Etnograficzne w seminarium ojców werbistów, z egzotycznymi eksponatami z Azji Południowo-Wschodniej i Afryki.
Odkryj Frombork
Wzgórze Katedralne jest otoczone fosą i murami. Pod sklepieniem katedry, największego gotyckiego kościoła na Warmii, wspaniale brzmią barokowe organy z ruchomymi figurami. Zachwyca gotycka rzeźba Madonny z dzieciątkiem, pochodząca z ołtarza fundacji biskupa Łukasza Watzenrode, wuja Mikołaja Kopernika. Historia miesza się tu z dniem dzisiejszym. Aby ją poznać, trzeba regularnie wracać na Warmię. Zapewniam, jest po co.
miesięcznik "Zdrowie"