Spondyloza i spondyloartroza - zwyrodnienie kręgosłupa i stawów międzykręgowych

Spondyloza i spondyloartroza czyli zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów międzykręgowych są jednym z najczęściej występujących zespołów chorobowych ostatnich lat - ma je w zasadzie każdy po 65 roku życia. Jakie są przyczyny i objawy spondylozy i spondyloartrozy? Jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Spondyloza i spondyloartroza - patofizjologia
2. Spondyloza i spondyloartroza - przyczyny
3. Spondyloza i spondyloartroza - objawy
4. Spondyloza i spondyloartroza - rozpoznanie
5. Spondyloza i spondyloartroza - leczenie

Spondyloza i spondyloartroza są powszechne, co wynika z postępującej zmiany trybu życia, zmniejszenia aktywności ruchowej i fizycznej, a także ułatwienia warunków życia w następstwie postępu technicznego.

Zmiany zwyrodnieniowe występują właściwie u wszystkich osób po 65 roku życia.

Dotyczą one połączeń międzytrzonowych, stawów pomiędzy wyrostkami stawowymi, stawów znajdujących się na tylno-bocznych powierzchniach trzonów kręgów C4-C7, wyrostków kolczystych kręgów oraz więzadeł. Najczęściej umiejscawiają się w najbardziej ruchomych odcinkach kręgosłupa, tj. na poziomie C8-Th1 oraz L5-S1.

Spondyloza i spondyloartroza - patofizjologia

Zazwyczaj początek rozwoju choroby przypada na 3 dekadę życia, kiedy to wskutek utraty zawartości wody w krążku międzykręgowym dochodzi do zaburzenia stabilizacji kręgów - powoduje to zwiększenie ich ruchomości we wszystkich płaszczyznach.

Prowadzi to do tzw. niezborności stawów międzykręgowych, zwężenia światła kanału kręgowego i otworów międzykręgowych oraz ciasnoty objawiającej się uciskiem korzeni nerwowych.

Następstwem odkształcenia krążka międzykręgowego jest zmiana krzywizn kręgosłupa oraz wzmożenie nacisku na powierzchnie stawów międzykręgowych.

W przypadku spondylozy charakterystyczne jest występowanie dziobiastych osteofitów po bokach oraz na przedniej i tylnej powierzchni trzonów kręgów.

Wyrośla te powstają na skutek kostnienia więzadeł międzykręgowych. Po połączeniu się wyrośli sąsiednich kręgów dochodzi do usztywnienia danego segmentu ruchowego kręgosłupa.

Natomiast w spondyloartrozie dochodzi do sklerotyzacji podchrzęstnej warstwy kostnej i zwężenia szpary stawowej. Co ciekawe, rzadziej obecne są osteofity.

Spondyloza i spondyloartroza - przyczyny

Do przyczyn rozwoju zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa i stawów międzykręgowych zalicza się:

• wady wrodzone (sakralizacja, lumbalizacja, przerost wyrostków poprzecznych i kolczystych)
• uszkodzenia pourazowe (złamania trzonów kręgów, wyrostków stawów, łuków kręgów, uszkodzenia krążka międzykręgowego)
• zmiany pozapalne
• niefizjologiczne obciążenia statyczno-dynamiczne
• nadmierny długotrwały ucisk na ograniczone odcinki kręgów (np. na przedni brzeg trzonu w nadmiernej kifozie, na stronę wklęsłą w skrzywieniu bocznym, na wyrostki stawowe w nadmiernej lordozie)
• wady ustawienia miednicy powodujące skrzywienia kręgosłupa
• hiperlordoza lub hiperkifoza
• długotrwała praca w niefizjologicznych pozycjach
• zwiększona podatność kręgosłupa na uszkodzenia w chorobach wrodzonych (np.dysplazje), w zaburzeniach odżywczych (np. krzywica, osteomalacja) oraz w zaburzeniach hormonalnych (okres przekwitania, akromegalia) czy w czasie leczenia preparatami hormonalnymi

Spondyloza i spondyloartroza - objawy

Występujące u chorego objawy zależne są od miejsca wystąpienia zmian zwyrodnieniowych.

Zalicza się do nich bóle miejscowe nasilające się początkowo po wysiłku, a następnie pojawiające się przy każdym ruchu oraz w spoczynku, bóle spowodowane uciskiem korzeni nerwowych, bóle imitujące objawy dusznicy bolesnej, a także zaniki mięśniowe.

Ból kręgosłupa: nietypowe objawy chorób pleców

Spondyloza i spondyloartroza - rozpoznanie

Podstawowym i najczęściej wykonywanym badaniem służącym rozpoznaniu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa i stawów międzykręgowych jest zdjęcie RTG.

Należy jednak pamiętać, że zdjęcia RTG nie uwidaczniają tkanek miękkich, które mogą stanowić przyczynę znacznych dolegliwości ze strony uciśniętych korzeni nerwowych.

Wobec powyższego wykonuje się również obrazowanie tomografem komputerowym lub rezonansem magnetycznym celem dokładniejszego określenia stopnia nasilenia zmian chorobowych.

Spondyloza i spondyloartroza - leczenie

W leczeniu spondylozy i spondyloartrozy wykorzystywane są:

• fizykoterapia (diatermia, diadynamik, termoterapia)
• kinezyterapia (ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu i brzucha)
• farmakoterapia (leki przeciwzapalne i przeciwbólowe stosowane miejscowo i ogólnie)
• noszenie gorsetów ortopedycznych, które stabilizują wybrany odcinek kręgosłupa

Pomóc mogą również:

Klasyczny masaż kręgosłupa

Terapia manualna na ból kręgosłupa

Możliwe jest też leczenie operacyjne, które polega na usunięciu przyczyny ucisku elementów nerwowych.

Na koniec, nie należy zapominać o profilaktyce – bardzo istotne jest unikanie nadmiernych obciążeń kręgosłupa.

Sprawdź:

Czy można biegać z bólem pleców?

Jak jeździć na rowerze, by uniknąć bólu pleców?

Ćwiczenia na plecy - 10 ćwiczeń wzmacniających mięśnie grzbietu