Grzyby shiitake - właściwości. Gdzie kupić i jak przyrządzić grzyby shiitake?
Grzyby shiitake posiadają wyjątkowe właściwości. Koją nerwy, wzmacniają odporność, obniżają poziom ciśnienia i cholesterolu, zapobiegając tym samym miażdżycy. Jednak co najważniejsze - grzyby shiitake wykazują działanie przeciwnowotworowe. Sprawdź, jakie jeszcze właściwości mają grzyby shiitake, gdzie można je kupić i w jaki sposób je przyrządzić?
Spis treści
- Grzyby shiitake a nowotwory
- Grzyby shiitake wzmocnią odporność
- Grzyby shiitake wzmocnią system nerwowy
- Grzyby shiitake zapobiegną miażdżycy, zakrzepom i obniżą ciśnienie
- Grzyby shiitake na mocne kości
- Grzyby shitake - jak je przyrządzić?
Grzyby shiitake (Lentinus edodes), W Polsce znane także jako twardnik japoński, posiadają niezwykłe właściwości zdrowotne, które od wieków wykorzystuje się w medycynie Dalekiego Wschodu. W tych rejonach grzyby shitake nazywane są nawet "eliksirem życia", gdyż uważa się, że zapewniają człowiekowi zdrowie, a nawet długowieczność. Nic dziwnego - te brązowe i mięsiste grzyby z podkręconym kapeluszem są skarbnicą składników, które pozytywnie wpływają na funkcjonowanie organizmu. Przede wszystkim odznaczają się rekordową zawartością obniżającego poziom ciśnienia potasu i kojącej nerwy niacyny (witaminy B3), zwłaszcza te suszone. Nie brakuje w nich także wzmacniającej kości witaminy D oraz wapnia i fosforu. Jednak grzyby shiitake wyróżniają się przede wszystkim zawartością substancji o nazwie lentinan, która wzmacnia układ odpornościowy i wykazuje działanie przeciwnowotworowe.
Grzyby shiitake a nowotwory
Jak można się dowiedzieć ze strony Amerykańskiego Towarzystwa Onkologicznego, badanie przeciwnowotworowych właściwości grzybów shiitake trwa już od lat 60. XX w. Do dzisiaj przeprowadzono wiele badań laboratoryjnych, na zwierzętach, a także tych z udziałem ludzi, które potwierdzają, że grzyby shittake, a zwłaszcza zawarty w nich związek o nazwie lentinan, mają działanie przeciwnowotworowe.
Grzyby shiitake to drugie, zaraz po pieczarkach, najpopularniejsze grzyby uprawne na świecie.
Lentinan to beta glukan, czyli organiczny związek chemiczny z grupy polisacharydów. Prawdopodobnie stymuluje on układ odpornościowy i aktywację pewnych komórek i białek, które atakują nowotwory - w tym makrofagi, limfocyty T i komórki NK (tzw. naturalni zabójcy - od ang. Natural Killer). Ponadto wyizolowano kilka innych substancji, które mogą walczyć z nowotworem. Z badań na ludziach wynika, że lentinan m.in. przedłuża życie pacjentów z zaawansowanym i nawracającym rakiem żołądka i jelita grubego (którzy otrzymali również chemioterapię).
Niestety, grzyby shiitake nie potrafią walczyć ze wszystkimi nowotworami, a na pewno nie z rakiem prostaty. U 62 mężczyzn z tym nowotworem, którzy przyjmowali ekstrakt z grzybów shiitake 3 razy dziennie przez 6 miesięcy, nie odnotowano żadnej poprawy. Po zakończeniu eksperymentu nie zauważono u nich znaczącego spadku poziomu specyficznego antygenu prostaty: PSA - białka, którego poziom zwykle podnosi się, gdy rozwija się rak prostaty. Co więcej, u 1/4 mężczyzn odnotowano wzrost poziomu PSA.
W związku z tym potrzebne są kolejne badania, które wykażą, które konkretne substancje zawarte w tych grzybach mają właściwości przeciwnowotworowe i na jakie nowotwory mogą działać.
Wartości odżywcze surowych/ugotowanych/suszonych grzybów shiitake (w 100 g)Wartość energetyczna - 34/56/296 kcalBiałko ogółem - 2,24/1,56/9,58 gTłuszcz - 0,49/0,22/0,99 gWęglowodany - 6,79 g/14,39/75,37 (w tym cukry proste 2,38/3,84/2,21)Błonnik - 2,5/2,1 g/11,5WitaminyWitamina C - 0/0,3/3,5 mgTiamina – 0,015/0,037/0,300 mgRyboflawina – 0,217/0,170/1,270 mgNiacyna - 3,877/1,500/14,100 mgWitamina B6 - 0,293/0,159/0,965 mgKwas foliowy - 13/21/163 µgWitamina D – 18/28/154 IU
MinerałyWapń – 2/3/11 mgŻelazo - 0,41/0,44/1,72 mg Magnez - 20/14/132 mgFosfor - 112/29/294 mg Potas - 304/117/1534 mgSód – 9/4/13 mg Cynk - 1,03/1,33/7,66 mgŹródło danych: USDA National Nutrient Database
Grzyby shiitake wzmocnią odporność
Włączenie do jadłospisu jednej lub dwóch porcji grzybów shiitake dziennie wzmocni system odpornościowy organizmu - przekonują naukowcy z Uniwersytetu Florydy. Z ich badań wynika, że grzyby te mają działanie immunomodulujące, czyli stymulują układ odpornościowy i wzmacniają go. Mogą nawet hamować jego działanie w razie nadmiernej reakcji immunologicznej. Ponadto regulują czynności samonaprawcze organizmu. Wszystko dzięki zawartej w nich wyżej wspomnianej substancji o nazwie lentinan.
Grzyby shiitake wzmocnią system nerwowy
Grzyby shiitake odznaczają się rekordową zwartością niacyny, czyli witaminy B3. W 100 suszonych grzybów znajduje się aż 14,100 mg tej witaminy.
Grzyby shiitake mogą uczulać - po ich zjedzeniu mogą się pojawić dolegliwości ze strony układu oddechowego lub wysypka.
W związku z tym, 100 g suszonych grzybów pokrywa ponad 100 proc. dziennego zapotrzebowania na witaminę B3 u osób dorosłych (14mg/dobę). Niacyna słynie z tego, że wspomaga pracę układu nerwowego - uspokaja, pomaga radzić sobie ze stresem, ułatwia zasypianie itp. W związku z tym osoby zmęczone psychicznie mogą włączyć te grzyby do diety.
Zbilansowane dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!
Grzyby shiitake - gdzie można kupić? Jaka jest ich cena?
Świeże lub suszone grzyby shiitake są dostępne w sklepach ze zdrową żywnością. Cena 50 g suszonych grzybów to około 13 zł. Z kolei za 200 g świeżych grzybów trzeba zapłacić około 8 zł.
Natomiast wyciągi z grzybów shiitake są sprzedawane w formie kapsułek (jako suplementy), także w sklepach ze zdrową żywnością. Jednak w tym przypadku ceny są znaczenie wyższe - 60 tabletek kosztuje około 90 zł.
Grzyby shiitake zapobiegną miażdżycy, zakrzepom i obniżą ciśnienie
Badania przeprowadzone w Szwecji wykazały, że grzyby shiitake obniżają poziom cholesterolu dzięki obecności związku znanego jako eritadenina. Potwierdzają to naukowcy z Uniwersytetu Obihiro University of Agriculture and Veterinary Medicine w Japonii. Tym samym zapobiegają miażdżycy, a co za tym idzie - wielu chorobom z nią związanym, np. zawałowi serca czy udarowi mózgu. Ponadto grzyby shiitake, zwłaszcza te suszone, są skarbnicą niacyny, która również wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe. Witamina B3 w dużych dawkach - powyżej 1 g/dobę - jest nawet stosowana w leczeniu arteriosklerozy.
Z kolei wspomniany już lentinan zapobiega agregacji, czyli zlepianiu się płytek krwi, a tym samy powstawaniu zakrzepów.
Grzyby shiitake zawierają także sporo potasu. W 100 g suszonych grzybów znajduje się aż 1534 mg tego pierwiastka. Jego wysoka zawartość pozwala utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi i chroni przed nadciśnieniem tętniczym.
Grzyby shiitake na mocne kości
Grzyby shiitake, zwłaszcza te suszone, odznaczają się sporą zwartością witaminy D (154 IU/100 g), wapnia (11 mg/100 g) oraz fosforu (294 mg/100 g), a więc substancji, które m.in. wzmacniają kości i zęby.
Grzyby shiitake - przeciwwskazania
Z grzybów shiitake powinny zrezygnować osoby, które mają kamienie w nerkach lub podagrę. Ponadto nie należy ich spożywać w nadmiarze, gdyż wówczas mogą spowodować biegunkę oraz wzdęcia brzucha.
Grzybów shiitake lepiej nie podawać dzieciom do 12. roku życia.
Grzyby shitake - jak je przyrządzić?
Grzyby shiitake są bardzo kruche i można je jeść nawet surowe. Jednak warto wykorzystać ich lekko mięsny smak, by nadać niektórym potrawom wyrazistości i aromatu. Na bazie grzybów shiitake można przyrządzać zupy, sosy, sałatki oraz dodawać do potraw warzywnych. Ponadto idealnie komponują się z makaronami, ryżem i daniami na jego bazie. Ponadto grzyby shiitake można ususzyć i zamarynować.
Pamiętaj tylko, aby ich obróbka termiczna była jak najkrótsza. Zbyt długie ogrzewanie grzybów powoduje, że stają się twarde. Przed przyrządzeniem grzybów, lepiej je dobrze namoczyć.
Grzyby shiitake - przepis na zupę z grzybów shiitake (na 4 osoby)
Składniki: około 100 g grzybów shiitake (najlepiej świeżych, ale mogą być też suszone), 1 cebula, 2 łyżki masła, 1 łyżka mąki (lub kwaśnej śmietany), 1 litr rosołu, pieprz, sól 4 bułki na grzanki.
Jak przyrządzić zupę? Grzyby oczyść, a cebulę drobno posiekaj. Następnie pokrój grzyby w cieniutkie plasterki i duś do miękkości na maśle razem z posiekaną cebulą. Pod koniec dodaj do grzybów łyżkę mąki (lub kwaśnej śmietany), dokładnie wymieszaj (by nie było grudek) i duś przez kolejną minutę.
Dodaj do grzybów pół szklanki rosołu, dokładnie wymieszaj, po czym wlej zawartość patelni do garnka z rosołem oraz przypraw pieprzem i solą. Całość wymieszaj i zagotuj.
Przygotuj grzanki - bułki pokrój w drobną kostkę i podsmażaj na patelni do czasu, aż się zarumienią. Grzankami posyp talerz z gotową już zupą.