Kasza gryczana - właściwości odżywcze, kalorie

Kasza gryczana to kasza, która - ze względu na właściwości i wartości odżywcze - zasługuje na więcej, niż bycie skromnym dodatkiem do drugiego dania. Kasza gryczana obniża poziom cholesterolu, reguluje ciśnienie i ma potencjalne działanie przeciwnowotworowe. Ile kalorii ma kasza gryczana? Jakie jest zastosowanie kaszy gryczanej w kuchni?

Spis treści

1. Kasza gryczana - właściwości zdrowotne
2. Kasza gryczana - wartości odżywcze, kalorie
3. Kasza gryczana - jak gotować na sypko?
4. Kasza gryczana - prażona i niepalona
5. Kasza gryczana - zastosowanie w kuchni

Kasza gryczana (hreczana) to kasza, które właściwości i wartości odżywcze są znane od dawna. Kaszę gryczaną znali Hunowie, ale jako koczownicy nie wprowadzili jej uprawy do Europy. Gryka w Europie Środkowej była znana już w neolicie. W XIII-IV wieku jej uprawa rozpowszechniła się na zachód Europy.¹

Drobne brązowe ziarenka o trójkątnych bokach są owocem niewielkiej, dorastającej do 60 cm rośliny wydającej pachnące kwiaty barwy od białej – jak w „Panu Tadeuszu” opisuje Mickiewicz („gryka jak śnieg biała”) – do różowej. Grykę najłatwiej zobaczyć na polach, np. Lubelszczyzny, gdzie jest najwięcej upraw. Kwitnie w lipcu i sierpniu.

Kasza gryczana - właściwości zdrowotne

Kasza gryczana jest świetnym źródłem białka, zawiera go od 10 do 16 proc. (im cieplejszy klimat, tym go więcej). Jest to białko lepiej przyswajalne niż to pochodzące ze zbóż, ma podobną wartość, jak białko roślin strączkowych.

Kasza gryczana jest bowiem bogata w unikatowe aminokwasy egzogenne – zwłaszcza w lizynę, której nasz organizm sam nie wytwarza, tylko trzeba ją dostarczać wraz z pożywieniem. Lizyna jest niezbędna m.in. przy budowie białek, zwłaszcza w mięśniach i kościach. Działa korzystnie na kondycję psychiczną.

Naukowcy ocenili, że spożycie 100 g kaszy gryczanej zaspokaja dzienne zapotrzebowanie człowieka na aminokwasy egzogenne.¹

Czytaj też: Która kasza jest najzdrowsza?

Kasza gryczana nie zawiera glutenu. W związku z tym bez obaw mogą po nią sięgać osoby chore na celiakię czy nietolerujące glutenu.

Kasza gryczana jest bogata w błonnik pokarmowy, w którym zawartość  frakcji rozpuszczalnej wynosi 3-7%, a nierozpuszczalnej 2-3%.¹ Nierozpuszczalna frakcja błonnika pobudza perystaltykę jelit, ma zdolność wiązania wtórnych kwasów żółciowych i wody.¹

• Pyszne kasze bez glutenu

Rozpuszczalny błonnik obniża poziom cholesterolu, zmniejsza ryzyko zachorowania na chorobę wieńcową, obniża poposiłkową glikemię. Spożycie 100 g kaszy gryczanej jest równoważne z 20-30% zalecanym do prawidłowego  trawienia, dziennym spożyciem błonnika.¹

Indeks glikemiczny kaszy gryczanej jest niskie i wynosi 54, w związku z tym mogą ją włączyć do jadłospisu osoby chore na cukrzycę.

Bogactwo kaszy to także witamin z grupy B, które są dobre dla układu nerwowego, oraz znaczna ilość soli mineralnych, takich jak wapń, fosfor, magnez, które podnoszą odporność, a także żelazo, cynk oraz jod.

Sama gryka jako roślina jest wykorzystywana w przemyśle farmaceutycznym jako dobre źródło rutyny uszczelniającej i wzmacniającej naczynia krwionośne, kwercetyny i kwasów organicznych. Liście gryki stosuje się w leczeniu żylaków (w tym również hemoroidów), nadciśnienia, krwawień z nosa i krwawień z przewodu pokarmowego.

Polecamy

Autor: Time S.A

Zbilansowane dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!

Dowiedz się więcej

Kasza gryczana - jak gotować na sypko?

CZYTAJ TEŻ:

• KASZA BULGUR - właściwości i wartości odżywcze kaszy bulgur
• Kasza jęczmienna (pęczak) - wartości odżywcze i właściwości lecznicze
• KOMOSA RYŻOWA (quinoa) - właściwości i wartości odżywcze komosy ryżowej

Kasza gryczana - prażona i niepalona

W sklepach mamy kaszę gryczaną niepaloną (nieprażoną), a także paloną (prażoną) – łatwo ją poznać, bo jest ciemniejsza. Prażona jest mniej wartościowa, ponieważ w procesie podgrzewania ginie część witamin, ale ma bardziej wyrazisty smak.

Zależnie od tego, czy ziarna są rozdrobnione, wyróżniamy też kaszę grubą i łamaną. Jak je rozpoznać? Gruba kasza prażona jest brązowa – od jasnego do ciemnego odcienia, natomiast łamana jest brązowo-biała. Kasza niepalona zachowuje odcień zielonkawy.

Kasza gryczana - zastosowanie w kuchni

W sprzedaży jest również kasza krakowska. Łatwo ją pomylić z drobną kaszą jęczmienną. Krakowska to najbardziej rozdrobniona odmiana gryczanych ziaren, które w procesie polerowania tracą sporo składników odżywczych.

Była ulubioną kaszą królowej Anny Jagiellonki (żony Stefana Batorego), która kazała ją sobie sprowadzać z Krakowa (stąd nazwa kaszy) po przeniesieniu się na Mazowsze. Tę kaszę przyrządza się na słono i słodko, a kasza krakowska z rodzynkami, nazywana królewską, to oryginalny staropolski deser. Można ją podawać polaną sokiem z wiśni lub konfiturą.

• Dietetyczne dania z kaszą

Jak gotować kaszę gryczaną? Najprościej wrzucić perforowaną torebkę foliową z porcją kaszy gryczanej do wrzątku i poczekać 15–20 minut. Ale prawdziwi smakosze wystrzegają się gotowania kaszy razem z folią, wolą tradycyjny sposób.  Do gotowania wybierz dość płaski rondel o grubym dnie, o objętości dwukrotnie większej niż kasza plus woda.

Przebrane ziarna wsyp do osolonego wrzątku w proporcji: 2 szklanki wody na szklankę kaszy. Doprowadź do wrzenia, gotuj pod przykryciem na małym ogniu, aż ziarna wchłoną wodę. Wtedy przenieś rondel w ciepłe miejsce (np. do nagrzanego piekarnika albo pod kocyk), by kasza „doszła”. Można ją również gotować w rosole, wywarze z grzybów lub w mleku.

Czy rozpoznasz rodzaj kaszy po zdjęciach? [QUIZ]

Pytanie 1 z 9

Quinoa to inaczej

komosa ryżowa

amarantus

kasza bulgur

Następne pytanie

W tekście wykorzystano fragmenty artykułu Justyny Nowickiej z miesięcznika "Zdrowie"

Bibliografia:

1. Zarzecka K. Gaduła M., Mystkowska I., Wartość odżywcza i prozdrowotna gryki siewnej, "Problemy Higieny i Epidemiologii" 2015, 96(2)

Monika Majewska