Kwasek cytrynowy - właściwości i zastosowanie. Czy kwasek cytrynowy jest szkodliwy?

Kwasek cytrynowy jest organicznym związkiem chemicznym bardzo często i chętnie dodawanym do produktów spożywczych. Co ciekawe, kwasek cytrynowy można pozyskać zarówno naturalnie, jak i syntetycznie. Jakie właściwości i zastosowanie ma kwasek cytrynowy i czy nie jest szkodliwy dla naszego zdrowia?

Kwasek cytrynowy (łac. Acidum citricum) ma symbol E330, i to pod nim jest najczęściej spotykany na etykietach. Jego głównym zadaniem jest obniżenie pH produktów, do których jest dodawany, by poprawić ich smak i - co najważniejsze - wydłużyć ich trwałość. Jest więc popularnym przeciwutleniaczem i regulatorem kwasowości, nie jest natomiast konserwantem.

Spis treści

1. Kwasek cytrynowy - co to jest i jak się go pozyskuje?
2. Kwasek cytrynowy - właściwości
3. Kwasek cytrynowy - zastosowanie
4. Kwasek cytrynowy - czy jest szkodliwy?

Kwasek cytrynowy - co to jest i jak się go pozyskuje?

Kwasek cytrynowy ma postać bezwonnego białego proszku o mocno kwaśnym smaku (1 łyżeczka zastępuje 20 łyżek naturalnego soku z cytryny). Powszechnie uważa się, że kwasek cytrynowy wytwarza się wyłącznie z cytryn. Nie jest to do końca prawda. Kwasek cytrynowy jest bowiem związkiem, który występuje naturalnie w różnych owocach, m.in.:

• cytrynach
• czarnej porzeczce
• malinach
• ananasach
• truskawkach

Występuje też jednak w organizmach żywych (w każdej komórce), pełniąc w nich bardzo ważne funkcje, m.in. biorąc udział w spalaniu węglowodanów.

Przemysł pozyskuje kwasek cytrynowy naturalnie w procesie fermentacji cytrynowej. Dzieje się to przy udziale pożywki z oczyszczonego cukru oraz tzw. czarnej pleśni, czyli grzybów z rodzaju Aspergillus Niger. 

Kwasek cytrynowy można też wytworzyć syntetycznie - sposób ten opatentowano w Stanach Zjednoczonych na początku XX wieku.

Kwasek cytrynowy - właściwości

• zakwasza produkty, dzięki czemu zachowują one dłużej trwałość;
• mniejsze pH wpływa również korzystnie na witaminy, mikroelementy i przeciwutleniacze zawarte w produktach spożywczych - są one bardziej stabilne i łatwiej przyswajalne;
• nadaje orzeźwiający cytrynowy smak i aromat produktom;
• zapobiega przebarwianiu się owoców i warzyw;
• jest skutecznym środkiem czyszczącym - nadaje się do czyszczenia armatury, a także odkamieniania pralek i czajników

Kwasek cytrynowy - zastosowanie

Właściwości kwasku cytrynowego wykorzystuje się na szeroką skalę w przemyśle spożywczym, winiarskim, piwowarskim, chemicznym, a nawet farmaceutycznym. Dodaje się go najczęściej do:

• napojów
• produktów owocowych i warzywnych
• sosów
• przetworów mięsnych, drobiowych i rybnych
• wyrobów cukierniczych, lodów
• olejów
• przypraw
• przetworów mlecznych (np. w serkach topionych pełni funkcję stabilizatora emulsji)
• wina i piwa (zapobiega mętnieniu trunków)
• olejów (dzięki nim tłuszcze nie jełczeją)
• środków czyszczących na bazie naturalnych składników
• tabletek musujących oraz niektórych leków

Kwasek cytrynowy - czy jest szkodliwy?

Na temat kwasku cytrynowego krąży wiele mitów. Jedni uważają, że jest całkowicie bezpieczny dla zdrowia człowieka. Inni posądzają go w działanie rakotwórcze, upatrując w nim przyczyn m.in. raka żołądka.  

Brakuje niestety badań, które jednoznacznie wskazywałyby na szkodliwość lub nieszkodliwość kwasku cytrynowego. Mimo tego doniesienia na temat rakotwórczości tej substancji wydają się mocno przesadzone i niemające podstaw naukowych z uwagi na to, że jest ona obecna w każdej komórce naszego ciała.  

Obserwacje wskazują jedynie na to, że spożywanie zbyt dużych ilości kwasku cytrynowego może niekorzystnie wpływać na gospodarkę wapniową organizmu i przyspieszać proces powstawania próchnicy na zębach (jeśli dodajemy go do herbaty zamiast cytryny). Należy też uważać na zażywanie kwasku łącznie z niektórymi lekami - może on wtedy powodować zbyt duże uwalnianie lub wchłanianie niektórych substancji i szkodliwych metali. 

Jak we wszystkim trzeba zatem zachować zdrowy rozsądek i spożywać kwasek cytrynowy w niezbyt dużych ilościach. Póki co jest on uznawany za jeden z najbezpieczniejszych dodatków do żywności.

Czytaj też:

• Skwalen - naturalny lek z wątroby rekina
• Liście z herbaty – nie wyrzucaj ich do kosza! 5 sposobów na ponowne wykorzystanie