Mirabelki - właściwości i zastosowanie w kuchni
Mirabelki to jedne z najbardziej niedocenianych owoców. Mirabelki możemy głównie spotkać jako drzewa dziko rosnące, a szkoda, bo mają niezwykłe właściwości smakowe i lecznicze, z których aż grzech nie skorzystać. Jakie zastosowanie w kuchni i medycynie naturalnej mają mirabelki?
Mirabelka (Prunus domestica subsp. syriaca) jest odmianą śliwy domowej pochodzącą z Azji. Jest krzewem lub małym drzewkiem dorastającym do 3-6 metrów wysokości. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu mirabelka była sadzona w przydomowych ogrodach, dziś porasta raczej nieużytki, parki i skraje dróg. Jest mało wymagającą rośliną, do wzrostu potrzebuje jedynie słonecznego stanowiska.
Spis treści
- Historia mirabelek
- Mirabelki w Polsce
- Kiedy owocują mirabelki
- Mirabelki - wartości odżywcze
- Mirabelki - właściwości
- Dzikie mirabelki
- Przetwory z mirabelek
- Podobne do mirabelki
Historia mirabelek
Mirabelki zostały sprowadzone do Europy mniej więcej w XIII wieku, kiedy to francuski hrabia René-le-Bon rozpoczął na terenie Lotaryngii hodowlę sadzonek przywiezionych z Azji. Owoce mirabelek z miejsca podbiły Lotaryngię i zostały okrzyknięte regionalnym skarbem. Kilka wieków później (w połowie XX wieku) z Lotaryngii pochodziło już 80% światowej produkcji tych owoców.
Mirabelki w Polsce
Mirabelki upowszechniły się w Polsce już kilkaset lat temu. Jeszcze nasze prababcie gotowały z nich pyszne kompoty i wyrabiały oryginalne konfitury.
Dziś na terenie Polski możemy spotkać dwie odmiany mirabelek:
- mirabelkę z Nancy – stara odmiana pochodząca właśnie z Lotaryngii. Jej owoce są złotożółte z charakterystycznym czerwonym rumieńcem. Zbiera się je na przełomie lipca i sierpnia.
- mirabelkę Flotową – ta odmiana została sprowadzona do Polski z Austrii, najczęściej występuje na południu Polski. Ma małe żółte owoce z intensywnym białawym nalotem, które są słodkokwaśne w smaku i niezbyt soczyste. Zbiera się je w połowie sierpnia.
Kiedy owocują mirabelki
Mirabelki kwitną w kwietniu lub w maju, pokrywają się przy tym pachnącymi kwiatami w kolorze białym, natomiast owocują - zależnie od odmiany - na przełomie lipca i sierpnia lub pod koniec sierpnia. Mają charakterystyczne niezbyt duże, owalne owoce w złotożółtym kolorze, o średnicy ok. 1,5 cm. Drzewka mirabelki potrafią owocować nawet 30 lat!
Przy zbieraniu mirabelek pamiętajmy, by w miąższ łatwo oddzielał się od pestki - wtedy mamy pewność, że owoce są w pełni dojrzałe. Pestki mirabelek - podobnie jak moreli, wiśni, brzoskwiń czy innych odmian śliwek - są trujące, gdyż zawierają niebezpieczną dla naszego zdrowia amigdalinę.
Mirabelki - wartości odżywcze
Wartości odżywcze 100 g mirabelek:
Wartość energetyczna - 60-120 kcal (zależnie od odmiany)
Białko ogółem - 0,7 g
Tłuszcz - 0,2 g
Węglowodany - 13 g
Błonnik - 2,4 g
Mirabelki zawierają ponadto wiele witamin i minerałów:
- witaminę A
- witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6, B9)
- witaminę C i E
- fosfor
- magnez
- potas
- wapń
- żelazo
- miedź
- garbniki
- beta-karoten
- polifenole
Źródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference
Mirabelki - właściwości
Mirabelki, podobnie jak pozostałe odmiany śliwek, zawierają pektyny i sorbitol, czyli alkohol, który ma działanie przeczyszczające, dlatego nie powinno się ich zjadać zbyt wiele naraz. Z umiarem powinni je też spożywać osoby chore na cukrzycę, gdyż mirabelki mają w sobie sporo węglowodanów (głównie fruktozę i glukozę), a ich indeks glikemiczny - podobnie jak innych śliwek - wynosi 35. Jeszcze większy indeks mają suszone mirabelki.
Mirabelki są polecane osobom w każdym wieku ze względu na swoje właściwości:
- przeciwdziałają zaparciom - regulują trawienie i pracę jelit
- wspomagają odchudzanie
- przeciwdziałają miażdżycy
- poprawiają krążenie krwi
- łagodzą stany zapalne w organizmie
- obniżają ciśnienie krwi i poziom złego cholesterolu
- zmniejszają reakcje alergiczne na pyłki drzew
- przeciwdziałają anemii i osteoporozie
- dobrze wypływają na wzrok i skórę (są częstym składnikiem kremów przeciwzmarszczkowych)
- niszczą wolne rodniki, chroniąc od nowotworów i opóźniając procesy starzenia się organizmu
- kwas chlorogenowy w mirabelkach może chronić organizm przed wystąpieniem choroby Alzheimera lub depresji.
Dzikie mirabelki
Mirabelki rosną najczęściej na dziko przy drogach. Niestety, takich owoców powinniśmy unikać - zawierają one bowiem metale ciężkie, które pochodzą ze spalin samochodowych. Dużo zdrowsze będą mirabelki rosnące z dala od dróg - najlepiej w sadach lub przydomowych ogrodach.
Przetwory z mirabelek
Mirabelki nadają się świetnie na wszelkiego rodzaju przetwory, zwłaszcza że szybko się psują. Można z nich zrobić:
- kompoty
- powidła
- dżemy
- nalewki
- soki
- syropy
- marynaty,
- likiery, nalewki i wino
- sprawdzają się też jako dodatek do ciast i mięsa.
Co ciekawe, w Rumunii z niedojrzałych, jeszcze zielonych mirabelek przygotowuje się kwaśną zupę. W innych krajach są one składnikiem kwaśnych sosów.
Podobne do mirabelki
Co ciekawe, jest kilka drzew, które są powszechnie mylone z mirabelką. Są to mianowicie:
- ałycza, zwana też śliwą wiśniową - jest nieco większa (dorasta do 6-10 metrów) i ma mniejsze owoce w kolorze czerwonym. Owoce ałyczy są słodsze niż mirabelki, ale gorzej odchodzą od pestki. Doskonale nadają się do domowych przetworów, takich jak musy, dżemy i konfitury;
- śliwa lubaszka, zwana inaczej damaszką, rodzi z kolei małe owoce w kolorze fioletowym.
Czytaj też:
