POMIDORY - koktajl witamin i minerałów

Najsmaczniejsze i najbogatsze w witaminy są pomidory prosto z krzaka. Ale z zalet pomidorów możemy korzystać przez cały rok. Bezcenne dla zdrowia substancje znajdziemy również w sporządzonych z pomidorów przetworach - sosach, keczupie, pomidorach suszonych.

Spis treści

1. Pomidory - źródło witamin i minerałów
2. Dlaczego pomidory są zdrowe?
3. Cenny składnik pomidorów - antynowotworowy likopen
4. Pomidory dla figury i urody
5. Pomidory mogą też zaszkodzić
6. Czerwone, żółte i zielone pomidory
7. Gatunki pomidorów
8. Łączenie pomidorów z ogórkami
9. Wartościowe przetwory z pomidorów

Wbrew powszechnym opiniom, nie ma większego znaczenia, czy pomidor wyrósł w szklarni, czy na polu. Najważniejsze, by był świeży i dojrzały. Najsmaczniejsze, a zarazem najzdrowsze są pomidory, które mają wyraźny, przyjemny zapach (wąchamy go od strony szypułki). Mocny aromat świadczy o tym, że pomidorom  pozwolono spokojnie dojrzewać na krzaku. Przedwcześnie zerwane i “dochodzące” np. na parapecie zawierają o wiele mniej substancji zapachowych. Przy zakupie zwracaj także uwagę na kolor skórki - powinna być intensywnie zabarwiona również przy samej szypułce.

Pomidory - źródło witamin i minerałów

Pomidory mają mnóstwo witaminy C. Duży owoc (ok. 180 g) pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C w 60 proc. Zawiera też sporo witaminy E (25 proc. dziennego zapotrzebowania) oraz beta-karotenu - silnych antyoksydantów, czyli bezcennych dla naszego zdrowia substancji neutralizujących szkodliwe wolne rodniki. W pomidorach obecne są witaminy z grupy B (działają korzystnie na układ nerwowy), w tym witamina PP (wpływa na metabolizm cukru i cholesterolu we krwi), a także witamina K (ma właściwości przeciwkrzepliwe). Pomidory to też bogactwo pierwiastków mineralnych. Jednym z najważniejszych jest potas, który dzięki swojemu działaniu moczopędnemu obniża ciśnienie krwi. Pomidory dostarczają również wapnia, magnezu, żelaza. Znajdziesz w nich też takie rzadko spotykane w produktach spożywczych mikroelementy jak mangan, miedź czy kobalt.

• Sok pomidorowy - właściwości zdrowotne i wartości odżywcze

Dlaczego pomidory są zdrowe?

Cenny składnik pomidorów - antynowotworowy likopen

Likopen to naturalny barwnik, dzięki któremu pomidory mają intensywnie czerwony kolor. Ale spore jego ilości znajdują się również w żółtych odmianach tych warzyw. Likopen to najsilniejszy antyutleniacz z całej grupy karotenoidów - związków, do których należy również wspomniany wcześniej beta-karoten. Niestety, nasz organizm nie wytwarza sam likopenu, trzeba go więc dostarczać z zewnątrz. Na przykład jedząc codziennie pomidory, które są najlepszym źródłem tej substancji. Dieta bogata w likopen zapobiega zawałom serca i rozwojowi miażdżycy. Istnieją doniesienia, że zmniejsza ryzyko raka szyjki macicy. Dowiedziono również, że pomidory hamują proces zwyrodnienia plamki żółtej, które jest jedną z przyczyn utraty wzroku po 65. roku życia. Badania wykazują jednak, że likopen najskuteczniej przeciwdziała nowotworowi prostaty. Panowie regularnie jedzący pomidory są o 34 proc. mniej narażeni na rozwój tej choroby. Ale żeby likopen mógł skutecznie pełnić funkcję ochronną, musimy dostarczać go organizmowi w odpowiednich ilościach. Codziennie powinniśmy zjeść jednego pomidora lub talerz zupy pomidorowej. W ten sam sposób podziałają również dwie łyżki keczupu albo szklanka soku.

Pomidory dla figury i urody

Z pomidorami powinny się zaprzyjaźnić przede wszystkim panie, które chcą się odchudzić. Pomidory aż w 93 proc. składają się z wody, nie są więc bardzo kaloryczne. W 100 g znajduje się ok. 15 kcal. Dodatkowo zawierają błonnik, który na długi czas zapewnia uczucie sytości. Moczopędny potas znacznie ułatwia natomiast pozbywanie się nadmiaru wody z organizmu. Ale dzięki pomidorom możemy być nie tylko szczupli - bardzo korzystnie wpływają one również na stan naszej skóry. Witamina C zwiększa stopień jej dotlenienia oraz wzmacnia drobne naczynia krwionośne. Zapobiega też nadmiernej łamliwości włosów i ich wypadaniu. Witamina E chroni przed powstawaniem zmarszczek i przedwczesnym starzeniem się. Korzystnie na urodę wpływa nie tylko dieta pomidorowa. Warto wiedzieć, że smarowanie twarzy czy rąk sokiem z pomidorów rozjaśnia przebarwienia oraz łagodzi zmiany trądzikowe. Ale zanim przeprowadzisz kurację, sprawdź wcześniej, jak zareaguje twoja skóra. Odrobiną soku posmaruj wewnętrzną stronę przedramienia. Jeśli w ciągu godziny nie pojawi się zaczerwienienie, możesz używać pomidorów również jako kosmetyku.

Pomidory mogą też zaszkodzić

Dieta bogata w pomidory nie jest wskazana dla osób chorych na reumatoidalne zapalenie stawów i dnę moczanową. Muszą też na nie uważać cierpiący z powodu zgagi. Jeśli masz wrażliwy przewód pokarmowy, obieraj pomidory ze skórki (najłatwiej schodzi po wcześniejszym sparzeniu). Podobnie należy postąpić, gdy podajemy je osobom mającym problemy z gryzieniem. Pomidory mogą uczulać. Powinny unikać ich matki karmiące, a do diety dzieci muszą być wprowadzane stopniowo - zmniejszy to ryzyko pojawienia się alergii.

Czerwone, żółte i zielone pomidory

Oprócz czerwonych w naszej kuchni pojawiają się także pomidory żółte oraz zielone, niedojrzałe. Żółte są pod względem zawartości witamin tak samo wartościowe jak czerwone, chociaż jest w nich trochę mniej drogocennego likopenu. Bardzo ostrożnie powinniśmy natomiast podchodzić do zielonych pomidorów. Nie zawierają one tylu substancji odżywczych, co dojrzałe, mają natomiast znacznie więcej tomatyny, która jest szkodliwym alkaloidem. Uaktywnia się on zwłaszcza po skropieniu warzyw octem. Dlatego właśnie jedzenie znacznych ilości sałatki z zielonych pomidorów z sosem winegret może powodować migreny. Takich sensacji nie będą natomiast wywoływać przetwory z tych samych zielonych pomidorów. Tomatyna pod wpływem temperatury traci wszystkie swoje szkodliwe właściwości.

Gatunki pomidorów

Mają zbliżoną zawartość substancji odżywczych, ale różnią się kształtem i smakiem. Oto te, które najczęściej możemy spotkać w sklepach i na bazarach:

• Okrągłe gruntowe. Gatunek najpopularniejszy. Mają bardzo dużo soku. Najsmaczniejsze są te, które wyrosły pod gołym niebem. Cieplarniane mogą mieć nieco mdły smak. Doskonałe na surowo i po ugotowaniu. Najlepsze na przetwory.
• Karłowate. Zwykle sprzedaje się je w gronach. Mają bardzo intensywny smak i dużo soku. Można je przyrządzać na różne sposoby.
• Malinowe. Największe ze wszystkich. Mają ścisły miąższ i dużo soku, a także łagodny i słodki smak. Pyszne na surowo, ale można też robić z nich przetwory.
• Bycze serca. Wyróżnia je podłużny kształt i bardzo twardy miąższ. Są też mniej soczyste niż inne pomidory i zawierają mniej pestek. Smakiem zbliżone do malinowych, ale mniej aromatyczne. Świetnie nadają się na sałatki i przetwory.
• Koktajlowe. Najmniejsze z pomidorów. Bywają czerwone, pomarańczowe lub żółte. Używa się ich przede wszystkim do dekoracji.

Łączenie pomidorów z ogórkami

Łączenie w jednej sałatce pomidorów i ogórków to nie najlepsze rozwiązanie - obecny w ogórkach enzym zabija zawartą w pomidorach witaminę C. Ale jest na to rada - przed połączeniem składników wystarczy każdy z nich wymieszać z odrobiną oliwy z oliwek. Podziała ona ochronnie na witaminę C, a dodatkowo zwiększy wchłanialność likopenu z pomidorów.

Wartościowe przetwory z pomidorów

Ważne miejsce w naszej diecie powinny zajmować sosy, keczupy i koncentraty pomidorowe. Nie dorównują wprawdzie surowym pomidorom zawartością witamin, ale wypadają znacznie lepiej pod względem ilości łatwo wchłanialnego likopenu. Podczas obróbki termicznej dochodzi do zerwania niektórych wiązań chemicznych, w wyniku czego likopen przekształca się w związek o wiele łatwiej przyswajalny dla naszego organizmu. Poziom likopenu we krwi po zjedzeniu przetworów pomidorowych jest 2-3 razy wyższy niż po spożyciu świeżych pomidorów.

miesięcznik "Zdrowie"