RYDZE to grzyby jadalne. Jak rozpoznać i przyrządzić rydze?
Rydze to grzyby jadalne, które są uważane za jedne z najsmaczniejszych grzybów - zwłaszcza duszone w maśle. Cechą rozpoznawczą rydzów jest ich pomarańczowy kolor, dzięki czemu można je łatwo znaleźć w lesie. Niestety, rydze można pomylić z łudząco do niego podobnymi grzybami trującymi - mleczajem wełnianką i olszówką. Sprawdź, jak wygląda mleczaj rydz, jak go odróżnić od grzybów trujących i co można z niego przyrządzić.
Spis treści
- Mleczaj rydz - jak wygląda? Jak rozpoznać rydza?
- Jak odróżnić wełniaka od rydza?
- Rydz - co można z nich zrobić?
- Mikołaj Rey o tym, jak można przyrządzić rydze
Mleczaj rydz (lactarius deliciosus), inaczej rydz smaczny lub prawdziwy, to grzyb jadalny, który jest jednym z najbardziej pożądanych grzybów. Jednak rydza nie ceni się ze względu na właściwości i wartości odżywcze, gdyż składa się głównie z wody i zawiera niewielkie ilości wartościowych składników (w sporych ilościach zawiera jedynie prowitaminę A, czyli beta-karoten, dlatego jest pomarańczowy).
Rydz jest nieodłącznym elementem tradycyjnej kuchni polskiej ze względu na swój wyborny smak i wyjątkowy, niemal owocowy zapach.
Oprócz mleczaja rydza, w lasach można spotkać także mleczaja późnojesiennego (Lactarius salmonicolor), mleczaja zmiennego (Lactarius semisanguifluus), mleczaja czerwieniejącego (Lactarius sanguifluus) i mleczaja świerkowego (Lactarius deterrimus Groger). Wszystkie te grzyby również są jadalne.
Mleczaj rydz - jak wygląda? Jak rozpoznać rydza?
Rydz rośnie w Polsce od sierpnia do listopada w lasach i młodnikach (młodych drzewostanach) iglastych (zwłaszcza świerkowych), na piaszczystych glebach.
Kapelusz rydza, o średnicy 4-10 cm, początkowo jest płaski, wypukły, z czasem staje się wklęśnięty, lejkowaty. Zwykle przybiera kolor pomarańczowy, łososiowy lub czerwonawy.
Jego cechą charakterystyczną są koncentryczne ciemniejsze pręgi. Brzeg kapelusza jest podwinięty, a u starszych egzemplarzy dodatkowo falisty.
Blaszki rydza zwykle są ciemnopomarańczowe, gęste i wychodzą nieco na niski (3-5 cm) trzon, który jest jaśniejszy od kapelusza, z charakterystycznymi płytkimi pomarańczowymi jamkami. Po jego przełamaniu można zobaczyć puste wnętrze (u starszych osobników).
Cechą rozpoznawczą rydza jest to, że po uszkodzeniu wydziela pomarańczowe mleczko (stąd nazwa mleczaj), które przypomina sok z marchewki i po kontakcie z powietrzem zielenieje.
Czytaj też:
- PODGRZYBEK – czy jest trujący? Jak rozpoznać i przyrządzić podgrzybki?
- Pieczarki: wartości odżywcze i właściwości zdrowotne
- KANIA (grzyb) - jak wygląda, kiedy zbierać? Przepisy na dania z kani
- MAŚLAK to grzyb jadalny - jak wygląda? Przepisy na dania z maślaka
- Borowik (prawdziwek) - rodzaje. Borowiki jadalne i trujące [LISTA]
- Gąski to grzyby jadalne. Jak rozpoznać i przyrządzić gąski?
Nie pomyl rydza z trującymi grzybami!
Mleczaja rydza można pomylić z łudząco do niego podobnymi trującymi grzybami: mleczajem wełnianką (Lactarius torminosus) i olszówką, czyli krowiakiem podwiniętym (Paxillus involutus). Grzyby te łączy podobna kolorystyka, wklęsły kapelusz z podwiniętymi brzegami, który jest osadzony na niskim trzonie. Jednak różnią się one kilkoma istotnymi szczegółami.
Jak odróżnić rydza od wełnianki? Cechą rozpoznawczą mleczaja wełnianki jest pokryty wełnistymi kosmkami brzeg kapelusza.
Poza tym miąższ wełnianki jest biały, a mleczko białe i piekące. Nie posiada także charakterystycznych dla rydza zatoczek na trzonie. Z kolei olszówka po uszkodzeniu nie wydziela pomarańczowego mleczka, które zielenieje, tylko staje się czerwonobrązowa.
Pamiętaj! W razie wątpliwości należy udać się do Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, która znajduje się najbliżej miejsca zamieszkania.
Grzyboznawcy zatrudnieni w sanepidzie udzielają bezpłatnych porad w zakresie przynależności gatunkowej grzybów.
Jak odróżnić wełniaka od rydza?
Rydz - co można z nich zrobić?
Rydze najczęściej są marynowane w occie, gdyż wówczas nabierają doskonałego, korzennego smaku. Tak przyrządzone idealnie nadają się do sałatek, koreczków i kanapek, doskonale sprawdzają się także jako przystawka lub zakąska. Jednak najsmaczniejsze są smażone na maśle.
Wystarczy rozpuścić masło na patelni, a następnie ułożyć na niej same kapelusze rydza blaszkami do góry. Po ok. 2-3 minutach należy odwrócić grzyby na drugą stronę i smażyć jeszcze przez kilka minut.
Gdy grzyby puszczają sok, masło nabiera pięknego złocisto-pomarańczowego koloru. Usmażone rydze należy poprószyć szczyptą soli. Warto wiedzieć, że 100 surowych rydzów ma ok. 40 kcal. Rydzów nie poleca się suszyć ani dodawać do zup.
Rydze, podobnie jak inne grzyby, należy spożyć (lub przeznaczyć na przetwory) jak najszybciej po zebraniu, gdyż zawarte w nich białko szybko ulega rozkładowi i może stać się toksyczne.
Przed spożyciem rydzów można zjeść kilka oliwek lub sałatkę z cykorii - zawarta w nich goryczka spowoduje zwiększone wydzielanie soku żołądkowego i ułatwi trawienie.
Czytaj też: Czy możliwa jest uprawa grzybów w ogrodzie?
Rydze - przepis na rydze w ostrej marynacie
Do przygotowania marynowanych rydzów będą potrzebne: 1 kg małych rydzów, 20 dag cebuli, łyżeczka ziaren pieprzu, szklanka octu owocowego i 2 łyżeczki soli.
Umyte i osączone rydze włóż do rondla i je posól. Cebulę obierz, opłucz, pokrój w plasterki, podziel na obręcze i dodaj do rydzów.
Duś na małym ogniu, od czasu do czasu mieszając. Gdy odparuje połowa wytworzonego płynu, dodaj pieprz oraz ocet i gotuj 1-2 minuty.
Gorącą marynatą napełnij słoiczki i zamknij je nakrętkami wyłożonymi podwójnym krążkiem pergaminu. Następnie włóż słoiczki do garnka z podgrzaną wodą, doprowadź do wrzenia i w takim stanie utrzymuj je przez 15 minut. Następnie wyjmij z wody i pozostaw do przestudzenia.
WYPRÓBUJ: Przepis na rydze marynowane w miodzie
Rydz - przepis na rydze w maśle
Do zakonserwowania rydzów w maśle będą potrzebne: 1 kg młodych, świeżych kapeluszy rydzów, 30 dag masła i sól.
Rydze przebierz i oczyść. Następnie do rondla włóż połowę masła i podgrzej, by się rozpuściło. Umyte kapelusze osusz, włóż do rondla na stopione masło, podduś (ale tak, aby się nie zarumieniły) i posól. Gorące rydze ułóż w gorących, wygotowanych słoikach i od razu zalej stopioną resztą masła. Zamknij słoiki i wstaw do naczynia z ciepłą wodą.
Doprowadź do wrzenia i w takiej temperaturze trzymaj słoiki przez godzinę. Potem wyjmij słoiki w wody i pozostaw do ostygnięcia w temperaturze pokojowej na 24 godziny.
Następnie ponownie włóż je do naczynia z ciepłą wodą i utrzymuj w stanie wrzenia przez godzinę. Na koniec wyjmij słoiki z wody i postaw je w zimnym i ciemnym pomieszczeniu. Rydze należy smażyć na maśle, w którym były zakonserwowane.
Mikołaj Rey o tym, jak można przyrządzić rydze
Czytaj też:
- Grzyby - dania ze świeżymi grzybami
- Jak jeść grzyby, żeby nie były ciężkostrawne?
- Jak przyrządzać GRZYBY? Potrawy i przetwory z grzybów
- GRZYBY MARYNOWANE - PRZEPISY na grzyby w marynacie
- Czy warto jeść GRZYBY?
- Jak zbierać grzyby?
![Zmiany na ustach - krostki, grudki, pęcherzyki. 8 najczęstszych przyczyn [ZDJĘCIA]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-soBw-u4ou-qebe_zmiany-na-ustach-krostki-grudki-pecherzyki-8-najczestszych-przyczyn-zdjecia-320x213.jpg)
