Walczy z zapaleniami, odtruwa organizm. To niepozorne zioło cenione jest od stuleci

Tej niepozornej roślinie większość z nas nie poświęca większej uwagi, traktując jako zwyczajny chwast. Jednakże gwiazdnica pospolita (Stellaria media), potocznie znana jako mokrzyca, kryje w sobie niesamowite właściwości lecznicze. Warto o nich wiedzieć, zwłaszcza że jest naprawdę wszechobecna!

Gwiazdnica pospolita, członek rodziny goździkowatych, jest rośliną jednoroczną, która rozsiewa się samodzielnie na przestrzeni całego roku, jeśli tylko warunki na to pozwalają. To, co wyróżnia gwiazdnicę, to jej zdolność do kiełkowania już przy temperaturze nieco wyższej niż 0 stopni Celsjusza, a także wyjątkowa wytrzymałość nasion, które mogą zachować zdolność do kiełkowania nawet przez 68 lat. Ta bylina rozprzestrzenia się nie tylko za pośrednictwem wiatru czy dzięki ptakom, ale również wegetatywnie, przez korzenie.

Gwiazdnica pospolita - mokrzyca

Gwiazdnica pospolita preferuje wilgotne, azotolubne i żyzne gleby, co czyni ją częstym gościem nie tylko na trawnikach osiedlowych, ale także na polach uprawnych, gdzie może stanowić problematyczny chwast. Jednak obecność gwiazdnicy może być również naturalnym wskaźnikiem żyzności gleby.

Gwiazdnica pospolita - skład

Skład chemiczny gwiazdnicy pospolitej ujawnia bogactwo substancji aktywnych:

• Saponiny – posiadają właściwości przeciwzapalne i pomagają w oczyszczaniu organizmu.
• Flawonoidy, w tym rutyna – wzmacniają naczynia krwionośne.
• Witaminy, w tym C, PP (niacyna), E, B2 (ryboflawina), B1 (tiamina), a także prowitamina A (β-karoten).
• Kwas para-aminobenzoesowy (PABA) – wspiera zdrowie skóry.
• Sole mineralne – bogactwo fosforu, potasu, żelaza, magnezu, cynku, manganu, miedzi, chromu, selenu, jodu oraz krzemu.

Dr Henryk Różański, znany botanik i fitoterapeuta, podkreśla znaczenie łatwo przyswajalnej witaminy C w gwiazdnicy, porównywalnej z dawką znajdującą się w drażetkach witaminowych z apteki.

Gwiazdnica pospolita - zastosowanie w medycynie ludowej

Tradycyjnie gwiazdnica była wykorzystywana w medycynie ludowej na całym świecie. Oto niektóre z zastosowań:

• Napary z gwiazdnicy stosowano przy problemach z układem trawiennym, kaszlu czy chrypce.
• Kąpiele w naparze z gwiazdnicy zalecano przy obrzękach nóg.
• Okłady z gwiazdnicy pomagały przy zapaleniu korzonków nerwowych czy naciągnięciu więzadeł.
• Nalewki z gwiazdnicy wykorzystywano jako środek moczopędny i przeciwkrwotoczny, zwłaszcza przy krwawieniach hemoroidalnych.

Gwiazdnica pospolita jest rośliną docenianą w tradycyjnych praktykach leczniczych od czasów starożytnych, ciesząc się uznaniem na całym świecie za swoje właściwości terapeutyczne. W epoce średniowiecza przypisywano jej zdolności chłodzące oraz detoksykujące organizm. Wykorzystywano ją do tworzenia ekstraktów wodnych i maści na bazie tłuszczów, takich jak tłuszcz gęsi lub tłuszcz jeżowy, które aplikowano na różnego rodzaju problemy skórne.

XVI-wieczni lekarze polecali stosowanie gwiazdnicy gotowanej z octem i solą na schorzenia takie jak świerzb. Wykorzystywana była też do leczenia rozmaitych wysypek skórnych. Roślina ta była również używana w postaci naparów, które pomagały przy dolegliwościach płucnych, takich jak kaszel czy krwioplucie, a nawet w terapii gruźlicy. Mocne napary z gwiazdnicy były zalecane do kąpieli, które łagodziły obrzęki nóg, podczas gdy kompresy z tej rośliny stosowano na złamania, stany zapalne nerwów oraz naciągnięcia więzadeł.

Produkowano także nalewki alkoholowe z gwiazdnicy, polecane w przypadku chorób serca i dolegliwości wątrobowych, jak również jako diuretyki i środki przeciwhemoroidalne. Ulgę w bólach stawów przynosiło nacieranie ich nalewką z gwiazdnicy, a świeże ziele stosowano do łagodzenia bólu spowodowanego przez ostrogi piętowe.

Gwiazdnica pospolita - potencjalnie działanie antyrakowe

Współcześnie, w krajach takich jak Rosja i Chiny, gwiazdnica wciąż znajduje zastosowanie w leczeniu ran, a także jako środek przeciwbólowy i potencjalnie przeciwnowotworowy. Ta bogata historia wykorzystania gwiazdnicy w medycynie ludowej podkreśla jej niezwykłą wszechstronność i potwierdza wartość, jaką ta roślina może przynieść w dziedzinie naturalnych metod leczenia.

Niezwykła wszechstronność gwiazdnicy pospolitej sprawia, że od wieków jest ceniona w tradycyjnych praktykach leczniczych. Współczesna nauka coraz bardziej skłania się do badania jej potencjału, zwłaszcza w kontekście działania antyoksydacyjnego i przeciwzapalnego. Odkrycia dotyczące oligosacharydów, takich jak rafinoza, stachioza i lichnoza, otwierają nowe perspektywy dla zastosowania gwiazdnicy w medycynie i dietetyce.

Gwiazdnica pospolita - wartości odżywcze

Badania nad gwiazdnicą pospolitą ujawniają również jej potencjalne właściwości przeciwnowotworowe. Bogactwo antyoksydantów, w tym flawonoidów i witamin, może przyczyniać się do neutralizowania wolnych rodników, odpowiedzialnych za uszkodzenie DNA komórek i rozwój nowotworów. Choć wymagane są dalsze badania, pierwsze wyniki są obiecujące i sugerują, że gwiazdnica mogłaby stać się cennym elementem diet profilaktycznych.

Gwiazdnica pospolita - jak jeść?

Oprócz właściwości leczniczych gwiazdnica pospolita znajduje zastosowanie również w kuchni. Młode liście i pędy mogą być smacznym i zdrowym dodatkiem do sałatek, zup czy jako składnik pesto. Wysoka zawartość witamin i minerałów czyni ją wartościowym dodatkiem do wiosennych i letnich potraw, wprowadzającym odrobinę dzikości i nowości do codziennego menu.

Gwiazdnica pospolita to znakomity przykład na to, jak natura oferuje nam skarby zdrowotne w najbardziej nieoczekiwanych miejscach. Warto więc spojrzeć na nią nowym okiem – nie tylko jako na chwast, ale jako na cenny zasób o wielorakim zastosowaniu. Odkrywanie i docenianie lokalnych, dziko rosnących roślin może przyczynić się do zwiększenia naszej niezależności żywieniowej, a także do głębszego zrozumienia i szacunku dla przyrody, która nas otacza.

Romana Makówka