Polscy naukowcy potwierdzili, że klasyczny składnik wigilijnych potraw ma realny wpływ na zdrowie. Badanie zespołu z Olsztyna wykazało, że mak wspiera metabolizm tłuszczów, obniża trójglicerydy i może chronić wątrobę. To więcej niż tradycja — to naturalny sojusznik zdrowia.
Właściwości maku — bogactwo wapnia i tłuszczów roślinnych
Choć większość osób kojarzy go głównie z makowcem, ten klasyczny składnik świątecznych potraw ma znacznie szersze znaczenie dla zdrowia. Mak, czyli nasiona rośliny z rodziny makowatych, jest naturalnym źródłem tłuszczów nienasyconych, białka i błonnika. Zawiera wapń, żelazo, magnez i cynk — w ilościach, które czynią go jednym z najbardziej wartościowych dodatków roślinnych w diecie. W przeciwieństwie do maku lekarskiego, odmiany spożywcze nie zawierają substancji narkotycznych, dlatego są w pełni bezpieczne w codziennym użyciu.
Polskie badania potwierdzają: mak może wspierać metabolizm tłuszczów
W 2023 roku zespół polskich naukowców z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, pod kierunkiem dr. Jarosława Kozy i dr. Adama Jurgońskiego, przeprowadził badanie, które po raz pierwszy szczegółowo opisało wpływ nasion maku na organizm. Wyniki opublikowano w czasopiśmie Scientific Reports.Badacze analizowali, jak niewielki dodatek maku wpływa na szczury karmione dietą wysokotłuszczową. Wykazano, że regularne spożywanie częściowo odtłuszczonych nasion ograniczało odkładanie tłuszczu trzewnego, obniżało poziom trójglicerydów we krwi i zmniejszało nagromadzenie tłuszczu w wątrobie. Co więcej, u zwierząt, które otrzymywały mak, zaobserwowano wyciszenie genów związanych z nasilonym odkładaniem tłuszczu — w tym SREBP-1c, odpowiadającego za syntezę lipidów.
Autorzy badania podkreślają, że choć testy przeprowadzono na modelu zwierzęcym, wyniki mogą mieć znaczenie dla profilaktyki zaburzeń metabolicznych u ludzi. Regularne, ale umiarkowane włączanie maku do diety może wspierać zdrowy profil lipidowy i ograniczać skutki diety bogatej w tłuszcze nasycone.
Jak mak wpływa na jelita i układ pokarmowy
Mak to także źródło błonnika — składnika, który odpowiada za prawidłową pracę jelit i dłuższe uczucie sytości po posiłku. W badaniach Kozy i Jurgońskiego odnotowano, że nasiona pobudzają mikroflorę jelitową do produkcji korzystnych kwasów tłuszczowych, w tym octanu. W efekcie wspomagają procesy trawienia i mogą ograniczać procesy gnilne w jelicie grubym. To jedno z pierwszych potwierdzeń, że nawet tradycyjne składniki polskiej kuchni, stosowane od pokoleń, mogą mieć mierzalny wpływ na mikrobiotę i metabolizm lipidów.
Mak w diecie i na świątecznym stole
Mak to nie tylko element makowców czy kutii, ale również wartościowy dodatek do codziennych dań. Świetnie sprawdza się w sałatkach, musli, owsiankach i pieczywie, a tłoczony z niego olej można wykorzystać do sosów i dressingów. W okresie świąt Bożego Narodzenia pojawia się niemal w każdym domu — symbolizując dostatek i płodność — ale coraz częściej staje się także świadomym wyborem osób dbających o zdrowie.Eksperci podkreślają, że mimo wysokiej kaloryczności, niewielkie ilości maku mogą stanowić cenny element diety wspierającej serce, wątrobę i układ pokarmowy.
