Odchudzają na chwilę, rujnują na zawsze. Zdradliwe diety eliminacyjne
Codzienna dieta powinna być urozmaicona, aby zapewnić organizmowi wszystkie potrzebne składniki odżywcze. Jadłospisy, które wykluczają całe grupy pokarmów, mogą prowadzić do niedoborów witamin, minerałów i innych kluczowych substancji. Dlaczego różnorodność w diecie jest tak ważna?
Dlaczego diety nie działają?
W dążeniu do wymarzonej sylwetki wiele osób decyduje się na tzw. "diety cud", które charakteryzują się mocno ograniczoną kalorycznością. Takie podejście może być niebezpieczne, ponieważ prowadzi do szybkiej utraty masy ciała, ale może też negatywnie wpłynąć na zdrowie.
Często osoby stosujące takie diety eliminują całe grupy pokarmów, co na pierwszy rzut oka wydaje się przyspieszać proces odchudzania. Jednak brak istotnych składników odżywczych osłabia organizm, prowadząc do niedoborów, spadku energii oraz problemów z metabolizmem.
Choć rezultaty mogą być widoczne w krótkim czasie, stosowanie takich diet bywa trudne do utrzymania, a po ich zakończeniu często występuje efekt jojo, polegający na szybkim powrocie do wcześniejszej wagi, a nawet jej zwiększeniu.
Niedobory składników odżywczych
Restrykcyjne diety mogą zaburzać równowagę składników odżywczych, co pociąga za sobą różnorodne konsekwencje zdrowotne. Zarówno nadmiar, jak i niedobór negatywnie wpływa na funkcjonowanie organizmu.
Zbyt duże spożycie białka może prowadzić do obciążenia nerek i wątroby, co w konsekwencji może skutkować ich niewydolnością. Niedobór grozi z kolei problemami ze wzrostem, osłabieniem układu odpornościowego oraz mięśni.
Nadmierna ilość błonnika może powodować biegunki i zmniejszać wchłanianie innych składników odżywczych. Jego niewystarczająca ilość prowadzi do uporczywych zaparć i częstego odczuwania głodu.
Spożywanie dużych ilości tłuszczów nasyconych i trans zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Natomiast zbyt mały udział kwasów tłuszczowych w diecie skutkuje niedoborem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
Jak powinna wyglądać zdrowa dieta?
Nasza dieta powinna być zróżnicowana i dostarczać niezbędnych składników odżywczych, takich jak białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i składniki mineralne. Przy planowaniu posiłków warto kierować się zasadami Talerza Zdrowego Żywienia.
To prosty i intuicyjny sposób na zbilansowanie diety. Główne zasady koncentrują się na zwiększeniu spożycia warzyw, pełnoziarnistych produktów zbożowych oraz różnorodnych źródeł białka, wszystko w odpowiednich proporcjach:
- warzywa i owoce - powinny zajmować połowę talerza,
- pełnoziarniste produkty zbożowe - powinny stanowić jedną czwartą talerza,
- produkty białkowe - powinny zajmować jedną czwartą talerza.
Do tego należy dodać niewielką ilość zdrowych tłuszczów roślinnych, takich jak oliwa z oliwek, orzechy, pestki, nasiona czy awokado. Proporcje między głównymi makroskładnikami mogą się zmieniać w zależności od wieku czy stanu fizjologicznego, ale najczęściej wynoszą:
- 45-65 proc. energii z węglowodanów,
- 20-35 proc. energii z tłuszczów,
- 10-20 proc. energii z białka.
