"Mnóstwo cukrów i alergeny". Złe strony napojów roślinnych

Wyglądają jak mleko, smakują jak mleko, ale mlekiem z pewnością nie są. Napoje roślinne nie mogą być tak nazywane przez producentów w Unii Europejskiej, bo zgodnie z naszym prawem taka nazwa mogłaby wprowadzać w błąd. Po takie produkty sięgają nie tylko weganie. Zakładamy, że są zdrowe. Co faktycznie zawierają?

"Mleko roślinne" nie istnieje. "Mleko" w UE to produkt pochodzenia zwierzęcego. Dotyczy to także przetworów mlecznych.

Może nie zwracamy na to uwagi, ale na produktach z soi, migdałów czy owsa, nie ma nazwy "mleko". Tak czy owak: traktujemy je jako substytuty mleka. Cenią je choćby osoby, które nie tolerują laktozy. Czy jednak poza kolorem i konsystencją faktycznie dużo łączy napoje roślinne z mlekiem?

Napoje roślinne sposobem na nietolerancję laktozy i alergię?

Jak tłumaczy dyplomowana dietetyczka, mgr inż. Paula Nagel, w oficjalnej publikacji Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, rezygnacja z mleka krowiego na rzecz napojów roślinnych rzeczywiście może pomóc, gdy źle tolerujesz zawarty w mleku cukier - laktozę.

Stawiając na produkty sojowe czy z migdałów w takiej sytuacji, unikniesz charakterystycznych, nieprzyjemnych objawów gastrycznych przy tej nietolerancji, jak wzdęcia, przelewanie w żołądku, silne napięcie ścian żołądka, uczucie pełności.

Nim jednak ostatecznie porzucisz mleko na rzecz roślin, pamiętaj, że dla większości osób z nietolerancją laktozy pewna dawka tego cukru okazuje się jednak bezpieczna - szklanka kefiru dziennie nie powinna zaszkodzić.

Co z alergią?

W przypadku alergii na białka mleka krowiego przejście na napoje roślinne jednak nie pomoże. Dlaczego?

W przypadku osób z alergią na białka mleka krowiego, zamiana mleka na inny rodzaj (np. mleko kozie) czy napój roślinny, nie rozwiązuje problemu. Białka pochodzące z mleka kóz, owcy czy białka roślinne (np. sojowe) mają podobną budowę chemiczną co białka mleka krowiego. W tym wypadku najwłaściwszym postępowaniem jest całkowite wyeliminowanie tych produktów z diety alergika

- tłumaczy ekspertka. Przypomina, że produkty roślinne mogą zawierać różne alergeny i alergicy powinni szczególnie uważać przy ich wyborze.

Napoje roślinne zamiast mleka? Sprawdź, co tracisz

Nie masz nietolerancji laktozy, jesteś zdrowy, możesz zasadniczo pić i mleko, i napoje roślinne, ale stawiasz na te drugie, bo uważasz, że są zdrowsze? Paula Nagel ostrzega, że to wcale nie jest takie oczywiste.

Ze względu na swoje unikalne właściwości odżywcze, wykluczenie mleka i jego przetworów może powodować niedobory pokarmowe, jeśli całościowa dieta jest nieprawidłowo zbilansowana.

To co robić? Dietetyczka radzi rozważyć wybór fortyfikowanych napojów roślinnych.

Mleko to znakomite źródło białka, wapnia i witamin. Napoje roślinne, by zbliżyć się do jego składu, wymagają wzbogacenia.

"Mleka roślinne" fortyfikowane - o co chodzi

Fortyfikacja polega na wzbogacaniu żywności w jeden lub kilka składników odżywczych, niezależnie od tego, czy występują one w danym produkcie naturalnie, czy też nie.

Warto wybierać te napoje roślinne, które są wzbogacane w wapń, witaminę D, witaminy B2 i B12 oraz składniki mineralne, tj. magnez czy cynk.  

Odpowiednio dobrany napój sojowy fortyfikowany może dostarczać praktycznie tyle samo wapnia i białka co szklanka mleka krowiego.

Napoje roślinne niefortyfikowane (niezależnie od użytego surowca) składem będą wypadać gorzej na tle mleka krowiego. Jeśli jesteśmy na diecie odzwierzęcej (zwłaszcza wegańskiej), powinniśmy wybierać głównie te produkty, które zostały wzbogacane w wapń, witaminę D i witaminę B12.

Skąd mamy to wiedzieć? Wszystkie te informacje znajdują się na etykiecie produktu. Należy tylko nabrać zwyczaju, żeby je czytać.

Zobacz także: 8 zdrowotnych korzyści z picia złotego mleka

Zobacz galerię 8 zdjęć

Napoje roślinne i cukier - koniecznie sprawdź na etykiecie

Dzięki lekturze etykiet znajdujących się na opakowaniach produktów spożywczych możemy dokonywać świadomych zakupów i wybierać takie produkty, które będą miały korzystny wpływ na nasze zdrowie.

Napoje roślinne mogą być produkowane z dodatkiem substancji smakowych, np. cukru i/lub jego zamienników (np. syropu glukozowo-fruktozowego, cukru trzcinowego, cukru buraczanego). Dodatek cukru ma za zadanie zamaskowanie neutralnego smaku surowca. Niestety ilości cukru dodawane do smakowych napojów roślinnych bywają naprawdę wysokie.

Z analizy Puli Nagel produktów dostępnych na rynku, cały karton smakowego napoju sojowego może dostarczać nawet 74 g cukrów prostych, czyli prawie 15 łyżeczek cukru.

"Mleka roślinne" i dodatki do żywności

W produkcji żywności wykorzystywane są barwniki naturalne, ale także takie otrzymywane syntetycznie. Większość naturalnych barwników (m.in. kurkumina, ryboflawina, karotenoidy tj. karoteny, ekstrakt z papryki, likopen) są bezpieczne dla zdrowia człowieka. W napojach roślinnych smakowych można spotkać się np. z dodatkiem karotenoidów.

Niestety, są też inne dodatki, które nie służą wszystkim. Często stosowanym dodatkiem w produkcji napojów roślinnych jest zagęstnik - guma ksantanowa (E415). Uzyskuje się ją najczęściej z kukurydzy, pszenicy i soi. Produktów z dodatkiem gumy ksantanowej powinny unikać osoby ze stwierdzoną alergią i/lub nietolerancją na soję czy białko pszenicy.

Fosforany stosowane w produkcji napojów roślinnych, np. fosforan potasu (E340) wykorzystywane są jako regulatory kwasowości. Nadmiar fosforanów w diecie może być szkodliwy i negatywnie oddziaływać na gospodarkę wapnia, ale związki te są dodawane w niewielkich ilościach.

Eliza Dolecka