ZUPA, czyli łatwy w przygotowaniu, pożywny i sycący posiłek

Jarzynowa, kapuśniak, pomidorowa - każdy z nas ma swoją ulubioną. Zupy w słotne dni sycą, zimą błyskawicznie rozgrzewają, wiosną uzupełniają braki składników odżywczych, latem chłodzą i nie obciążają żołądka, choć zaspokajają apetyt. Ale tak naprawdę to o każdej porze roku zupy są świetnym posiłkiem.

Mimo tych zalet mało kto codziennie je zupę. Regularnie podajemy ją niemowlętom - to jeden z pierwszych „prawdziwych” posiłków człowieka - i rekonwalescentom, a także cierpiącym na żołądek. 
Tradycyjna kuchnia polska to bogactwo zup. Wśród wielu smaków każdy ma swój ulubiony. Dlaczego więc jadamy zupy coraz rzadziej, a waza, największy element każdego serwisu, odeszła do lamusa? Przecież są pełne zalet. Oto najważniejsze z nich.

Zupa pomaga zachować szczupłą sylwetkę

Zupa właściwie przyrządzona jest niskokaloryczna (np. porcja pomidorowej czystej 28 kcal, a z ryżem 93 kcal, kapuśniaku 55 kcal, jarzynowej 70 kcal, barszczu zabielanego 83 kcal, krupniku z kaszą jęczmienną 100 kcal). Podana na pierwsze danie syci na tyle, że na drugie zjada się mniej. To „błędy technologiczne” sprawiają, że przybywa kalorii. Wystarczy jednak kilka prostych trików:

» nie gotuj jej na tłustym mięsie (często wcale nie jest konieczne)
» nie podawaj z nadmierną ilością klusek, ziemniaków 
» nie zagęszczaj zasmażką (masło z mąką to dodatkowe kalorie i porcja cholesterolu)
» nie zabielaj tłustą śmietaną (jeśli to konieczne, można użyć chudej 12 proc., albo mleka).

Ugotowany na mięsie lub kościach wywar warto odtłuścić: po całkowitym wystudzeniu na powierzchni zupy tworzy się warstwa tłuszczu, którą trzeba zdjąć szumówką lub widelcem. Jeśli nie masz czasu na studzenie, wystarczy, jak na powierzchni zupy położysz (ale na chwilę, by nie zdążyła rozmięknąć) bibułkę albo kawałek kuchennego ręcznika, który wchłonie tłuszcz. 
Niektóre zupy (np. żurek z kiełbasą, grochówka) są dość kaloryczne, ale te mogą niekiedy wystarczyć za cały obiad.

Zupa dostarcza solidnej porcji błonnika

Wszystkie zupy gotuje się na bazie warzyw (wywar z włoszczyzny), często z dodatkiem cebuli, kapusty włoskiej oraz zależnie od przepisu buraków, cukinii, brokułów, kalafiora, ogórków kwaszonych, pomidorów, papryki itp.
Zawarty w warzywach błonnik ułatwia trawienie, wydłuża poczucie sytości po posiłku, pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu kwasów tłuszczowych we krwi i obniża wchłanianie tłuszczu. Błonnik z ugotowanych warzyw jest lżej strawny niż z surowych, a ma takie same właściwości zdrowotne. Aby było go jeszcze więcej, zamiast białego makaronu lepiej do zupy dodaj pełnoziarnisty, a zamiast białego ryżu nieoczyszczony.

Zupa jest bogata w składniki mineralne

Zupa to porcja warzyw, których powinniśmy jadać co najmniej 5 porcji dziennie. W ten sposób możesz „przemycić” je dzieciom często niechętnym wszelkim jarzynom. Są one tym cenniejsze, że do wywaru, w którym gotują się jarzyny, przechodzi część składników odżywczych. Co robić, by zachować ich jak najwięcej?

» używaj świeżych warzyw, gdy ich nie ma mrożonych; mrożenie pozwala zachować większość składników mineralnych
» warzywa czyść tuż przed gotowaniem, długie moczenie w wodzie przyczynia się do utraty części ich składników mineralnych
» warzywa wrzucaj do wrzącej wody, tylko w przypadku gotowania czerwonego barszczu buraki zalewaj zimną wodą, by barwniki przeszły do wywaru.
» garnek przykrywaj, z wyjątkiem zup z warzyw strączkowych, szpinaku, botwiny.
» gotuj jak najkrócej zwykle, by warzywa zmiękły, potrzeba 15-20 minut. Wyjątkiem jest rosół, który wymaga długiego gotowania na małym ogniu.
» używaj jak najmniej soli, możesz ją zastąpić ziołami (tymiankiem, rozmarynem, estragonem, bazylią, majerankiem, czosnkiem).
» zrezygnuj całkowicie z soli, jeśli stosujesz przyprawę w płynie (typu maggi) lub w proszku (typu vegeta) albo kostkę bulionową.
» ponieważ w czasie gotowania ginie większość witaminy C, by uzupełnić jej brak, zupę posyp natką kolendry, pietruszki, koperkiem lub szczypiorkiem.
» aby wzbogacić zupę w składniki mineralne, możesz ją też posypać kiełkami rzeżuchy, soi, rzodkiewki itp. zależnie od smaku zupy.