Ashtanga joga: teoria i praktyka jogi dynamicznej

Ashtanga joga jest dynamicznym rodzajem jogi, w którym zasadnicze znaczenie odgrywa ruch, oddech i koncentracja. Aby poczuć efekty praktyki ashtangi potrzebne jest zaangażowanie, regularność i pełna kontrola nad ciałem. Ashtanga przynosi jednak niezwykłe efekty. Zobacz, czym jest ashtanga joga i dlaczego warto ją praktykować?

Spis treści

1. Ashtanga joga - podstawowe założenia jogi dynamicznej
2. Ashtanga joga - najważniejsze pojęcia
3. Zobacz, jak wygląda ashtanga dla zaawansowanych
4. Ashtanga joga - jakie daje korzyści?

Tradycja ashtanga jogi związana jest z profesorem Sri T. Krishnamacharym oraz 500-letnim manuskryptem, który badacz odnalazł w tracie swoich poszukiwań naukowych w bibliotece w Kalkucie. Księga zawiera cały system nauczania, znany dziś właśnie jako ashtanga joga. Przez lata kolejni mistrzowie, w tym ściśle kojarzony z ashtangą Sri K. Pattabhi Jois, kultywowali praktykę łączenia ćwiczeń fizycznych z oddechowymi i dziś ashtanga joga jest jedną z najbardziej znanych odmian tradycyjnej jogi na świecie.

Ashtanga joga - podstawowe założenia jogi dynamicznej

Ashtanga jest nazywana jogą dynamiczną, ponieważ ruch podąża tu bezpośrednio za oddechem, co sprawia, że ciało pracuje w pełnej harmonii. "Asto" oznacza osiem, co ma za zadanie podkreślić ośmiostopniowość tej ścieżki jogi, na którą składają się:

1. yamy – zasady moralne
2. niyamy – praca nad sobą
3. asany – pozycje, ćwiczenia fizyczne
4. pranayama – rytmiczna kontrola oddechu
5. pratyahara – kontrola zmysłów
6. dharana – koncentracja
7. dhyana – medytacja
8. samadhi – urzeczywistnienie Jaźni.

Naturalnym efektem dobrze wykonywanej praktyki jest doświadczanie, urzeczywistnienie wszystkich następujących po sobie punktów. Samadhi to ostateczny punkt praktyki: oświecenie, wyzwolenie, pogodzenie się ze sobą. Warto pamiętać, że ashtanga bez oddechu nie jest ashtangą. Dlatego wykonywanie asan bez kontroli oddechu nie da pożądanego efektu, będzie jedynie zwykłą pozą, figurą.

Czytaj też: Co to jest AJURWEDA i czym różni się od jogi?

Nie każdy uczestnik zajęć ashtangi przechodzi wszystkie stopnie praktyki. Osoby, które traktują jogę głównie jako zestaw ćwiczeń wzmacniających i relaksujących, koncentrują się na trzecim stopniu, czyli asanach. Jest to system ściśle określonych pozycji (asan) praktykowanych w seriach. Ich wykonywanie bazuje na czterech podstawowych elementach: oddechu (oddechu ujjayi), ruchu ciała (vinyasa), punktach koncentracji wzroku (drishti) i bandach (wewnętrzne zaciski).

Ashtanga joga - najważniejsze pojęcia

Oddech

Oddech to niezwykle ważny element wykonywania ćwiczeń. Jego zadaniem jest łączenie asan i płynne przechodzenie pomiędzy nimi. W ashtanga jodze oddycha się oddechem ujjayi, czyli tzw. oddechem zwycięzcy. Oddychając ćwiczący wydaje charakterystyczny dźwięk, który ma mu pomóc w koncentracji i osiągnięciu spokoju, a z czasem - wejściu w stan medytacji.

Czytaj też: Oddech jogiczny - ćwiczenia oddechowe dla początkujących i zaawansowanych

Vinyasa

W znaczeniu podstawowym visaya oznacza płynne wejście i wyjście z asana (pozycji). W rozumieniu szerszym, vinyasa to także pełna sekwencja asan, która tworzy serię. W ashtanga jodze znanych jest 6 serii, jednak praktykuje się głównie tylko pierwszą – Yoga Chikitsa oraz rzadziej drugą Nadi Shodana - jest to seria dla mocno zaawansowanych i dłużej ćwiczących, najczęściej praktykują ją nauczyciele ashtangi. Celem jogi Chikitsa, czyli terapii jogą, jest oczyszczenie i wzmocnienie ciała. Z kolei Nadi Shodana służy oczyszczeniu systemu nerwowego poprzez koncentrację głównie na skrętach i odgięciach kręgosłupa.

Drishti

Skupianie wzorku przez ćwiczącego ma za zadanie ułatwienie koncentracji i skupienia. W ashtandze istnieje 9 odmian drishti:

1. czubek nosa - Nasagra Drishti;
2. w górę - Urdva Drishti;
3. trzecie oko - Brumadya Drishti;
4. koniuszek środkowego palca - Hastagra Drishti;
5. koniuszek kciuka - Angushta Drishti;
6. prawa strona - Parshva Drishti;
7. lewa strona - Parshva Drishti;
8. pępek - Nabi Drishti;
9. koniuszek dużego palucha - Padagra Drishti.

Bandha

Bandha to ośrodek energetyczny w ciele. Jego uaktywnienie przez ćwiczącego ma za zadanie „uwięzienie” w ciele życiowej energii i pomoc w kontroli oddechu. W ashtandze mamy trzy bardzo ważne bandhy, czyli „energetyczne zawory”, które pozwalają zachować i dobrze rozprowadzić energię wytwarzaną podczas ćwiczeń:

• Mula Bandha;
• Uddiyana Bandha;
• Jalandara Bandha.

Bandhy polegają na odpowiednim ułożeniu ciała i spięciu mięśni w celu zwiększenia stabilności oraz zapewnienia integralności pozycji. Ich wykonanie wymaga świadomości ciała, a w początkowych etapach pomocy instruktora jogi, który dokładnie określi, które mięśnie i w jaki sposób należy napiąć.

Zobacz, jak wygląda ashtanga dla zaawansowanych

Ashtanga joga - jakie daje korzyści?

Uprawianie jogi jest dość specyficznym rodzajem wysiłku fizycznego. Przede wszystkim ćwiczenia w ashtandze są powolne i płynne, ale mimo tego - dość wymagające. Ułożenie ciała w kolejnych pozycjach zwiększa siłę oraz elastyczność mięśni i ścięgien. Po kilkunastu zajęciach jogi ćwiczący przyjmuje kolejne asany bez większego oporu, płynnie i naturalnie.

Dla osób dłużej ćwiczących ashtanga jogę największą korzyścią jest sama przyjemność i spokój osiągany podczas wykonywania kolejnych asan. Świadomym praktykom nie chodzi o wymiar fizyczny kolejnych pozycji, ale wewnętrzną harmonię osiąganą dzięki nim.

Ashtanga z uwagi na ogromną rolę oddechu korzystnie wpływa na dotlenienie organizmu i pracę serca. Co więcej, joga ma także pozytywny wpływ na psychikę ćwiczącego. Ułatwia radzenie sobie ze stresem, osiągnięcie wewnętrznego spokoju, a uaktywniając w pozycjach równoważnych obie półkule mózgowe, przeciwdziała starzeniu się mózgu.