Paluch biegacza - przyczyny, objawy, leczenie i metody zapobiegania kontuzji

Paluch biegacza to jedna z najczęstszych kontuzji, które przytrafiają się biegaczom. Schorzenie dotyczy pierwszego stawu śródstopno paliczkowego, jest bardzo bolesne i uniemożliwia kontynuację treningu. Jakie są przyczyny kontuzji palca i jak sobie z nią radzić?

Spis treści

1. Paluch biegacza – co to jest?
2. Paluch biegacza – przyczyny
3. Paluch biegacza – objawy
4. Paluch biegacza – jak zapobiec kontuzji?
5. Paluch biegacza – leczenie

Paluch biegacza – co to jest?

Tym dość potocznym określeniem nazywamy kontuzję stopy, a dokładniej – pierwszego stawu śródkostno-paliczkowego. Schorzenie, które zalicza się do ostrych, powstaje na skutek pogłębiania się sztywności tego stawu. W jaki sposób powstaje ta kontuzja? „Paluch biegacza” zwykle dopada osoby, które narażają stopy na nadmierne wygięcia i obciążenia stawów.

Jest to więc nie tylko kontuzja biegaczy, ale też np. piłkarzy czy rugbystów trenujących na sztucznej nawierzchni. W przypadku tej konkretnej dolegliwości, dochodzi do nadmiernego zgięcia grzbietowego lub podeszwowego na twardym podłożu. Na skutek zbyt dużego wygięcia stawu może dojść do uszkodzenia podeszwowej części torebki i więzadła, a w skrajnych przypadkach – nawet do złamania kości śródstopia czy grzbietowego odcinka paliczka.

Czytaj też: Próba biegowa - jakie są normy testu Coopera?

Paluch biegacza – przyczyny

Przyczyną kontuzji jest nadmierne wygięcie i tym samym obciążenie stawu śródkostno-paliczkowego. Może się to stać na skutek jakiegoś ostrego urazu stopy, który powoduje uszkodzenie pierwszego stawu. Schorzenie może być też wynikiem wcześniejszych mikrourazów lub patologii w obrębie stawu np. jałowej martwicy, skurczy zginaczy palucha. Może być również efektem zmian zwyrodnieniowych.

O kontuzję najłatwiej na twardym podłożu np. sztucznej nawierzchni tzw. darni (stąd druga nazwa kontuzji – paluch darniowy). Winę za jej wystąpienie może również ponosić nieodpowiednie obuwie sportowe, które słabo stabilizuje stopę.

Paluch biegacza – objawy

Najbardziej odczuwalnym objawem kontuzji jest ból zlokalizowany u podstawy palucha. Ból nasila się przy przenoszeniu masy ciała na chorą nogę. Oprócz bolesności może pojawić się zaczerwienienie lub obrzęk, a nawet podskórny krwiak. Może być odczuwana dyskomfortowa sztywność stawu, która nie pozwala na pełne zgięcie grzbietowe stopy.

Przy kontuzji mogą pojawić się zmiany degeneracyjne, a nawet zwyrodnieniowe wyrośla kostne po stronie grzbietowej kości śródstopia.

Uszkodzenie może przyjmować trzy stopnie:

I stopień skręcenia (nieduży ból, nieznaczne ograniczenie ruchu stopy, minimalny obrzęk),

II stopień skręcenia (rozległy ból, krwiak i większy obrzęk, utykanie na nogę),

III stopień skręcenia (rozległa tkliwość wokół całego uszkodzonego stawu, duża bolesność, duży obrzęk i krwiak, niemożliwość normalnego chodzenia).

Paluch biegacza – jak zapobiec kontuzji?

Ponieważ ryzyko kontuzji jest duże, warto jej przeciwdziałać – szczególnie, jeśli w przeszłości już ją przechodziliśmy. Najlepszym sposobem jest częściowe usztywnienie zgięcia grzbietowego i podeszwowego stawu śródstopno-paliczkowego. Można do tego wykorzystać taping lub ortezę. Przydatne są również specjalne wkładki ze sprężystej stali.

Uprawiając sport, który naraża na ryzyko palucha darniowego, należy również zainwestować w dobre obuwie stabilizujące stopy.

Konieczne jest także rozgrzewanie stóp przed rozpoczęciem każdego treningu.

Jeśli wystąpią pierwsze objawy kontuzji, nie wolno ich ignorować, bo nieleczony paluch biegacza może doprowadzić do zwyrodnień.

Paluch biegacza – leczenie

Uraz może być wykryty dzięki zdjęciu rentgenowskiemu stopy lub rezonansowi magnetycznemu, który da dokładny obraz kontuzji. Na początku leczenie ma charakter zachowawczy. Choremu zalecana jest krioterapia i dużo odpoczynku.

Jeśli doszło do uszkodzenia I stopnia, możliwe jest wykonywanie lżejszych ćwiczeń. Chory poddawany jest wówczas rehabilitacji. Wsparciem leczenia jest taping oraz separowanie palców. Uraz I stopnia daje szansę na szybki powrót do uprawiania sportu.

W przypadku kontuzji II stopnia konieczna jest przerwa od aktywności sportowej na około 2 tygodnie. Na tym etapie zaleca się rehabilitację i usztywnianie stawu.

Jeśli doszło do III stopnia urazu, chory musi na początku chodzić o kulach, by nie nadwyrężać stopy. Gdy istnieje ryzyko przemieszczania się części kości czy chrząstki, wymagana jest operacja chirurgiczna. W tym najbardziej zaawansowanym przypadku powrót do uprawiania sportu może zająć pacjentowi nawet 8 tygodni, a w niektórych przypadkach może zakończyć jego sportową karierę.

Ważne! Podstawą powrotu do ćwiczeń po kontuzji stopy jest brak bólu towarzyszącego aktywności.