Olej z awokado - właściwości zdrowotne i zastosowanie

Olej z awokado zalicza się go do najzdrowszych olejów na świecie, a we Francji ma nawet status leku na artretyzm. Badania potwierdzają inne właściwości zdrowotne oleju z awokado - pozytywnie wpływa na wzrok i skórę, obniża poziom cholesterolu, zapobiega chorobom dziąseł. Ma też wiele zastosowań w kuchni i kosmetyce.

Spis treści

1. Jak powstaje olej z awokado?
2. Olej z awokado – właściwości i wartość odżywcza
3. Walory zdrowotne oleju z awokado
4. Zastosowanie oleju z awokado w kuchni
5. Zastosowanie oleju z awokado w kosmetyce

Jak powstaje olej z awokado?

Awokado to owoc naturalnie występujący na terenach południowego Meksyku. Obecnie jest uprawiany w wielu tropikalnych regionach świata. Zawartość tłuszczu w awokado waha się zależnie od odmiany i czasu zbioru. Może stanowić od 16 do 30% miąższu. Olej z awokado produkuje się w Meksyku, USA, Izraelu, RPA i Nowej Zelandii. Tradycyjnie olej pozyskiwało się poprzez ugniatanie miąższu awokado na papkę w naczyniu z wodą, a następnie ogrzewanie w celu oddzielenia tłuszczu od wody. Metoda ta była jednak czasochłonna i kosztowna. Pierwsze pomysły wykorzystania owoców awokado do produkcji oleju na większą skalę pojawiły się w 1918 roku w British Imperial Institute w Anglii, a od 1934 roku na skalę przemysłową zaczęto tłoczyć tłuszcz, stopniowo zmieniając i udoskonalając metodę.

Olej z awokado tłoczy się z miąższu, a nie z pestek, jak ma to miejsce w przypadku większości tłuszczów.

Obecnie olej z awokado wytwarza się trzema metodami:

1. Owoce są suszone i poddawane wyciskaniu za pomocą pras w wysokiej temperaturze. Następnie olej ekstrahuje się (wydobywa) z użyciem rozpuszczalników organicznych.

2. Olej wydobywa się mechanicznie poprzez wyciskanie, działanie sił odśrodkowych i nacisku. Następnie komórki tłuszczowe są rozrywane metodami mechanicznymi lub enzymatycznymi.

3. Olej tłoczy się mechanicznie metodą na zimno. Ze względu na walory zdrowotne uzyskanego tłuszczu jest to najlepsza metoda jego produkcji.

a. Owoce są myte, częściowo obierane w zależności od pożądanej barwy otrzymywanego oleju i wstępnie rozgniatane.

b. Miąższ jest powoli rozdrabniany i ugniatany przez 30-45 minut w ściśle kontrolowanej temperaturze, która nie przekracza 30 st.C.

c. Przy pomocy wirówki od części stałych oddziela się olej, który gromadzi się w dolnej części urządzenia.

W pierwszych dwóch metodach stosuje się procesy rafinacji, które pozbawiają olej z awokado części właściwości zdrowotnych. Ma on jaśniejszą barwę niż olej tłoczony na zimno i dużo wyższą temperaturę dymienia, która pozwala na jego wykorzystanie do smażenia. Olej nierafinowany nie może być używany w wysokich temperaturach, a jedynie do dań zimnych.

Olej z awokado – właściwości i wartość odżywcza

Surowy olej z awokado niepoddany rafinacji ma ciemną zielono-brunatną barwę i smak przypominający masło i migdały. Olej rafinowany jest dużo jaśniejszy, o słabiej wyczuwalnym smaku i zapachu. Zawartość bioaktywnych fitozwiązków w surowym oleju z awokado jest bardzo zbliżona do składu świeżego owocu. 80-85% kwasów tłuszczowych w oleju z awokado to tłuszcze nienasycone, a zdecydowaną większość stanowi kwas oleinowy – tłuszcz jednonienasycony o potwierdzonym korzystnym wpływie na serce i układ krążenia. Proporcja kwasów tłuszczowych omega-6 do omega-3 w oleju z awokado wynosi 13:1, nie stanowi on zatem pożądanego źródła omega-3 w diecie. Warto wykorzystywać jego walory zdrowotne, dodając do jadłospisu także źródła kwasów omega-3, np. olej lniany, orzechy włoskie, łososia. W oleju znajduje się ok. 4% białek włóknistych.

Olej z awokado jest źródłem witaminy A, E (głównie alfa-tokoferolu), witamin z grupy B, a także luteiny korzystnej dla zdrowia wzroku. 1 łyżka oleju z awokado pokrywa zapotrzebowanie na witaminę E w 28-40%. Olej ma także właściwości przeciwutleniające dzięki obecności witamin antyoksydacyjnych, głównie witaminy E. Działa ochronnie na mitochondria i neutralizuje wolne rodniki. W oleju z awokado zawarte są beta-sitosterole, które wpływają pozytywnie na profil lipidowy i stan układu sercowo-naczyniowego. Olej z awokado, tak jak wszystkie oleje, zwiększa przyswajalność witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Zawartość witamin w 100 g oleju z awokado w zależności od terminu zbioru owoców

Walory zdrowotne oleju z awokado

Olej z awokado obniża poziom cholesterolu i wspiera zdrowie serca

Badania na zwierzętach pokazują, że olej z awokado wpływa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy, powoduje obniżenie ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu ogółem. Odpowiada za to skład kwasów tłuszczowych i obecność steroli roślinnych. Olej z awokado i oliwa z oliwek to tłuszcze, które najbardziej oddziałują na wzrost poziomu „dobrego” cholesterolu HDL.

Olej z awokado wpływa pozytywnie na wzrok

Luteina obecna naturalnie w komórkach oczu to antyoksydant, który odpowiada za dobry stan narządu wzroku. Nie jest produkowana przez organizm i musi być dostarczana wraz z dietą. Spożywanie dużej ilości luteiny wpływa na zmniejszenie ryzyka zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej – chorób powiązanych z podeszłym wiekiem. Olej z awokado to dobre źródło luteiny, dzięki czemu może zapobiegać uszkodzeniom narządu wzroku.

Olej z awokado zmniejsza objawy zapalenia stawów

Pozytywny wpływ oleju z awokado w leczeniu artretyzmu jest na tyle dobrze udokumentowany, że we Francji ma on status leku na to schorzenie. Liczne badania wykazały, że ekstrakty oleju z awokado i oleju sojowego zmniejszają ból i sztywność stawów w chorobie zwyrodnieniowej związanej ze stanem zapalnym i niszczeniem chrząstki stawowej. Największą poprawę zauważały osoby z artretyzmem bioder oraz kolan.

Olej z awokado zapobiega chorobom przyzębia

Ekstrakt z awokado i oleju sojowego pomaga w leczeniu chorób dziąseł i przyzębia, które objawiają się przekrwieniem i krwawieniem dziąseł, niszczeniem kości i tkanek wokół zębów, a w ostateczności utratą zębów. Ekstrakt blokuje białko IL1B, które ma działanie prozapalne i jest główną przyczyną chorób przyzębia.

Olej z awokado wpływa pozytywnie na skórę

Kwasy tłuszczowe, białka i witaminy obecne w oleju z awokado nawilżają i odżywiają skórę. Przyspieszają też gojenie ran, co potwierdzono w badaniach na szczurach. Olej z awokado pomaga zmniejszyć blizny i rozstępy. Niewielkie badania naukowe wskazują, że może być z powodzeniem stosowany w łuszczycy, ponieważ nawilża i zmniejsza zmiany skórne.

Zastosowanie oleju z awokado w kuchni

Zastosowanie oleju z awokado może być bardzo wszechstronne, jednak trzeba zwrócić uwagę na jego rodzaj. Olej nierafinowany ma ciemniejszą, zielono-brunatną barwę i bardziej wyrazisty, orzechowy lub maślano-migdałowy smak. Cechuje go jednak niska temperatura dymienia, dlatego może być używany tylko na zimno, np. do sałatek. Olej rafinowany jest jasny i nadaje się do smażenia, ponieważ zaczyna się palić dopiero w 255 st. C. Oleju z awokado można używać jako bazy do sosów, marynat, pesto, polewać nim sałatki, pieczone warzywa czy makarony. Kucharze doceniają fakt, że doskonale łączy się z potrawami i pokrywa ich powierzchnię cienką warstwą, co pozwala używać mniej tłuszczu podczas gotowania i poprawia walory smakowe dań.

Zastosowanie oleju z awokado w kosmetyce

Olej z awokado jest wykorzystywany w przemyśle kosmetycznym głównie ze względu na obecność fitosteroli, które mają zdolność wnikania w skórę. Stosuje się go w różnego rodzaju kremach i olejkach do masażu, a także w mydłach wysokiej jakości. Dzięki zawartości witaminy A, E i D olej z awokado stosuje się w kosmetykach zapobiegających wysuszaniu skóry i powstawaniu zmarszczek. Działa silnie nawilżająco ze względu na połączenie nienasyconych kwasów tłuszczowych i białek włóknistych, co zapewnia młody i świeży wygląd cery. Chroni też przed szkodliwym wpływem promieniowania UV i uszkadzaniem komórek skóry. Można stosować go również w postaci maski do nawilżania włosów. Olej z awokado może być nie tylko składnikiem gotowych kosmetyków przemysłowych, ale sam stanowi naturalny kosmetyk ze względu na swój bardzo odżywczy skład.

Źródła:

1. Costagli G i in., Avocado Oil Extraction Processes: Method for Cold-Pressed High-Quality Edible Oil Production Versus Traditional Production, Journal of Agricultural Engineering, 2015, 46 (3), 115-122 2. Carvajal-Zarrabal O. i in., Effect of Dietary Intake of Avocado Oil and Olive Oil on Biochemical Markers of Liver Function in Sucrose-Fed Rats, Biomed Rest Int., 2014, doi: 10.1155/2014/595479 3. Ranade S.S. i in., A review on Persea Americana Mill. (Avocado) – its fruit and oil, International Journal of Pharm Tech Research, 2015, 8 (6), 72-77 4. http://www.avocadosource.com/WAC1/WAC1_p159.pdf 5. Lopez S., Health benefits of avocado oil, http://www.paltita.com/pdf/health_en.pdf 6. https://authoritynutrition.com/9-avocado-oil-benefits/ 7. https://draxe.com/avocado-oil/ 8. Literature Review on Avocado Oil for Scientific Research Organisation of Samoa, http://www.sros.org.ws/office-documents/technical/SROS_Avocado%20Oil_lit%20review.pdf

Aleksandra Żyłowska-Mharrab