Portulaka: właściwości i zastosowanie

Portulaka pospolita (portulaka warzywna, Portulaca oleracea L.) wspomaga trawienie, reguluje metabolizm, łagodzi zgagę, ma działanie antyoksydacyjnie, tonizuje, pomaga w przypadku trudno gojących się ran. Jakie substancje czynne znajdują się w portulace? Jakie jeszcze ma właściwości? Jakie są wskazania i przeciwwskazania do jej używania?

Spis treści

1. Portulaka: cenne składniki
2. Portulaka: zastosowanie w kuchni
3. Portulaka: jak ją przygotować?
4. Portulaka: przeciwwskazania

Portulaka pospolita (portulaka warzywna, Portulaca oleracea L.) to powszechnie występująca roślina, której właściwości zdrowotne i walory smakowe nie zawsze są doceniane.

Rośnie nieomal na całym świecie, w najodleglejszych zakątkach globu, ale w wielu miejscach traktowana jest jak zwyczajny chwast. A szkoda, bo ta niewielka roślina, dorastająca do 30-40 cm wysokości, jest bogatym źródłem m.in. witamin, minerałów oraz kwasów omega 3.

Wygląda niepozornie - ma czerwono-fioletową łodygę, mięsiste, zaokrąglone, niezbyt długie liście, a w okresie kwitnienia jasnożółte kwiaty.

W Polsce występuje praktycznie wszędzie, pierwsze wzmianki o portulace na terenie naszego kraju pochodzą z XVIII wieku, najprawdopodobniej przywędrowała do nas z Azji.

Ponieważ nie jest rośliną zbyt wymagającą, szybko adaptuje się do zmiennych warunków, choć najlepiej rośnie na lekko piaszczystych bądź gliniastych glebach w klimacie wilgotnym.

Portulaka: cenne składniki

Portulaka rośnie dziko, można też ją uprawiać np. w doniczce. Do celów leczniczych i kulinarnych wykorzystuje się zarówno łodygi, jak i liście, w których znajdują się cenne składniki.

Portulaka zawiera m.in. takie substancje jak:

• saponiny
• glikozydy
• kwasy organiczne (ferulowy, sinapowy, asparaginowy, glutaminowy)
• witamina A
• witamina C
• witaminy z grupy B

minerały:

• magnez
• potas
• żelazo
• wapń
• mangan
• fosfor
• sód

oraz spore ilości kwasów omega 3 (porównywalna ich ilość występuje w rybach, np. w halibucie).

Dzięki temu portulaka wykazuje działanie antyoksydacyjne, czyli usuwa z organizmu nadmiar wolnych rodników, które uszkadzają komórki i prowadzą do ich przedwczesnego starzenia się.

Wspomaga też prawidłowe działanie serca i całego układu krążenia, normuje poziom glukozy, wzmacnia kości i wzrok. Ale to nie wszystko.

Dzięki swoim właściwościom wpływa też na układ pokarmowy, m.in.:

• wspomaga trawienie, bo pobudza wydzielanie soków trawiennych
• reguluje metabolizm
• łagodzi zgagę
• likwiduje wzdęcia
• pomaga przy dolegliwościach przebiegających z biegunką.

Stosuje się ją również w przypadku trudno gojących się ran (również np. po ukąszeniu czy użądleniu owadów), owrzodzeń, a nawet w przypadku hemoroidów, bo wspomaga procesy gojenia, jednocześnie działa tonizująco.

Portulaka: zastosowanie w kuchni

Portulakę stosuje się nie tylko do celów leczniczych, ale też kulinarnych.

Jest bardzo popularna w Grecji, zwłaszcza w kuchni kreteńskiej. W tamtym rejonie dodaje się ją nie tylko do sałatek, ale też m.in. do zup, dań mięsnych lub rybnych.

Portulakę można spożywać na surowo, w formie przyprawy lub ugotować ją.

Tym ostatnim sposobem przyrządza się ją podobnie jak szpinak, czyli najpierw liście trzeba dokładnie umyć, następnie wrzucić do wrzącej wody i gotować ok. pięciu minut. W tym czasie należy je posolić, można też dodać odrobinę cukru, bo portulaka jest dosyć kwaskowa, cierpka.

Można też ich nie gotować, a jedynie zblanszować (trzeba wrzucić na 1-2 minuty do wrzącej i na tyle samo do zimnej wody). W naszym kraju portulakę najchętniej spożywa się przede wszystkim na surowo - listki dodaje się do sałatek lub do koktajli.

Portulaka: jak ją przygotować?

Do celów typowo leczniczych można przygotować wywar z portulaki. W tym celu jedną łyżkę świeżych ziół należy zalać jedną szklanką wrzącej wody, a następnie gotować nie dłużej niż kwadrans.

Tak przygotowany wywar odstawiamy do przestygnięcia. Stosujemy jedną łyżeczkę, maksymalnie trzy razy dziennie. Ten sam wywar możemy też wykorzystać zewnętrznie, do przemywania ran czy owrzodzeń.

Portulaka: przeciwwskazania

Portulaka jest dobrze tolerowana i nie ma większych przeciwwskazań do jej stosowania.

Nie zaleca się jedynie spożywania jej przez kobiety w ciąży oraz osoby cierpiące na tzw. syndrom leniwego jelita.

Szczególną ostrożność powinni zachować też ci, którzy mają problemy z nerkami, bo w portulace zawarte są kwasy szczawiowe, które mogą powodować dodatkowe problemy z układem moczowym.