Wartość odżywcza produktu na opakowaniu: nowe przepisy dotyczące etykiet

13 grudnia 2016 roku w Polsce i w innych krajach Unii Europejskiej wprowadzono nowe przepisy, dotyczące etykiet na produktach. Zobowiązują one producentów do podawania na opakowaniach żywności informacji o jej wartości odżywczej.

Spis treści

1. Czytelność etykiet
2. Jakie informacje znajdziemy na etykietach produktów spożywczych?
3. Polacy nie czytają etykiet

Nowe przepisy wchodzą w życie na mocy opublikowanego już 25 października 2011 roku Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011¹. Dzięki wprowadzeniu nowych regulacji konsumenci będą lepiej poinformowani o właściwościach zdrowotnych produktów.

Od 13 grudnia 2016 producenci żywności muszą umieszczać na etykietach dwie ważne informacje:

• o wartości energetycznej produktu, podawanej w kJ (kilodżulach) i w kcal (kilokaloriach);
• o zawartości węglowodanów, cukrów, soli, białka, tłuszczu i kwasów tłuszczowych nasyconych - w przeliczeniu na 100 g, 100 ml produktu lub na podstawie wielkości opakowania bądź średniego spożycia porcji na dorosłą osobę.

Środki spożywcze, które zostały wprowadzone na rynek przed 13 grudnia 2016 i nie mają jeszcze takich informacji umieszczonych na opakowaniu, mogą pozostać w obrocie aż do wyczerpania zapasów. Odpowiedzialność za stosowanie przepisów ponosi firma, pod nazwą której dany produkt funkcjonuje na rynku bądź - jeśli jest to podmiot spoza Unii europejskiej - importer żywności.

Jakie informacje znajdziemy na etykietach produktów spożywczych?

Warto dodać, że choć producenci muszą informować o wartości odżywczej produktu od grudnia 2016, część regulacji z rozporządzenia z 2011 roku weszła w życie już w 2014 roku. Zgodnie z nimi producenci mogą, ale nie muszą informować o obecności w produkcie:

• jednonienasyconych kwasów tłuszczowych
• wielonienasyconych kwasach tłuszczowych
• polioli (alkoholi wielowodorotlenowych)
• skrobi
• błonnika
• niektórych witamin (witaminy: A, D, E, K, C, B6, B12, tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas foliowy, biotyna, kwas pantotenowy) i składników mineralnych (potas, chlor, wapń, fosfor, magnez, żelazo, cynk, miedź, mangan, fluor, selen, chlor, molibden, jod), jeśli w produkcie znajduje się ich znacząca ilość (czyli 15 procent referencyjnych wartości spożycia, zawartych w 100 g lub 100 ml produktu w przypadku produktów innych niż napoje; 7,5 procent referencyjnych wartości spożycia, zawartych w 100 ml produktu w przypadku napojów; 15 procent referencyjnych wartości spożycia, w przeliczeniu na porcję, jeśli dane opakowanie zawiera wyłącznie jedną porcję).

Ustalono również listę produktów-wyjątków, na których nie musi się znaleźć informacja o wartości odżywczej. Są to: produkty nieprzetworzone, zioła, drożdże, przyprawy, napoje alkoholowe, sól i żywność w opakowaniach, których największa powierzchnia jest mniejsza niż 25 cm².

Podsumowując, na podstawie przepisów, które weszły w życie w 2014 i 2016 roku, obowiązkowe informacje na temat żywności, które muszą znaleźć się na etykiecie produktu, to:

• nazwa żywności
• nazwa i adres producenta
• kraj pochodzenia żywności
• wykaz składników
• ilość konkretnych składników i ich kategorii
• wszystkie substancje pomocnicze w przetwórstwie
• wartość odżywcza
• informacja o alergenach
• ilość netto żywności
• warunki przechowywania
• instrukcja użycia
• data ważności

Polacy nie czytają etykiet

Nowo wprowadzone przepisy mogą pozwolić konsumentom dokonywać bardziej świadomych wyborów żywieniowych, choć, jak wynika z badań konsumenckich przeprowadzonych przez Instytut Żywności i Żywienia, Polacy nie czytają informacji na etykietach produktów. Jak zaznacza w rozmowie z PAP Magdalena Siuba-Strzelińska², koordynatorka prowadzonego przez IŻŻ projektu Zachowaj Równowagę, mającego zwiększyć świadomość Polaków w zakresie zdrowego odżywiania, jeśli w ogóle zwracamy uwagę na informację na opakowaniu, to na tę o dacie przydatności do spożycia, część z nas czyta, jakie składniki dany produkt zawiera, ale prawie nikt nie zwraca uwagi na wartości odżywcze. Tymczasem powinniśmy unikać żywności z dużą ilością soli, cukrów prostych, tłuszczów i substancji dodatkowych.

Źródła:

1. Pełna treść rozporządzenia dostępna jest na stronie: http://gis.gov.pl/images/bz/prawo/2011-1169_pl_znakowanie_copy.pdf

2. Informacja Polskiej Agencji Prasowej dostępna na stronie: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,410811,instytut-zywnosci-i-zywienia-polacy-nie-czytaja-etykiet-produktow-spozywczych.html [dostęp z dn. 19.01.2017]

Anna Sierant