Berberyna i beta-glukan są nazywane „naturalnymi alternatywami dla leków inkretynowych”. Sprawdzamy, co mówią badania, jak naprawdę działają suplementy i dlaczego nie mogą zastąpić terapii GLP-1 stosowanej w leczeniu otyłości i zaburzeń metabolicznych.
Szał na berberynę w Polsce a leki inkretynowe stosowane w leczeniu otyłości
Rosnąca popularność leków inkretynowych, wykorzystywanych w terapii cukrzycy typu 2 i otyłości, sprawiła, że wiele osób zaczęło poszukiwać rozwiązań dostępnych bez recepty. W tym kontekście berberyna i beta-glukan zyskały w mediach społecznościowych miano „naturalnych odpowiedników terapii GLP-1”. Takie porównania są jednak dużym uproszczeniem. Leki inkretynowe działają bezpośrednio na receptory GLP-1, wpływając na ośrodkową regulację apetytu, tempo opróżniania żołądka oraz wydzielanie insuliny. Suplementy diety nie mają takiego mechanizmu działania, a ich wpływ na masę ciała jest znacznie słabszy i pośredni. Eksperci zwracają uwagę, że utożsamianie suplementów z farmakoterapią może prowadzić do nierealistycznych oczekiwań i opóźniania właściwego leczenia.
Berberyna na odchudzanie i metabolizm glukozy w świetle badań naukowych
Berberyna jest naturalnym związkiem roślinnym występującym m.in. w berberysie i mahonii. Badania kliniczne i obserwacyjne wskazują, że może ona wpływać na obniżenie stężenia glukozy na czczo, poprawę wrażliwości insulinowej oraz korzystnie modyfikować profil lipidowy. W części analiz odnotowano także niewielką redukcję masy ciała, zwykle w granicach 1–3 kilogramów w ciągu kilku miesięcy. Skala tego efektu pozostaje jednak nieporównywalna z rezultatami uzyskiwanymi w terapii lekami inkretynowymi, gdzie spadek masy ciała bywa kilkukrotnie większy. Co istotne, wyniki badań nad berberyną są niespójne, a suplement ten nie jest rekomendowany jako leczenie otyłości ani cukrzycy typu 2. W praktyce klinicznej bywa rozważany wyłącznie jako element wspierający profilaktykę metaboliczną, a nie alternatywa dla farmakoterapii.
Beta-glukan a uczucie sytości i redukcja masy ciała
Beta-glukan to frakcja błonnika pokarmowego obecna głównie w owsie i jęczmieniu. W przewodzie pokarmowym tworzy lepką strukturę, która spowalnia opróżnianie żołądka i wchłanianie węglowodanów. Dzięki temu może wydłużać uczucie sytości, zmniejszać poposiłkowe skoki glukozy oraz obniżać stężenie cholesterolu, co potwierdzają stanowiska europejskich i amerykańskich instytucji zajmujących się bezpieczeństwem żywności. Wpływ beta-glukanu na masę ciała jest jednak umiarkowany i zależny od całokształtu diety. W przeciwieństwie do leków inkretynowych nie oddziałuje on na ośrodki regulujące apetyt w mózgu, dlatego jego działanie ma charakter wspomagający, a nie terapeutyczny.
Dlaczego berberyna i beta-glukan nie zastąpią terapii GLP-1
Ani berberyna, ani beta-glukan nie aktywują receptorów GLP-1, które są kluczowym celem nowoczesnych leków stosowanych w leczeniu otyłości i cukrzycy. Różnice dotyczą nie tylko mechanizmu działania, ale także skali efektów. Redukcja masy ciała obserwowana przy suplementacji jest niewielka i wymaga długotrwałego stosowania oraz równoległej zmiany stylu życia. Dodatkowo berberyna może wchodzić w interakcje z lekami przeciwcukrzycowymi, przeciwkrzepliwymi i stosowanymi w chorobach serca, a beta-glukan w wysokich dawkach bywa przyczyną dolegliwości jelitowych i zaburzeń wchłaniania leków. W przypadku otyłości, insulinooporności lub zaburzeń glikemii kluczowa pozostaje konsultacja lekarska i dobór terapii opartej na rzetelnej diagnostyce, a suplementy mogą pełnić jedynie rolę uzupełniającą.
