Kawa od lat zajmuje szczególne miejsce w dietach osób, które chcą schudnąć lub kontrolować masę ciała. Jedni traktują ją jako naturalny „przyspieszacz metabolizmu”, inni wierzą, że pomaga ograniczyć apetyt i jeść mniej w ciągu dnia. Te przekonania są tak powszechne, że kofeina trafiła do niezliczonych suplementów na odchudzanie i porad dietetycznych, często bez głębszego wyjaśnienia, skąd właściwie wzięło się przeświadczenie o jej skuteczności.
Kofeina a odchudzanie – czy naprawdę hamuje apetyt według badań
Mit o tym, że kofeina skutecznie hamuje apetyt, od lat napędza rynek suplementów na odchudzanie i dietetyczne porady. Naukowcy z University at Buffalo postanowili sprawdzić, czy to przekonanie ma solidne podstawy naukowe. W randomizowanym, podwójnie zaślepionym badaniu z placebo oceniano, czy różne dawki kofeiny wpływają na uczucie głodu, sytości oraz faktyczną ilość spożywanych kalorii. Wyniki okazały się dalekie od marketingowych obietnic, które od lat towarzyszą kofeinie w kontekście redukcji masy ciała.
Badanie nad kofeiną i sytością – co wykazał eksperyment naukowców
Eksperyment opisany na łamach Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics objął zdrowych dorosłych w wieku 18–50 lat. Uczestnikom podawano napój zawierający różne dawki kofeiny – od zera do 3 mg na kilogram masy ciała – a następnie oferowano obfite śniadanie w formie bufetu. Niewielkie ograniczenie ilości zjedzonych kalorii pojawiło się wyłącznie przy najniższej dawce kofeiny i dotyczyło jednego posiłku. Co istotne, efekt ten nie wiązał się ani z mniejszym odczuwaniem głodu, ani z większym poczuciem sytości, a wyższe dawki kofeiny działały praktycznie tak samo jak placebo.
Kofeina, bilans kalorii i brak wpływu na cały dzień
Kluczowe dla obalenia mitu o „odchudzającej” kofeinie okazały się dalsze obserwacje. Naukowcy nie zaobserwowali żadnych istotnych zmian w całkowitej liczbie kalorii spożywanych w ciągu dnia. Osoby, które zjadły mniej podczas śniadania, nadrabiały brakujące kalorie w kolejnych posiłkach. Jak podkreślili autorzy badania:„Wyniki te wskazują, że kofeina wywiera jedynie słaby i krótkotrwały wpływ na ilość spożywanych kalorii oraz nie potwierdzają jej skuteczności jako środka hamującego apetyt.”Oznacza to, że nawet jeśli kofeina chwilowo zmienia zachowanie przy jednym posiłku, nie prowadzi to do realnej redukcji dziennego bilansu energetycznego.
Kofeina w suplementach na odchudzanie – mit kontra dane naukowe
Wnioski płynące z badania są jednoznaczne i mają znaczenie praktyczne dla konsumentów. Nie ma naukowych podstaw, by traktować kofeinę jako skuteczny środek hamujący apetyt czy narzędzie do trwałego odchudzania. Jej obecność w suplementach diety służy głównie budowaniu wrażenia skuteczności, a nie realnej kontroli masy ciała. Jeśli kofeina może wspierać proces odchudzania, to jedynie pośrednio – poprzez krótkotrwałe zwiększenie wydatku energetycznego i pobudzenie organizmu – a nie przez ograniczanie głodu czy zwiększanie sytości, na co badania nie dostarczają przekonujących dowodów.
