Kapsaicyna nie tylko na odchudzanie - właściwości zdrowotne i zastosowanie kapsaicyny

Kapsaicyna, substancja odpowiedzialna za ostry smak papryczki chili, jest znana przede wszystkim jako składnik przypraw, a także tabletek na odchudzanie. Kapsaicyna posiada liczne właściwości lecznicze, antyoksydacyjne i przeciwdrobnoustrojowe. Kapsaicyna ma także inne zastosowanie, ponieważ jest wykorzystywana do produkcji licznych aerozoli, takich jak np. gaz pieprzowy. Sprawdź, jak działa kapsaicyna.

Spis treści

1. Kapsaicyna - właściwości przeciwnowotworowe
2. Kapsaicyna na Alzheimera
3. Kapsaicyna na odchudzanie
4. Kapsaicyna - właściwości przeciwbakteryjne
5. Kapsaicyna a wrzody żołądka
6. Kapsaicyna - zastosowanie w medycynie
7. Kapsaicyna jako gaz pieprzowy

Kapsaicyna to organiczny związek chemiczny, alkaloid, odpowiedzialny za ostry i piekący smak papryki chili. Kapsaicyna działa na receptory bólu (nocyceptory), czyli bezpośrednio na receptory układu nerwowego. Te wysyłają sygnały do mózgu, które są odbierane jako wrażenie bólu i uczucie gorąca. Stąd uczucie pieczenia w jamie ustnej.

Kapsaicyna rozpuszcza się w alkoholu i tłuszczach. Dlatego najczęściej popełnianym błędem przez osoby, które spożyły potrawę zawierającą tę substancję, jest wypicie dużej ilości wody. Aby pozbyć się uczucia pieczenia w jamie ustnej, należy wypłukać ją tłuszczem roślinnym lub wypić szklankę tłustego mleka. Ulgę przyniesie także zjedzenie lodów lub wypicie alkoholu.

Do wytwarzania przypraw czy tabletek na odchudzanie, kapsaicynę otrzymuje się z papryki rocznej i z papryki chili.

Kapsaicyna - właściwości przeciwnowotworowe

Kapsaicyna ma liczne właściwości lecznicze, jednak powszechnie jest uważana za lek na raka. Wykazano, że kapsaicyna zarówno chroni przed rozwojem nowotworów, jak i hamuje już istniejące komórki nowotworowe. Kapsaicyna chroni przed metabolizowaniem, wiązaniem z DNA oraz działaniem mutagennym takich związków rakotwórczych, takich jak:¹

Chemoprewencyjne działanie kapsaicyny związane jest więc przede wszystkim z wpływem na funkcjonowanie enzymów wątroby, które odgrywają kluczową rolę w aktywacji lub detoksykacji różnych mutagenów i związków  rakotwórczych.

• nitrozoamina - jest zawartym w tytoniu związkiem rakotwórczym, który aktywowany jest przez enzymy mikrosomalne wątroby. Wykazano, że kapsaicyna poprzez hamowanie działania tych enzymów chroniła przed tworzeniem mutagennych metabolitów nitrozoaminy
• aflatoksyna B1 - to mykotoksyna wytwarzana przez grzyby z rodzaju Aspergillus (kropidlak), podczas metabolizowania przez wątrobę ulega aktywacji, po czym wiąże się z komórkowym DNA i powoduje jego uszkodzenia. Kapsaicyna zmniejszała wiązanie aflatoksyny B1 do DNA poprzez modyfikowanie aktywności enzymów wątroby u szczurów.
• karbaminian winylu - miejscowe podawanie kapsaicyny u myszy zapobiega również karcynogenezie zachodzącej w komórkach skóry, wywołanej karbaminianem winylu

W badaniach in vitro, prowadzonych na komórkach nowotworowych T24 moczowego u myszy, wykazano, iż w zależności od  dawki kapsaicyna może prowadzić do depolaryzacji błony mitochondriów, efektem czego jest śmierć komórki. Sugeruje się więc, że alkaloid ten może być stosowany w terapii raka pęcherza moczowego.²

Wykazano także, że kapsaicyna hamuje wzrost komórek raka prostaty u myszy.³

Kapsaicyna na Alzheimera

Grupa naukowców z Chin przeprowadziła badania na szczurach będących na diecie wysokotłuszczowej, u których celowo wywołano cukrzycę typu 2, jako model badawczy rozwijający chorobę Alzheimera.⁴ Badaniom poddano zwierzęta karmione kapsaicyną z wywołaną cukrzycą oraz gryzonie z cukrzycą karmione tradycyjną karmą. W eksperymencie wzięły udział także szczury zdrowe karmione kapsaicyną oraz te na tradycyjnej diecie. Naukowcy analizowali następujące parametry: poziom glukozy we krwi, poziom insuliny i wskaźnik insulinooporności tzw. HOMA-IR. Zaobserwowano, że kapsaicyna dodana do karmy zwierząt będących modelem choroby Alzheimera znacząco wpływała na istotne obniżenie fosforylacji białka tau [rodzaj białka występującego prawie wyłącznie w komórkach nerwowych], zapobiegając tym samym zmianom [neurodegeneracyjnym] w mózgu w przebiegu choroby Alzheimera.

Kapsaicyna na odchudzanie

W 2010 r. naukowcy z Daegu University w Korei⁵ wykazali, że stężenia białek związanych z termogenezą i gospodarką tłuszczową ulegały zmianom w trakcie stosowania kapsaicyny (w przypadku modeli zwierzęcych). Badania oddziaływania kapsaicyny na masę ciała prowadzili również na ludziach duńscy naukowcy z The Royal Veterinary and Agricultural University⁶, ale używano wówczas kombinacji kapsaicyny, tyrozyny oraz kofeiny. Skuteczność oraz bezpieczeństwo stosowania nowych środków odchudzających wymagają więc jednoznacznego potwierdzenia dalszymi badaniami naukowymi.

Kapsaicyna - właściwości przeciwbakteryjne

Wykazano hamujący wpływ kapsaicyny na rozwój różnych gatunków bakterii, jak np. Salmonella typhimurium czy Pseudomonas aeruginosa.⁷ Dowiedziono  również, że kapsaicyna hamuje wzrost Helicobacter  pylori, bakterii stanowiącej najczęstszą przyczynę choroby wrzodowej.⁸ Skala działania kapsaicyny zależy od jej stężenia, jak również oporności na nią mikroorganizmów, np. rozwój Escherichia coli (pałeczka okrężnicy) jest hamowany dopiero przy bardzo wysokich stężeniach kapsaicyny.

Kapsaicyna a wrzody żołądka

W  zapobieganiu większości chorób układu pokarmowego powszechnie stosuje się zasadę unikania ostrych potraw w  codziennej diecie. Jednak węgierscy naukowcy z Medical University of Pécs wykazali, że regularne stosowanie małych dawek kapsaicyny w grupie zdrowych ludzi zmniejszało ryzyko wystąpienia wrzodów żołądka, których etiologia związana była ze zwiększonym spożyciem etanolu czy też przyjmowaniem aspiryny.⁹ Z drugiej jednak strony zaznaczają, że kapsaicyna w dużych stężeniach wykazuje negatywny wpływ na błonę śluzową żołądka.¹⁰

Kapsaicyna - zastosowanie w medycynie

Czysta kapsaicyna, w przeciwieństwie do tej używanej w przemyśle spożywczym, jest silnie toksyczna, dlatego jest stosowana głównie w medycynie w postaci maści i plastrów, jako lek rozgrzewający stawy i mięśnie.

Kapsaicyna jako gaz pieprzowy

Kapsaicyna jest również składnikiem gazu pieprzowego. Jej ilość w gazie nie przekracza 15%. Dzięki zawartości kapsaicyny, gaz pieprzowy działa poprzez wywołanie uczucia silnego pieczenia, połączonego z trudnością oddychania i utrzymania otwartych oczu oraz dezorientację. W związku z tym jest skutecznym narzędziem do samoobrony.

Bibliografia:

1. Olszewska J., KAPSAICYNA — LEK CZY TRUCIZNA?, Kosmos. Problem Nauk Biologicznych 2010, tom 59, nr 1-2

2. Capsaicin mediates cell death in bladder cancer T24 cells through reactive oxygen species production and mitochondrial depolarization: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19592070

3. Capsaicin, a component of red peppers, inhibits the growth of androgen-independent, p53 mutant prostate cancer cells: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16540674

4. Capsaicin reduces Alzheimer-associated tau changes in the hippocampus of type 2 diabetes rats, www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28225806

5. Proteomic analysis for antiobesity potential of capsaicin on white adipose tissue in rats fed with a high fat diet, www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20359164

6. Body fat loss achieved by stimulation of thermogenesis by a combination of bioactive food ingredients: a placebo-controlled, double-blind 8-week intervention in obese subjects, www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16652130

7. Antibacterial activity of Capsicum extract against Salmonella typhimurium and Pseudomonas aeruginosa inoculated in raw beef meat: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12745238

8. Anti-inflammatory effect of capsaicin in Helicobacter pylori-infected gastric epithelial cell: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17760719

9. Gastroprotection induced by capsaicin in healthy human subjects: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16127749

10. Studies on the effect of intragastric capsaicin on gastric ulcer and on the prostacyclin-induced cytoprotection in rats: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8866836

Monika Majewska