Potrawy wielkanocne [LISTA] - kalorie, wartości odżywcze

Potrawy wielkanocne od wieków królują na świątecznym stole. Na przestrzeni lat wielokrotnie próbowano urozmaicić tradycyjne wielkanocne menu, jednak wszyscy wiemy, że dania wielkanocne, które przyrządzały nasze prababcie, smakują najlepiej. Zobacz, jakie tradycyjne potrawy wielkanocne powinny się obowiązkowo znaleźć na świątecznym stole i ile mają kalorii.

Spis treści

1. Potrawy wielkanocne - jajka
2. Potrawy wielkanocne - zupy wielkanocne
3. Potrawy wielkanocne - mięsa i wędliny
4. Koszyk wielkanocny. Co powinno się w nim znaleźć?
5. Potrawy wielkanocne - majonez
6. Potrawy wielkanocne - chrzan
7. Potrawy wielkanocne - wielkanocne ciasta

Potrawy wielkanocne można modyfikować, ale czy warto? Żurek, biała kiełbasa, wszechobecne jajka i mazurki to podstawa tych świąt. W Wielką Niedzielę większość z nas kładzie na wielkanocnym stole koszyczki z poświęconym dzień wcześniej jedzeniem. Jak nakazuje tradycja, znajdują się w nich chleb, szynka, cukrowy baranek oraz jajka, czyli symbol życia, a przecież w Wielkanoc świętujemy właśnie zwycięstwo Chrystusa nad śmiercią. W wielkanocną niedzielę na stołach Polaków może się w końcu - po 40 dniach postu - pojawić to, czego tylko chrześcijańska dusza zapragnie. Jakie jednak tradycyjne potrawy wielkanocna spożywamy najczęściej i których na wielkanocnym stole nie może zabraknąć?

Potrawy wielkanocne - jajka

Na wielkanocnym stole królują oczywiście jajka - symbolu życia i nadziei na życie wieczne. W końcu po łacinie "ab ovo", czyli "od jaja" nie oznacza nic innego, jak "od początku". Poświęconym w Wielką Sobotę jajkiem dzielimy się przy świątecznym stole podobnie, jak opłatkiem podczas Wigilii. Oprócz wymiaru religijnego jajko ma też ten bardziej przyziemny - kulinarny. W tej dziedzinie wyobraźnia Polaków nie zna granic, jajka podajemy w każdej postaci: na miękko, w koszulkach lub jaja faszerowane. Ba, jajko stanowi przecież też składnik naszych ulubionych wielkanocnych ciast.

Warto pamiętać, aby dodać do wielkanocnych jajek majonez lub sos tatarski. Na bazie jajek można przyrządzić pastę jajeczną lub różnorodne sałatki, np. jarzynową. Można też je dodać do tradycyjnych wielkanocnych zup.

Co więcej, Wielkanoc, przynajmniej w tej części dotyczącej jajek, nie musi być ściśle związana z tradycją. Nie bój się poeksperymentować i zamiast jaja kurzego wybierz jajo przepiórcze lub strusie. Tylko jak je przygotować?

Ile kalorii mają jajka w majonezie? Jedno jajko w majonezie waży 55 g i dostarcza 136 kcal.

Jajko przepiórcze

Jajka przepiórcze są mniejsze niż jaja kurze - 3-4 jajka od przepiórki odpowiadają 1 jajku od kury. Gotujemy je krócej niż jaja kurze - na miękko tylko przez minutę, a na twardo - 4. Jaja przepiórcze mają więcej witamin i składników mineralnych niż te od kury, za to mniej tłuszczu, dlatego mogą je spożywać alergicy.

Jajko strusie

Jak można się domyślić, zdecydowanie większe niż jajo kurze - nawet 20-30 razy! Dłużej też trzeba je gotować - na miękko przez 45 minut, a na twardo - 60-70 minut (w zależności od wielkości tego nietypowego jaja wielkanocnego). Jajo strusie zawiera więcej cholesterolu niż kurze, ale też i więcej tłuszczów nienasyconych.

Jeśli nie odważysz się na tak duży eksperyment, możesz spróbować oryginalnie przygotować jajo kurze, np. faszerować je schabem lub owinąć je szynką parmeńską.

Potrawy wielkanocne - zupy wielkanocne

W całej Polsce na Wielkanoc przygotowuje się barszcz biały lub żurek. Czym różnią się te dwie wielkanocne zupy? Żurek ma być przygotowywany na zakwasie z mąki żytniej, a barszcz biały - z mąki pszennej. Tradycyjny żur miał być podawany z ziemniakami i to go różniło od barszczu białego, gotowanego na wywarze z boczku i kiełbasy. W wielu miejscach Polski zamiast żuru podaje się barszcz biały z dodatkiem chleba. Do obu potraw można za to dodawać jajko.

Porcja czystego żurku to około 50 kcal, z kiełbasą i jajkiem - 350 kcal.

Nie wyobrażamy sobie, żeby na świątecznym stole zabrakło chrzanu, jednak nie aż tak często występuje on na nim w postaci zupy chrzanowej. Ta z kolei, w zależności od regionu Polski, może mieć różne składniki i często przypominać po prostu barszcz biały lub żurek z dodatkiem chrzanu.

Barszcz biały i żurek są jednak na razie na polskich stołach wielkanocnych bezkonkurencyjne. Znacznie mniejszą popularnością, choć czasem też je na święta przygotowujemy, cieszą się takie zupy jak zupa koperkowa z jajkiem czy zupa szczawiowa.

CZYTAJ TEŻ:

• Dietetyczne potrawy na Wielkanoc
• Tradycyjne potrawy wielkanocne w nowej odsłonie
• Lekkostrawne potrawy wielkanocne
• Wegetariańska Wielkanoc
• Potrawy wielkanocne dla cukrzyków typu II
• Wielkanoc: kuchnia regionalna

Potrawy wielkanocne - mięsa i wędliny

Pasztet

Na stole wielkanocnym nie powinno zabraknąć pasztetów. Z czego je przygotować? Z różnego rodzaju mięs, np. cielęciny, indyka, podgardla wieprzowego. Aby dodać wielkanocnemu pasztetowi aromatu, wyłóż formę do pieczenia plastrami boczku lub słoniny. Nie mroź pasztetu - przygotuj go kilka dni przed świętami - wtedy nie straci swojego smaku i konsystencji. 100 g pasztetu pieczonego (z mięsa wieprzowego i wołowego) dostarcza ok. 360 kcal. Plaster pasztetu pieczonego waży 30g i dostarcza ok. 110 kcal.

Biała kiełbasa

Wielkanocny stół nie będzie w pełni świątecznym jeśli zabraknie na nim białej kiełbasy. Podobno spożywamy ją w Polsce już od XVII wieku, a pierwszy przepis na przygotowanie białej kiełbasy odnotowano w książce kucharskiej Marii Śleżańskiej z 1904 roku. Białą kiełbasę można przygotowywać na różne sposoby: gotowana stanowi składnik wielkanocnego żuru, ale nic nie stoi na przeszkodzie by była zapiekana z czosnkiem, w cieście francuskim czy pieczona. Sztuka kiełbasy białej parzonej waży 85 g i ma 190 kcal.

ZOBACZ KONIECZNIE: Biała kiełbasa smażona - sposób przygotowania [WIDEO]

Szynka

Przed II wojną światową na polskich stołach rzadko kiedy nie pojawiała się wielka szynka z kością i z wyciętymi motywami świątecznymi. Szynka była peklowana i wędzona, gotowana lub pieczona. Dzisiaj szynkę z kością pałaszujemy rzadko, ale nadal korzystamy z różnych przepisów: najczęściej tradycyjnie ją gotujemy lub wędzimy, ale przygotowujemy też szynkę z pieca, szynkę w porto. 100 szynki wieprzowej dostarcza ok. 250 kcal. Plaster szynki wieprzowej waży 20 g. To równowartość ok. 50 kcal.

Schaby i pieczenie

Nie zapominajmy też o faszerowanym schabie: jako farszu możemy użyć pieczarek i sera, warzyw, suszonych pomidorów. Kolejną ważną potrawą mięsną na wielkanocnym stole jest pieczeń: czy to w postaci pieczeni rzymskiej z warzywami, czy pieczeni wołowej faszerowanej papryką czy w końcu pieczonej kaczki z owocami.

Koszyk wielkanocny. Co powinno się w nim znaleźć?

Potrawy wielkanocne - majonez

Majonez to nieodłączny towarzysz wielkanocnych jajek, znajdziemy go też w (prawie) każdej świątecznej sałatce. Krótko mówiąc: odnajdzie się wszędzie - i w sałatce, i z wędlinami, i z owocami morza, i z rybami. Majonez można oczywiście kupić w sklepie, ale należy zwrócić uwagę na jego skład: czy nie znajdziemy w nim konserwantów E385, E412, E415. Z drugiej strony, producenci sprzedawanych w sklepach majonezów korzystają z żółtek pasteryzowanych, co minimalizuje ryzyko zatrucia się salmonellą, no i kupione w sklepach produkty dłużej zachowują świeżość. Można przyjąć, że 100 g majonezu dostarcza średnio 700 kcal.

Potrawy wielkanocne - chrzan

Kolejnym dodatkiem do wielkanocnych potraw jest chrzan - i jego użycie odpowiednio wytłumaczono - ma być symbolem siły. Staropolskim zwyczajem powinniśmy zjeść chrzan na czczo (ale dopiero po święcące!). trzy razy chuchnąć do komina, a potem już możemy objadać się bez żadnych limitów. Nawet niewielka ilość chrzanu pobudza wydzielanie soków trawiennych, co przydaje się przy często występujących świątecznych niestrawnościach. Chrzan to także cenne źródło błonnika (7,2 g w 100 g korzenia), witaminy A, witaminy C i witamin z grupy B.

Na Wielkanoc chrzan możemy wykorzystać oczywiście z jajkami (jako dodatek i składnik farszu) i jako składnik zupy chrzanowej, ale również do przygotowania kotletów jajecznych czy kremu z chrzanu. Wartość energetyczna chrzanu to 48 kcal.

Potrawy wielkanocne - wielkanocne ciasta

Wielkanocna baba

Wielkanocna uczta następuje po 40-dniowym poście, w związku z tym to czas dla wszystkich amatorów słodkości. Bardzo popularna jest wielkanocna baba. Przygotowujemy ją w Polsce już od XV wieku, a w tej postaci, w jakiej znamy ją dzisiaj - od XVIII wieku. Ten wielkanocny wypiek przysparzał paniom domu niemało nerwów - dobrze wyrośnięta wielkanocna baba oznaczała powodzenie w całym nadchodzącym po świętach roku. Baba wielkanocna może przybierać różne formy: z migdałami, z białą czekoladą, w wersji czekoladowej, na jogurcie, orzechowej czy nawet z ponczem. 100 g babki piaskowej dostarcza ok. 390 kcal.

Pascha

Z kolei pascha, według tradycji powinna być przygotowywana tylko raz w roku - właśnie w Wielkanoc, a jej piramidalny kształt ma symbolizować grób Chrystusa. Pascha to tradycyjny świąteczny deser rosyjski, który przygotowuje się na twarogu na zimno, z bakaliami. To jedno z niewielu wielkanocnych dań, które opiera się wszelkim kulinarnym innowacjom. Kawałek wielkanocnej paschy waniliowej waży 150 g i dostarcza aż 510 kcal.

Makowiec

Kolejnym tradycyjnym wielkanocnym ciastem przygotowywanym w Polsce jest makowiec. I on nie pojawia się na świątecznym stole przypadkowo - ma zapewniać domowi bogactwo. Dawniej jego upieczenie, głównie ze względu na konieczność przygotowania maku, zajmowało niemało czasu, dziś kupuje się mak gotowy. Makowiec może urozmaicić poprzez dodanie wiórków kokosowych, przygotowanie go w kilku warstwach - z dodatkiem konfitury, np. wiśniowej, z kruszonką czy z jabłkami. Porcja (100 g) makowca zawiera 350 kcal, gruby plaster ciasta (40 g) - 140 kcal.

Mazurek

Mazurki to ciasta, które są symbolem świąt wielkanocnych, dlatego zajmują honorowe miejsce na wielkanocnym stole. Choć uważane za wypieki tradycyjnie polskie, prawdopodobnie przywędrowały do nas z Turcji. Tajemnicza jest też nazwa "mazurek", która pochodzi od... mieszkańców Mazowsza, nazywanych dawniej właśnie Mazurami. Tradycyjnie wielkanocny mazurek wykonujemy z kruchego ciasta, które przekładamy bakaliami i lukrujemy. Coraz większą popularnością cieszą się też mazurki bezglutenowe, kajmakowe, różane, cytrynowe czy owsiane.

Monika Majewska