Fair Trade. Na czym polega Sprawiedliwy Handel?

Znaczek fairtrade coraz częściej pojawia się na produktach w naszych sklepach. Co tak naprawdę oznacza Fair Trade (Sprawiedliwy Handel), dlaczego warto sięgać po towary z tym znakiem jakości i gdzie je kupić? Poznaj zasady Fair Trade!

Fair Trade, czyli Sprawiedliwy Handel

Decydując o tym, co wrzucić do koszyka, skupiamy się na kilku sprawach. Kupowane przez nas produkty muszą być smaczne, korzystne dla zdrowia, w dobrych cenach. Warto wziąć pod uwagę coś jeszcze: gdzie, przez kogo i w jakich warunkach powstały towary, po które właśnie sięgamy ze sklepowej półki.

Nasze wybory na zakupach mają realny wpływ na życie ludzi w krajach rozwijających się. Dzięki przemyślanym zakupom możemy poprawić warunki życia ludzi, którzy pracują przy produkcji kawy, herbaty, kakao czy ryżu.

A te warunki są, niestety, nie do pozazdroszczenia. Obecne zasady handlu sprawiają, że nie otrzymują oni godnej, zapewniającej byt zapłaty za swoją pracę. Zyski są nierówno i niesprawiedliwie podzielone między producentów, pośredników i sprzedawców. Dzieje się tak dlatego, że rynek niektórych produktów jest opanowany przez kilka dużych firm, które mogą narzucać swoim dostawcom (producentom kawy, kakao czy bananów) bardzo niskie ceny.

Z powodu braku wiedzy, ile mogliby zarobić na swoich plonach, a także odległości i problemów z transportem wytwórcy są zmuszeni do zaakceptowania zaniżonych cen. Sytuacja indywidualnych rolników i właścicieli plantacji jest podobna. Ci drudzy, aby maksymalnie obniżyć koszty produkcji, oszczędzają na pracownikach. Oznacza to głodowe pensje, niewystarczające na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, nielimitowany czas pracy (12-16 godzin dziennie, bezpłatne nadgodziny, brak dni wolnych), pracę w złych warunkach higienicznych, liczne wypadki.

Zapłata dla wytwórcy – czy to kawy, czy kakao, dżinsów czy butów sportowych – jest niewielka i wynosi 0,5-2 proc. ceny, którą płacimy za produkt w sklepie. Tak opłacani pracownicy mimo ciężkiej pracy nie są w stanie zarobić na utrzymanie siebie i rodziny, a ich dzieci nie mają szans na edukację i zwykle również pracują na plantacjach i w fabrykach od najmłodszych lat. Prócz dzieci w najgorszej sytuacji są kobiety, gorzej opłacane i niekiedy molestowane seksualnie w pracy.

Zasady Fair Trade

Zmianą tej sytuacji zajmuje się Fair Trade (Sprawiedliwy Handel) – międzynarodowy ruch mający na celu poprawę warunków pracy i zapewnienie godziwej płacy drobnym producentom z krajów rozwijających się. Zasady Fair Trade są proste: wytwórcy otrzymują uczciwą zapłatę ustaloną wspólnie, a nie narzuconą, pozwalającą pokryć koszty produkcji i utrzymania, warunki pracy są bezpieczne, a produkcja odbywa się z poszanowaniem środowiska. Nie dyskryminuje się kobiet czy mniejszości etnicznych, wykluczone jest niewolnictwo czy praca dzieci. Część pieniędzy inwestuje się w rozwój lokalnej społeczności, np. w budowę szkoły.

Dlaczego warto kupować Fair Trade?

Zakupy Fair Trade to forma walki ze współczesnym niewolnictwem: nieprzestrzeganiem praw pracowniczych, pracą ponad siły w niebezpiecznych i niehigienicznych warunkach, za głodowe pensje, zatrudnianiem dzieci. Fair Trade to dobry sposób pomocy społecznościom krajów rozwijających się. Zamiast dawać jałmużnę, dajemy pracę, godny sposób na wyrwanie się z ubóstwa. A do tego kupujemy produkty dobrej jakości, bo z Fair Trade łączy się zwykle ekologiczny sposób wytworzenia. Produkty żywnościowe są produkowane według zasad ekologicznego rolnictwa, bawełna do produkcji ubrań pochodzi z ekoupraw. Ubrania, biżuteria i dodatki Fair Trade są pieczołowicie zaprojektowane, ręcznie wykonane.

Czy fair znaczy drożej?

Czynnikiem, który ogranicza popularność sprawiedliwych produktów, może być cena. Produkty Fair Trade są zwykle droższe – ale w rzeczywistości płacimy tyle, ile dana rzecz naprawdę jest warta. W przypadku konwencjonalnych produktów zyski sprzedawców są nieproporcjonalnie wysokie, a prawdziwe koszty – przerzucane na lokalne społeczeństwo.

Warto pamiętać, że produkty Sprawiedliwego Handlu to towary jakościowo z wyższej półki i nie ma sensu ich porównywać do najtańszej przemysłowej żywności czy ubrań. Na ceny ma również wpływ popyt – im mniejsza sprzedaż, tym wyższe ceny. Dlatego w Polsce dysproporcja cen między produktami fair a konwencjonalnymi jest wciąż większa niż w Europie Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych.