Jet lag. Łagodzenie objawów i zapobieganie zespołowi nagłej zmiany stref czasowych

Zespół nagłej zmiany strefy czasowej, czyli jet lag syndrome, to rodzaj dolegliwości pojawiających się w czasie długich podróży, kiedy kilkakrotnie zmieniamy strefy czasowe. Najsilniej dotyka osób podróżujących w kierunkach wschód-zachód. Jak ustrzec się przed zawrotami głowy, bezsennością i dezorientacją po długim locie?

Przyczyny jet lag - zespołu nagłej zmiany stref czasowych

Objawy zespołu nagłej zmiany czasowej są spowodowane zaburzeniem działania zegara biologicznego. Zmiana strefy czasowej powoduje zaburzenia homeostazy, zdolności organizmu do zachowania stałych parametrów wewnętrznych, takich jak temperatura ciała, poziom pH krwi, ciśnienie oraz zmiany rytmu dobowego. Prawidłowe funkcjonowanie zegara biologicznego zależy też od wytwarzania takich hormonów jak melatonina (odpowiadająca za sen i czuwanie) i kortyzol (odpowiedzialny za przemianę materii).

Organizm po zmianie stref czasowych nie nadąża z przystosowaniem się do nowych warunków (pór dnia, przemiany materii, pory snu) i reaguje objawami chorobowymi. Jeśli chcesz ustrzec się przed zawrotami głowy, brakiem apetytu, problemami ze snem i dezorientacją, przestrzegaj prostych zasad. Pamiętaj też, że organizm o wiele gorzej znosi loty na wschód, czyli takie, w których doba ulega skróceniu. Mniejszych dolegliwości doświadczamy lecąc na zachód.

Objawy jet lag

• zaburzenia snu;
• obniżenie koncentracji;
• zakłócenie apetytu;
• dezorientacja;
• bóle głowy;
• senność;
• kłopoty żołądkowo-jelitowe;
• wyczerpanie.

Zapobieganie objawom zmiany stref czasowych

Aby organizm łatwiej zniósł dolegliwości związane z jet lag, przed podróżą dużo wypoczywaj i unikaj ciężkostrawnych potraw. Do samolotu wsiadaj po dobrze przespanej nocy. Przed lotem zrelaksuj się zrelaksowane i porozciągaj. W samolocie postaraj się zasnąć.

Do długiej podróży warto przygotować się zabierając odpowiednią poduszkę, zatyczki do uszu, maseczkę na oczy. Jeśli znasz swój organizm i wiesz, że nie potrafisz spać w samolocie czy pociągu, spróbuj regenerować się krótkimi drzemkami. Nie zapominaj też o nawadnianiu organizmu.

Pamiętaj jednak, że alkohol w trakcie podróży nie służy łagodzeniu objawów zaburzenia rytmu biologicznego - wręcz przeciwnie - unieruchamia, odbiera energię, podnosi ciśnienie krwi.

Łagodzenie zespołu nagłej zmiany strefy czasowej

Po kilku dniach pobytu w nowym miejscu organizm przyzwyczaja się do zmian, a zegar biologiczny dostosowuje się obowiązującego czasu. Sposobem na szybkie niwelowanie różnic między miejscowym czasem, a potrzebami organizmu jest dostosowanie rytmu dnia do miejscowego zaraz po przylocie. W sytuacji, kiedy objawy jet lag nie ustępują, koniecznie zgłoś się do specjalisty. Po konsultacji lekarskiej można przyjąć krótko działające leki nasenne lub dawkę melatoniny.

Anna Jakimiuk