Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy): właściwości i zastosowanie

2016-01-18 12:58

Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy) to przyprawa, która - ze względu na swoje właściwości lecznicze - znalazła zastosowanie nie tylko w kuchni, lecz także w medycynie naturalnej. Po anyż gwiaździsty powinny sięgnąć zwłaszcza osoby zmagające się z przejedzeniem, ponieważ złagodzi dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Sprawdź, jakie jeszcze działanie ma anyż gwiaździsty.

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Spis treści

Anyż gwiaździsty a anyżek
Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy) na niestrawność
Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy) na kaszel
Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy) - zastosowanie w kuchni
Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy) a anyż japoński

Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy) to wysuszone owoce wiecznie zielonego drzewa o nazwie badian właściwy (łac. Illicium verum Hook. f.). Charakterystyczne ośmioramienne gwiazdki wypełnione nasionami są stosowane nie tylko jako aromatyczna przyprawa, lecz także jako surowiec do produkcji leków i kosmetyków. Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy) wykazuje bowiem wiele właściwości leczniczych, które docenia się od tysiącleci. Anyż gwiaździsty znalazł zastosowanie już w medycynie starożytnych Greków i Egipcjan.

Anyż gwiaździsty a anyżek

Anyż gwiaździsty potocznie jest błędnie nazywany anyżem lub anyżkiem. Należy jednak zaznaczyć, że te dwa ostatnie określenia są zarezerwowane dla innej gatunkowo rośliny o nazwie biedrzeniec anyż (łac. Pimpinella Anisum). Badian właściwy i biedrzeniec anyż łączy jedynie główny składnik występujący w olejku - anetol (substancja o właściwościach bakterio- i grzybobójczych, przeciwbólowych oraz wiatropędnych) - dzięki czemu, jako surowce olejkowe, mogą być wymiennie używane w przemyśle. Obie rośliny łatwo odróżnić po nasionach. Te anyżu gwiazdkowego są brązowe, a te biedrzeńca anyżu - szaro-zielone.

Przeczytaj także:

Goździki (przyprawa) - właściwości, działanie, przeciwwskazania. Na co pomagają…

Kardamon: właściwości lecznicze i zastosowanie

Cynamon - właściwości lecznicze, wartości odżywcze

Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy) na niestrawność

Anyż gwiaździsty to przyprawa, która pomaga zniwelować skutki przejedzenia. Anyż pobudza wydzielanie soków żołądkowych, działa rozkurczowo i wiatropędnie, dlatego jest sprawdzonym środkiem na niestrawność, a także wzdęcia i gazy. Dawniej stosowano nalewki zawierające owoce anyżu gwiaździstego, które poprawiały trawienie.

To ci się przyda

Nalewka anyżowa z miodem - przepis

Przygotuj 20 g anyżu gwiazdkowego, szklankę spirytusu, szklankę wódki i 2-3 łyżki miodu. Anyżowe gwiazdki wsyp do butelki ze spirytusem, zakręć ją i odstaw na 2 tygodnie w ciemne miejsce. Następnie zlej płyn, odstaw go w ciemne i chłodne miejsce, a gwiazdki przełóż do butelki lub słoika, zalej wódką, dokładnie zakręć i odstaw na kolejne 2 tygodnie. Po tym czasie połącz oba płyny i dosłodź miodem. Nalewkę można zażywać 3 razy dziennie po 15-20 kropli w łyżeczce płynu lub cukru.

Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy) na kaszel

Anyż gwiaździsty pomoże również w schorzeniach układu oddechowego, zwłaszcza w kaszlu, ponieważ pobudza wydzielanie śluzu, a tym samym działa wykrztuśne.

Anyż gwiazdkowy dawniej był nazywany „badianem”, od chińskiej nazwy "ba jiao", co znaczy „ośmiorożny”.

Warto wiedzieć, że z anyżu gwiaździstego pozyskiwany jest kwas szikimowy, zasadniczy substrat do syntezy oseltamiviru, znanego nam z aptecznych półek jako preparat Tamiflu¹, który stosuje się w leczeniu grypy. Warto wiedzieć, że gdy 2009 roku na Wyspach Brytyjskich informacja ta dotarła do opinii publicznej, ludzie chorzy na grypę masowo sięgali po anyżowe cukierki o nazwie Fisherman's Friend. Poza tym gwiazdki anyżu wykazują właściwości przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne.

To ci się przyda

Anyż gwiazdkowy - jak przechowywać?

Anyż gwiazdkowy, podobnie jak inne przyprawy, najlepiej przechowywać oddzielnie, w szczelnie zamkniętym szklanym lub porcelanowym pojemniku, ponieważ szkodzą mu wysoka temperatura, światło, wilgoć oraz dostęp powietrza. Warto wiedzieć, że dłużej zachowuje swoją moc, jeżeli trzyma się go w formie niezmielonej.

Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy) - zastosowanie w kuchni

w Polsce anyż gwiazdkowy powszechnie używany jest jako przyprawa do świątecznych wypieków, mięs (wieprzowiny, cielęciny i drobiu), warzyw oraz wyrobów alkoholowych.

Anyż ma silny, korzenno-słodkawy smak. Można go używać w całości, w formie rozdrobnionej lub zmielonej.

Można go dodawać także do zup owocowych i kompotów - zwłaszcza śliwkowego, gruszkowego i jabłkowego. Całe gwiazdki podnoszą smak mocno osłodzonej kawy, herbaty oraz grogu. Z kolei małe kawałki dodaje się do indyjskiego ryżu biryani. Służy również do przygotowywania niezwykle aromatycznej chińskiej herbatki – masala czaj. Warto wiedzieć, że anyż gwiazdkowy - razem z goździkami, cynamonem, koprem włoskim (nasionami) i pieprzem syczuańskim - wchodzi w skład chińskiej przyprawy pięciu smaków. Dodana do potrawy, wzbogaca ją o podstawowe smaki: słodki, słony, kwaśny, gorzki. Gwiazdki anyżu można kupić w każdym sklepie. Ich cena (w zależności od ilości sztuk w opakowaniu i firmy) waha się od 5 do 10 zł.

Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy) a anyż japoński

Owoce anyżu gwiaździstego są bardzo podobne do owoców anyżu japońskiego (łac. Illicium anisatum), zwanego dawniej anyżem czczonym (łac. Illicium religiosum, syn. Illicium japonicum). Jednak owoce anyżu japońskiego są nieco mniejsze i mają inny zapach niż anyż gwiaździsty, gdyż nie zawierają dużych ilości anetolu. Poza tym są niejadalne, ponieważ zawierają substancje toksyczne. Z tego powodu w Chinach były stosowane jako trutka na szczury.

Bibliografia:

1. Typek J., Badian, "Aptekarz Polski" 2012, nr 67/45 [dostęp 14 grudnia 2015]. Dostępny w Internecie: http://www.aptekarzpolski.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1139&Itemid=85

Monika Majewska