Najnowsze analizy epidemiologiczne i eksperymentalne nad espresso przyniosły wiele danych, które zmieniają sposób, w jaki patrzymy na ten popularny napój. Jedno z ważniejszych badań, przeprowadzone w dużej włoskiej kohorcie, wykazało, że osoby pijące więcej niż dwie filiżanki espresso dziennie częściej doświadczały choroby wieńcowej. Naukowcy podkreślili jednak, że był to związek obserwacyjny, a wpływ mogły mieć również styl życia, dieta i nawyki zdrowotne. Z kolei badania metaboliczne wykazały, że klasyczne espresso jest bogatym źródłem polifenoli – naturalnych antyoksydantów, które potencjalnie wspierają funkcjonowanie naczyń krwionośnych i modulują procesy zapalne.
Wpływ espresso na zdrowie serca i układ krążenia
W literaturze coraz częściej podkreśla się, że efekt espresso na układ sercowo-naczyniowy zależy od tolerancji na kofeinę, częstotliwości spożycia oraz sposobu parzenia. Randomizowane badanie krzyżowe przeprowadzone na osobach regularnie pijących espresso wykazało, że pojedyncza filiżanka nie powodowała niekorzystnych zmian w zmienności rytmu serca ani gwałtownego wzrostu ciśnienia. U osób przyzwyczajonych do kawy wpływ na tętno był minimalny, co sugeruje, że organizm adaptuje się do kofeiny na poziomie receptorowym. Jednocześnie w przeglądach naukowych zwraca się uwagę, że umiarkowane spożycie espresso – zwykle jedna do dwóch porcji dziennie – nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem arytmii u większości zdrowych osób.
Polifenole w espresso i ich możliwe działanie ochronne
Chociaż kofeina jest najczęściej omawianym składnikiem espresso, to badacze coraz większą uwagę zwracają na polifenole oraz związki takie jak kwas chlorogenowy. Analizy opublikowane w przeglądach kardiometabolicznych wskazują, że mogą one wspierać wrażliwość insulinową, wpływać na metabolizm lipidów i ograniczać stres oksydacyjny. To tłumaczy, dlaczego w części badań obserwuje się niższe ryzyko cukrzycy typu 2 u osób pijących kawę regularnie, co pośrednio przekłada się na mniejsze obciążenie układu naczyniowego. Ważne jest jednak, aby podkreślić, że korzyści dotyczą głównie umiarkowanego spożycia – nadmiar może przeciążać układ nerwowy i zwiększać wrażliwość na kofeinę u osób predysponowanych.
Czy espresso można uznać za element zdrowego stylu życia?
Wnioski z badań naukowych są jednoznaczne: espresso nie jest napojem neutralnym, ale jego wpływ zależy od indywidualnych predyspozycji. Umiarkowane spożycie, zwłaszcza w ramach stabilnej diety bogatej w produkty roślinne i przy zachowaniu aktywności fizycznej, może być częścią zdrowego stylu życia. Espresso dostarcza antyoksydantów, ma krótki czas ekstrakcji, co zmniejsza zawartość niekorzystnych substancji, a przy tym działa pobudzająco w sposób kontrolowany. Z drugiej strony osoby z nadciśnieniem, chorobą wieńcową lub zaburzeniami rytmu powinny konsultować spożycie kofeiny z lekarzem, ponieważ badania kohortowe sugerują, że w pewnych grupach wysokie spożycie może wiązać się z ryzykiem. To pokazuje, że espresso nie jest ani „eliksirem zdrowia”, ani jednoznacznie niebezpiecznym napojem – jego rola zależy od kontekstu zdrowotnego.
