ŻYWNOŚĆ FUNKCJONALNA, czyli produkty żywnościowe korzystnie wpływające na stan zdrowia i samopoczucie

Żywność funkcjonalna to taka, która wpływa na poprawę jakości życia, ma dobroczynne działanie na nasze zdrowie i samopoczucie, a także obniża ryzyko wystąpienia choroby. Dzieli się na probiotyczną, prebiotyczną i wzbogaconą. Wybieraj zatem żywność, która korzystnie wpłynie na twój stan zdrowia.

Oryginalna definicja „żywności funkcjonalnej” powstała w Japonii w ramach programu FOSHU. Określała ona ją jako żywność, która w oparciu o udokumentowaną wiedzę, dotyczącą istnienia dowodów zależności pomiędzy żywnością lub jej składnikami a zdrowiem, może mieć korzystny wpływ na stan zdrowia. The International Food Information Council (IFIC) definiuje żywność funkcjonalną jako żywność dającą korzyści zdrowotne poza żywieniowymi (odżywczymi). Zgodnie z Konsensusem Naukowej Koncepcji Żywności Funkcjonalnej, który był rezultatem pracy Europejskiej Komisji „Functional Food Science in Europe” (FUFOSE), żywność może być uznana za funkcjonalną, jeśli naukowo udowodniono jej korzyści zdrowotne ponad efekt żywieniowy oraz posiada ona składniki działające w zakresie poprawy jednej lub więcej funkcji organizmu człowieka, wpływając korzystnie na stan zdrowia i samopoczucie, i/lub na obniżenie ryzyka choroby.

Spis treści

1. Co to jest żywność funkcjonalna
2. Żywność z dodatkiem fitosteroli
3. Żywność probiotyczna
4. Żywność prebiotyczna
5. Żywność wzbogacana

Co to jest żywność funkcjonalna

Według Europejskiego Konsensusu Naukowej Koncepcji Żywności Funkcjonalnej musi ona posiadać następujące właściwości:

• pozostaje ona żywnością konwencjonalną (należą więc do niej produkty spożywcze przeznaczone do ogólnego, codziennego stosowania) i jest częścią normalnej diety, czyli nie może być podawana w formie tabletek, drażetek, kapsułek itp.
• powinna posiadać obok naturalnych składników zwiększone stężenie składnika aktywnego w niej występującego lub dodatek takiego składnika aktywnego, który nie jest zawarty w samym środku spożywczym,
• powinna posiadać naukowo udowodnione korzystne działanie na stan zdrowotny organizmu ponad efekt żywieniowy, wynikający ze spożycia takiej żywności w ilościach charakterystycznych dla danego środka spożywczego
• może polepszać samopoczucie i stan zdrowia lub obniżać ryzyko choroby, wpływając na poprawę jakości życia
• ma posiadać odpowiednie oświadczenia żywieniowe i zdrowotne, oparte na badaniach naukowych z zastosowaniem odpowiednich bio-markerów, charakterystycznych dla określonego procesu przemian i funkcjonowania narządu.

Żywność z dodatkiem fitosteroli

Do żywności funkcjonalnej zaliczamy żywność z dodatkiem fitosteroli, czyli związków zmniejszających wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego. Są one stosowane u osób z hipercholesterolemią. W Polsce są to margaryny lub jogurty z ich dodatkiem.

Żywność probiotyczna

Kolejną grupą są produkty probiotyczne. Jedna z definicji opisuje probiotyk jako „preparat lub produkt zawierający wystarczającą ilość żywych, zdefiniowanych mikroorganizmów, które zmieniają mikroflorę w określonych segmentach organizmu gospodarza i w ten sposób wywierają korzystny wpływ na jego zdrowie”. Do wybranych produktów spożywczych (zwłaszcza produktów mlecznych) wprowadza się żywe bakterie w takiej formie i ilości, aby przetrwały w górnym odcinku przewodu pokarmowego (zwłaszcza w obecności kwaśnej treści żołądka i żółci w dwunastnicy), a następnie czasowo zasiedliły się i były aktywne w jelicie cienkim lub grubym.

Żywność prebiotyczna

Z kolei prebiotyki są składnikami obecnymi lub wprowadzanymi do pożywienia w celu stymulacji rozwoju korzystnej mikroflory jelita grubego. Błonnik pokarmowy również korzystnie wpływa na obniżenie stężenia cholesterolu we krwi, jak i korzystnie wpływa na utrzymanie odpowiednich wartości cukru we krwi u osób chorych na cukrzycę. Błonnikiem rozpuszczalnym wzbogaca się przede wszystkim napoje owocowe, natomiast błonnik nierozpuszczalny stosuje się do napojów śniadaniowych w celu uzyskania uczucia sytości. Do produktów wzbogaconych w błonnik należą np.: jogurty z dodatkiem ziaren zbóż, ciemne pieczywo z dodatkiem otrąb.

Żywność wzbogacana

Kolejną grupą żywności funkcjonalnej jest żywność wzbogacana. Jej spożywanie ma znaczenie w zapewnieniu odpowiedniej podaży witamin i składników mineralnych w codziennej diecie, a tym samym zmniejszenie ryzyka wystąpienia zaburzeń wynikających z ich niedoboru. Żywność wzbogacana może być w preparaty pojedynczych witamin, mieszanki odpowiednio dobranych witamin, mieszanki witaminowo-mineralne. Ze względu na korzystne znaczenie dla zdrowia kwasów tłuszczowych omega 3, rozpoczęto ich dodawanie do różnych produktów: tłuszczów do smarowania pieczywa, mleka, jogurtów, napojów owocowych, płatków śniadaniowych, pieczywa, olejów sałatkowych, majonezów i innych.