Stosujesz olej słonecznikowy? Uważaj, łatwo zrobić sobie krzywdę

Umieszczamy go na podium tłuszczów do smażenia, często nie wiedząc, jak bardzo ryzykujemy zdrowiem. W przeważającej części olej słonecznikowy składa się z podatnych na rozkład w wysokiej temperaturze wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Ich rozpad następuje już w ok. 100°C, więc smażenie na oleju słonecznikowym jest niebezpieczne.

Olej słonecznikowy ma sporo zalet i odpowiednio użyty może sprzyjać naszemu zdrowiu. Co więcej - w sklepach dostępne są też warianty bezpieczne. Jeśli sięgniesz po mieszankę oleju słonecznikowego i rzepakowego, w której zawartość tego pierwszego nie przekracza 30%, smażenie staje się bezpieczne. Najpierw jednak trzeba czytać etykiety i po prostu wiedzieć o tej zasadzie.

Czy olej słonecznikowy jest szkodliwy?

Zaraz po oleju rzepakowym i oliwie z oliwek, olej słonecznikowy to jeden z dominatorów w polskiej kuchni. Jest stosunkowo tani, powszechnie dostępny i popularny. Może też wyjść nam na zdrowie, ale tylko wtedy, gdy go nie podgrzewamy – czyli na przykład jako dodatek do sałatek.

O ile olej rzepakowy świetnie znosi wysokie temperatury, olej słonecznikowy tłoczony na zimno po podgrzaniu nie tylko je traci. Wyzwalają się z niego szkodliwe związki. Smażenie na oleju słonecznikowym jest niezdrowe, a nawet niebezpieczne.

Nieco inaczej jest jednak z rafinowanym olejem słonecznikowym, który może być stosowany podczas smażenia. Ma o wiele wyższą temperaturę dymienia.

Dlaczego nie powinno się smażyć na oleju słonecznikowym?

W przeważającej części olej słonecznikowy składa się z podatnych na rozkład w wysokiej temperaturze wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Ich rozpad następuje już w ok. 100°C, więc smażenie na oleju słonecznikowym jest niezdrowe, a nawet niebezpieczne. Nie należy na nim smażyć, chociaż są wyjątki.

Punkt dymienia to po prostu najniższa temperatura, przy której ogrzewany olej lub tłuszcz zaczyna rozpadać się na niekorzystny glicerol i wolne kwasy tłuszczowe oraz traci wszelkie własności odżywcze.

Brytyjskie badania pod kierunkiem prof. Martina Grootvelda, biotechnologa Uniwersytetu De Montfort (w Leicester, w Wielkiej Brytanii) sprzed kilku lat dowiodły, że tego typu olej jest też źródłem kancerogennego aldehydu, a w niewłaściwie przygotowywanych daniach jego dawka może być przekroczona 200 razy w stosunku do norm WHO. Do podobnych wniosków doszli też oxfordzcy uczeni.

Na co zamienić olej słonecznikowy?

Akurat sam punkt dymienia, rozumiany jako rozpad tłuszczu na glicerol i inne związki, olej słonecznikowy ma dość wysoki, tzn. nie przekraczamy go zwykle w warunkach domowych, ale sama stabilność oleju zostaje znacząco naruszona (więcej na ten temat).

Jeśli sięgamy po mieszankę oleju słonecznikowego i rzepakowego, możemy już zakładać, że obróbka termiczna jest bezpieczna, ale pod warunkiem, że olej słonecznikowy stanowi nie więcej niż 30 proc. takiej mieszanki.

Dobrym rozwiązaniem jest też wybieranie specjalnych olejów słonecznikowych, które powstają z odmian wysokooleinowych. Te już do smażenia się nadają.

Do czego jest dobry olej słonecznikowy?

Dodawaj olej słonecznikowy do sałatek, sosów, zup, ryb, dań gotowanych, a nie pożałujesz. Taki olej nierafinowany obfituje w witaminę E, która nadaje skórze blasku, uchodzi za naturalny eliksir młodości i wsparcie układu odpornościowego.

Dobre tłuszcze zawarte w oleju słonecznikowym wpływają korzystnie na profil lipidowy, sprzyjają obniżeniu poziomu cholesterolu, a w efekcie redukują ryzyko chorób serca i generalnie schorzeń układu krążenia.

Już jedna łyżka oleju rzepakowego pokrywa dobowe zapotrzebowanie na kwasy tłuszczowe omega-6. To z jednej strony zaleta, ale z drugiej zagrożenie.

Kwasy omega-6 pomagają stymulować wzrost skóry i włosów, utrzymać zdrowie kości, regulować metabolizm. Te tłuszcze są korzystne dla zdrowia, ale nie w nadmiarze. Zbyt duża ilość kwasów omega-6 w diecie może nasilać stany zapalne w organizmie, a nawet doprowadzić do rozwoju wielu groźnych chorób.

Olej słonecznikowy na skórę

Działa jak emolient, łagodzi podrażnienia i stany zapalne, regeneruje, po prostu odmładza. Olej słonecznikowy bywa dodatkiem do kosmetyków. Bez problemu kupisz go w specjalnej buteleczce, z dozownikiem, zdecydowanie drożej niż w sklepie spożywczym. Ten "zwykły" też możesz stosować. Będzie taniej i skutecznie.

Olej słonecznikowy na włosy

Duża zawartość witaminy E i lecytyny sprawia też, że olej słonecznikowy doskonale sprawdzi się w pielęgnacji włosów. Możecie znaleźć go jako składnik szamponów nawilżających, odbudowujących bądź przeciwłupieżowych. Bardziej odważnym włosomaniaczkom polecamy regularne olejowanie włosów olejem słonecznikowym. Kilka kropli oleju rozprowadzamy na dłoniach, a następnie wcieramy w pasma. Olejowanie zaleca się wykonywać raz w tygodniu, ale przy mocno zniszczonych i przesuszonych włosach bezpiecznie można stosować je częściej.

Eliza Dolecka