Joga dla seniorów - jakie zalety mają zajęcia jogi dla osób starszych?

Joga dla seniorów to zajęcia dostosowane specjalnie do potrzeb i możliwości osób starszych. Nie wymagają od uczestników dobrej kondycji fizycznej czy rozciągnięcia - ćwiczenia przebiegają w spokojnej atmosferze, a ich wykonanie nie jest trudne. Jednocześnie joga dla seniorów znacząco poprawia samopoczucie i zwiększa siły witalne, dlatego stanowi ważny czynnik obniżający ryzyko depresji starczej.

Spis treści:

1. Joga dla seniorów a sprawność fizyczna i umysłowa
2. Joga dla seniorów - jak wyglądają zajęcia?
3. Joga dla seniorów - przeciwwskazania
4. Joga dla seniorów - koszt i czas trwania zajęć

Joga dla seniorów, choć nie jest jeszcze w Polsce bardzo popularna, cieszy się coraz większym zainteresowaniem starszych osób. Powoli odchodzi w przeszłość stereotyp emeryta, który swój czas spędza mało aktywnie - seniorzy chętnie uczestniczą w zajęciach na uniwersytetach trzeciego wieku, zapisują się do klubów zrzeszających starsze osoby i dbają o swoją kondycję fizyczną.

Wielu z nich wybiera jogę dla seniorów, która osobom w podeszłym wieku daje szereg korzyści fizycznych i psychicznych.

Joga dla seniorów a sprawność fizyczna i umysłowa

Kiedy starsze osoby tracą możliwość samodzielnego wykonywania niektórych czynności, nie dzieje się tak wyłącznie dlatego, że są w podeszłym wieku. Zazwyczaj głównym winowajcą jest brak ruchu. To, że nie są aktywni fizycznie wymusza częstsze wizyty u lekarza, częstsze hospitalizacje i konieczność zakupu większej ilości leków¹ - czytamy w publikacji przygotowanej przez National Institute of Aging w Amerykańskim Departamencie Zdrowia i Opieki Społecznej. Jako jeden z najbardziej skutecznych i przyjaznych seniorom sposobów na długie utrzymanie sprawności fizycznej wymieniona jest właśnie joga. Dlaczego? Ponieważ joga:

• wzmacnia i rozciąga mięśnie;
• przywraca naturalną ruchomość w stawach;
• przywraca równowagę statyczną, dzięki której odciążane są narządy ruchu;
• minimalizuje bóle pleców i mięśni;
• poprawia krążenie krwi;
• stymuluje pracę układu odpornościowego;
• wspiera pracę organów wewnętrznych;
• poprawia pamięć i koncentrację;
• zmniejsza poziom stresu;
• relaksuje;
• działa na kłopoty ze snem;
• zapobiega depresji starczej;
• działa kompleksowo, wzmacniając i usprawniając całe ciało.

Wszystkie wymienione powyżej aspekty jogi są szczególnie ważne w przypadku osób starszych, które często skarżą się na bóle mięśni i stawów, problemy z pamięci i koncentracją, bezsenność czy słabe krążenie krwi.

Co ważne, joga pomaga seniorom radzić sobie ograniczeniami, jakie może powodować ich podeszły wiek. Celem ćwiczeń jest osiągnięcie możliwie jak największej elastyczności ciała oraz usunięcie napięć i sztywności powstałych na skutek braku aktywności fizycznej. Ważnym elementem ćwiczeń jest profilaktyka lub spowolnienie postępowania zwyrodnień w obrębie układu kostnego. W praktykowaniu jogi dla seniorów chodzi o to, aby codzienne czynności, takie jak wejście na trzecie piętro czy dobiegnięcie do autobusu, nie sprawiały starszym osobom problemu.

Czytaj też:
DIETA na dobrą pamięć i koncentrację
Zioła poprawiające koncentrację
Trening mózgu, czyli ćwiczenia na dobrą PAMIĘĆ
Sposoby na dobrą PAMIĘĆ: ćwiczenia, dieta, ruch, sen

Joga dla seniorów - jak wyglądają zajęcia?

Układając program zajęć jogi dla seniorów, instruktorzy biorą pod uwagę właściwe osobom starszym potrzeby. Już sama możliwość ćwiczenia z osobami w podobnym wieku daje seniorom komfort psychiczny. Wiedząc, że będą ćwiczyć ze swoimi rówieśnikami, czują się swobodniej i mniej wstydzą się zapisać na zajęcia.

W swoich założeniach joga nie powinna sprawiać kłopotów żadnej starszej osobie, dlatego w porównaniu z tradycyjnymi zajęciami jogi, na zajęciach dla seniorów wykonuje się więcej statycznych asan, zwłaszcza tych w pozycji siedzącej. Szczególną uwagę poświęca się miednicy, usuwaniu napięcia z bioder oraz odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Jego ból szczególnie często doskwiera osobom starszym. Statyczne asany pozwalają też zwalczyć sztywność mięśni i stawów, przywrócić ciału elastyczność i umożliwiają dopływ energii do zesztywniałych obszarów. Pozycje siedzące wzmacniają podbrzusze, zwiększają ogólną stabilność tułowia i sprzyjają zrelaksowaniu się.

Joga dla seniorów zawiera także pozycje stojące - zmniejszają one sztywność nóg i bioder, uśmierzają bóle bioder oraz wzmacniają okolice kostek. Pozwalają też wypracować silną, stabilną postawę, co jest szczególnie ważne w przypadku osób początkujących, mających niewielką świadomość ciała.

Najczęściej wykorzystywane pozycje w jodze dla seniorów to:

• asany siedzące: pozycja motyla, pozycja dziecka, pozycja kota;
• asany stojące: pozycja trójkąta, pozycja wojownika;
• asany leżące: pozycja kobry, pozycja szarańczy.

W jodze dla seniorów nie pozostaje się zbyt długo w jednej pozycji, a przejścia między nimi nie są szybkie. Czasem korzysta się z przyrządów, zwłaszcza jeśli uczestnicy zajęć mają ograniczone możliwości ruchu. Asany wzmacniają biodra, kostki i kręgosłup, ale nie obciążają nadgarstków.

Pod koniec zajęć wykonywane są asany leżące służące relaksacji i odprężeniu. Towarzyszą im ćwiczenia oddechu, czyli elementy pranajamy, a także koncentracji.

Sri Tirumalai Krishnamacharyi, guru współczesnej jogi i twórca koncepcji jogi dla sześciu stadiów życia, zalecał, aby joga dla seniorów miała charakter bardziej terapeutyczny niż nastawiony na wykonywanie skomplikowanych sekwencji. Połączenie ruchu i oddechu sprawia, że ćwiczenia dla starszych osób stają się mniej wysiłkowe, zachowują natomiast swoje walory lecznicze.

Joga dla seniorów - przeciwwskazania

Uczestnictwo w zajęciach jogi dla seniorów nie niesie za sobą żadnych wymagań co do sprawności fizycznej - każdy senior, nawet ten, który latami nie ćwiczył, powinien poradzić sobie z wykonaniem poszczególnych pozycji i ćwiczeń oddechowych. Wyjątek stanową osoby, które mają trudności z utrzymaniem równowagi.

Jednak dla bezpieczeństwa, przed zapisaniem się na zajęcia należy omówić chęć praktykowania jogi z lekarzem. Przeciwwskazania stanowią bardzo silne bóle kręgosłupa, osteoporoza i sztuczne stawy. Ćwiczeń nie mogą wykonywać osoby chore na jaskrę i te, u których występują bardzo duże skoki ciśnienia.

Czytaj też: Wskazania i przeciwwskazania do uprawiania jogi

Joga dla seniorów - koszt i czas trwania zajęć

Joga dla seniorów trwa zazwyczaj 90 minut, rzadziej godzinę. Tego typu zajęcia znajdują się w ofercie wielu szkół jogi, nie tylko w największych miastach. Ich koszt jest często niższy niż pozostałych zajęć z jogi i wynosi od 15 do 25 zł za pojedyncze zajęcia lub 70-80 złotych za karnet obejmujący 4 zajęcia w miesiącu. Dostępne są również karnety open w cenie około 100-120 złotych za dowolną liczbę wejść.

Warto dodać, że konkretne szkoły różnie definiują "seniora": jako osobę od 50. lub 60. roku życia.

Anna Sierant