Mleko kokosowe: właściwości i zastosowanie. Przepis na domowe mleko z wiórków kokosowych

Mleko kokosowe jest produkowane z miąższu orzecha kokosowego. Jego głównym składnikiem są krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, którym przypisuje się wiele właściwości zdrowotnych. Mleko kokosowe można przygotować samodzielnie - zobacz prosty przepis na domowe mleko z wiórków kokosowych.

Spis treści

1. Jak powstaje mleko kokosowe?
2. Mleko kokosowe: właściwości lecznicze
3. Jak kupić dobre mleko kokosowe?
4. Jak zrobić mleko kokosowe?
5. Mleko kokosowe: zastosowanie

Mleko kokosowe jest wytwarzane z miąższu orzecha kokosowego poprzez połączenie stałego miąższu z wodą w odpowiednich proporcjach. Ma biały kolor, gęstą kremową konsystencję i charakterystyczny kokosowy smak oraz aromat. Mleko kokosowe często jest mylone z wodą kokosową – płynem, który znajduje się wewnątrz niedojrzałego kokosa.

Mleko kokosowe to bardzo popularny dodatek w kuchniach krajów azjatyckich, szczególnie Tajlandii i Indii, a także na Karaibach i w Ameryce Południowej. Ostatnio zyskuje coraz szersze grono amatorów w Europie i Ameryce Północnej, głównie wśród zwolenników zdrowego odżywiania. Kolor i smak mleko kokosowe zawdzięcza wysokiej zawartości tłuszczu, w którego składzie dominują nasycone kwasy tłuszczowe.

Skład i kaloryczność mleka kokosowego jest zależna od sposobu jego wytworzenia i zawartości wody, jednak przeciętnie mleko kokosowe nieodtłuszczone z puszki składa się w 68 procentach z wody oraz w 24 procentach z tłuszczu.

Mleko kokosowe jest dobrym źródłem niektórych składników mineralnych. Porcja 100 g pokrywa dzienne zapotrzebowanie na mangan w 46 procentach, na miedź w 13 procentach, na fosfor w 10 procentach, a na magnez, żelazo i selen w 9 procentach. Zawiera także niewielkie ilości witaminy C, niacyny, kwasu foliowego i innych witamin z grupy B.

Jak powstaje mleko kokosowe?

Mleko kokosowe otrzymuje się przez ręczną lub mechaniczną ekstrakcję z rozdrobnionego miąższu kokosa z dodatkiem lub bez użycia wody. Skład mleka kokosowego w bardzo dużym stopniu zależy od ilości wody użytej do ekstrakcji, co wpływa na jego konsystencję i zawartość tłuszczu. Mleko kokosowe uzyskane podczas jednoetapowej ekstrakcji bez użycia wody nazywane jest "kakang gata" i zawiera 52 procent wody oraz 38 procent tłuszczu. Mleko kokosowe jest emulsją, która nie rozwarstwia się dzięki zawartym w nim naturalnie emulgatorom: fosfolipidom, kefalinie i lecytynie.

Przemysłowa produkcja mleka kokosowego obejmuje kilka etapów: oczyszczanie orzechów kokosowych, rozwiercanie i wydobycie wody kokosowej, maszynowe zdejmowanie łupin z orzechów, rozdrabnianie miąższu kokosowego, mechaniczną ekstrakcję mleka, filtrację, dwukrotną pasteryzację w temp. 70°C, pakowanie do puszek, butelek lub kartonów, chłodzenie, przechowywanie (mleko w puszkach w temperaturze pokojowej, w kartonach i butelkach głównie w warunkach chłodniczych).

Mleko kokosowe wytwarza się w wersji pełnotłustej i częściowo odtłuszczonej. Mleko light powstaje po częściowym odwirowaniu mleka pełnotłustego (zawiera więcej wody) lub poprzez jego dalsze rozcieńczanie.

Mleko kokosowe: właściwości lecznicze

W związku z tym, że mleko kokosowe zawiera w składzie głównie nasycone kwasy tłuszczowe i jest wysokokaloryczne, stosowanie go w prozdrowotnej diecie może budzić wątpliwości. Liczne badania naukowe wykazały jednak, że nie wszystkie nasycone kwasy tłuszczowe wpływają na zdrowie w ten sam sposób, a ich negatywne oddziaływanie prawdopodobnie jest przeceniane. Część korzystnych właściwości mleka kokosowego została potwierdzona badaniami naukowymi, niektóre z nich wymagają zgłębienia.

Mleko kokosowe: wpływ na poziom cholesterolu i zdrowie układu krwionośnego

Większość badań dotyczących wpływu na profil lipidowy dotyczy oleju kokosowego, a nie samego mleka kokosowego. Można je jednak porównywać, gdyż zawierają te same kwasy tłuszczowe. Najczęściej efektem stosowania oleju kokosowego jest spadek "złego" cholesterolu LDL i trójglicerydów oraz wzrost "dobrego" cholesterolu HDL. Doświadczenie przeprowadzone na 60 mężczyznach, którzy przez 8 tygodni stosowali mleko kokosowe jako dodatek do owsianki 5 razy w tygodniu, wykazało spadek LDL u uczestników badania i średni wzrost HDL o 18 procent, podczas gdy stosowanie mleka sojowego dało jedynie 3-procentowy wzrost.

Niektóre badania wykazują wzrost zarówno poziomu LDL, jak i HDL po spożyciu tłuszczu z kokosa. Towarzyszy im jednak spadek zawartości trójglicerydów we krwi. Sugeruje się, że wpływ kwasu laurynowego (główny składnik tłuszczu kokosowego) na poziom cholesterolu jest indywidualny i może zależeć od ilości i proporcji tłuszczów w diecie.

Mleko kokosowe: wpływ na masę ciała i metabolizm

Istnieją badania potwierdzające korzystny wpływ krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych na masę ciała, zawartość tkanki tłuszczowej i metabolizm. Większość tłuszczów w mleku kokosowym stanowią właśnie te kwasy. Korzystny wpływ krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych wynika z ich metabolizmu: są transportowane bezpośrednio do wątroby, gdzie ulegają przekształceniu na energię.

Wykazują też mniejsze powinowactwo do budowania tkanki tłuszczowej. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe z kokosa wpływają na obniżenie apetytu i zmniejszenie ilości zjadanych kalorii, a ponadto mogą krótkotrwale zwiększać zużywanie energii przez organizm i przyspieszać spalanie tłuszczu. Brakuje badań dotyczących mleka kokosowego, jednak dla oleju kokosowego wykazano korzystny wpływ na spadek masy ciała i tłuszczu brzusznego u osób otyłych. Tożsame działanie sugeruje się dla mleka kokosowego, co wynika z obecności tych samych kwasów tłuszczowych.

Mleko kokosowe: leczenie wrzodów

Badania wykazały, że mleko kokosowe działa ochronnie w przypadku owrzodzeń błon śluzowych przewodu pokarmowego i zmniejsza dolegliwości bólowe. Mleko kokosowe podawane szczurom z wrzodami żołądka zmniejszyło ich rozmiar o 54 procent, co daje efekt porównywalny ze stosowaniem leków przeciwwrzodowych.

Mleko kokosowe: wpływ na stan zapalny

Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe obecne w mleku kokosowym przyczyniają się do wyciszenia przewlekłego stanu zapalnego, który towarzyszy reumatyzmowi i innym chorobom autoimmunologicznym. Działanie to potwierdzono w badaniach na myszach i szczurach.

Mleko kokosowe: działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe

Kwas laurynowy i inne krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe obecne w mleku kokosowym działają przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie, dzięki czemu przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka infekcji. Kwas laurynowy jest przekształcany w organizmie do monolaurynianu skutecznego w ochronie przed wirusem opryszczki, grypy, a nawet HIV.

Jak kupić dobre mleko kokosowe?

Wybierając mleko kokosowe, należy kierować się składem. Najlepiej, aby zawierało jedynie ekstrakt z kokosa i wodę. Wszelkie dodatki smakowe i cukier są niepożądane, podobnie jak substancje stabilizujące i zagęszczające, np. guma guar, guma ksantanowa i karagen. Na opakowaniu mleka kokosowego powinna znaleźć się informacja, że nie zawiera ono bisfenolu A – substancji, która przenika z puszek lub butelek do żywności i uważana jest za rakotwórczą.

Należy pamiętać, że mleko kokosowe z puszki zwykle zawiera dużo więcej ekstraktu z kokosa niż mleko z kartonu. Przy tym jest tłustsze i bardziej kaloryczne. Dobre nieodtłuszczone mleko kokosowe z puszki powinno zawierać 85 procent ekstraktu z kokosa i 15 procent wody bez żadnych dodatków. Mleka w kartonie najczęściej mają dużo gorszy skład niż puszkowane. Zawierają 5-10 procent ekstraktu z kokosa, są aromatyzowane i zawierają niepotrzebne dodatki. Ich cena jest nieadekwatna do składu.

Bardzo często mleko w puszce, zawierające głównie ekstrakt z kokosa, ma podobną cenę za litr jak mleko w kartonie. Osoby, którym zależy na mleku kokosowym o małej zawartości tłuszczu, mogą kupować mleko light w puszce lub przygotowywać je samodzielnie. Dzięki temu mogą zaoszczędzić, bo koszt domowego mleka kokosowego to ok. 5 zł.

Przeczytaj także:

Sprawdź, ile mleka dziennie potrzebuje Twoje dziecko

Polecamy

Autor: Time S.A

Zbilansowane dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!

Dowiedz się więcej

Mleko kokosowe: zastosowanie

Mleko kokosowe idealnie nadaje się do wielu potraw. Zagęszcza zupy i sosy, wzbogaca ich smak oraz nadaje przyjemną, kremową teksturę, doskonale łagodzi smak pikantnych przypraw. Mleko kokosowe jest znane z azjatyckiego curry oraz napoju "cendol" z zielonymi żelkami i dodatkiem cukru palmowego.

Można je zastosować do deserów, koktajli, ubić jak śmietanę, użyć jako bazy do lodów, dodać do kawy i owsianki. To zamiennik mleka krowiego w wypiekach i naleśnikach chętnie stosowany przez wegan. Mleko kokosowe jest dobrym rozwiązaniem dla alergików i osób, które nie tolerują laktozy z mleka krowiego. Osoby, które stosują pełnotłuste mleko kokosowe jako zamiennik mleka krowiego, muszą pamiętać, że w szklance mleka kokosowego znajduje się o 350 kcal więcej.

Mleko kokosowe ze względu na bogactwo składników odżywczych można stosować do nawilżania włosów i na skórę. Doskonale nawilża suchą skórę i wygładza zmarszczki, a dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym łagodzi wypryski i zmiany skórne.

Źródła:

1. Philippine Coconut Authority, Coconut processing technologies, Coconut milk http://www.pca.da.gov.ph/pdf/techno/coconut_milk.pdf

2. Franziska Spritzler, Coconut Milk Health Benefits and Uses, https://authoritynutrition.com/coconut-milk/

3. Self Nutrition Data, Nuts, coconut milk, raw (liquid expressed from grated meat and water), http://nutritiondata.self.com/facts/nut-and-seed-products/3113/2

Aleksandra Żyłowska-Mharrab