Roślinne czy od krowy? Zbadano, które mleko jest zdrowsze

2025-06-26 9:24

Mleko roślinne, a właściwie napój roślinny zyskuje w ostatnim czasie sporą popularność. Choć początkowo produkty te były skierowane do wegan i wegetarian, to dziś z przyjemnością sięga po nie znacznie szersza grupa. Amerykańskie Towarzystwo Chemiczne postanowiło jednak przyjrzeć się właściwościom odżywczym zarówno krowiego mleka jak i roślinnym odpowiednikom. Wiemy, co jest zdrowsze.

Roślinne czy od krowy? Zbadano, które mleko jest zdrowsze
Autor: Fot. Getty Images

Agencja ds. Żywności i Leków (FDA)przeprowadziła badanie, którego wyniki sugerują, że poziomy cynku, selenu, fosforu i magnezu w napojach roślinnych różnią się znacznie od tych w obecnych nabiale. To z kolei podkreśla potrzebę bardziej szczegółowego oznaczania wartości odżywczej w sprzedawanej żywności.

Zamienniki mleka – czym jest mleko roślinne?

Jakie są napoje roślinne?

Lista jest całkiem spora i wiele zależy od tego, jaki lubimy smak. Niemniej kiedy ktoś decyduje się zamienić klasyczne mleko na roślinny odpowiednik, często kieruje się także ograniczeniami wynikającymi z diety. Dlatego poza unikaniem laktozy część konsumentów wybiera produkty, w których nie ma glutenu.

O ile w przypadku krowiego mleka nie ma tego problemu, o tyle w odniesieniu do napojów roślinnych trzeba pamiętać, że część z nich wykonywana jest ze zbóż. Natomiast traktując zbiorczo dostępne mleka roślinne, należy wymienić takie przykłady jak: 

Część z wymienionych produktów możemy z łatwością kupić niemal w każdym sklepie spożywczym, są jednak takie, które znajdziemy wyłącznie w specjalistycznych punktach lub w sprzedaży internetowej.

Roślinne alternatywy mleczne zyskują na popularności, ale niewiele wiadomo o zawartości minerałów w tych produktach, zwłaszcza w USA. Choć można je dobrowolnie zadeklarować, z perspektywy regulacyjnej, minerały te nie zawsze muszą znajdować się na etykiecie Nutrition Facts

- powiedział autor badania dr Ben Redan.

Mleko wyprodukowane z pojedynczych składników, takich jak migdały, owies lub ryż, postrzegane są jako doskonała alternatywa, zwłaszcza w przypadku osób zmagających się z nietolerancją na białko krowiego mleka, czy z alergią. Ponadto produkty te są bardziej przyjazne środowisku, z racji tego, że wiążą się z mniejszą emisją zanieczyszczeń niż w przypadku tradycyjnego nabiału.

Mleko od krowy, czy napój roślinny - Co jest zdrowsze?

Autorzy badania użyli spektrometrii masowej ze sprzężeniem indukcyjnym, aby ocenić poziom mikroelementów w alternatywnych produktach mlecznych wyprodukowanych z soi, grochu, konopi, owsa, migdałów, kokosa, nerkowca i ryżu. Dla każdego typu napoju przetestowano kilka różnych marek, co dało łącznie 85 próbek.

Co dowodzi badanie? Napoje na bazie grochu miały około 50 procent więcej fosforu, selenu i cynku w porównaniu do mleka krowiego, a mleko sojowe miało najwyższe stężenie magnezu. Wszystkie inne rodzaje wegańskiego mleka zawierały niższe ilości tych czterech kluczowych składników odżywczych w porównaniu do tradycyjnego nabiału.

Autorzy badania podkreślają również znaczny stopień zróżnicowania pomiędzy różnymi markami tego samego rodzaju napoju. Przykładowo, poziom cynku różnił się aż o 53,8 procent w różnych testowanych mlekach na bazie grochu.

Podsumowując, badacze stwierdzają, że niektóre roślinne alternatywy mleczne mogą być źródłem magnezu, fosforu, cynku i selenu. Ostrzegają jednak, że różnice pomiędzy typami poszczególnych produktów i ich potencjalna zmienność powinny być brane pod uwagę przy rozważaniu ich wartości odżywczej.

Decydując się na napoje roślinne, należy również zwracać uwagę na skład, ponieważ część z nich zawiera wysoką zawartość soli lub dodatek cukru. Tego rodzaju produktów trzeba unikać ze względu na ryzyko związane z rozwojem nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2 oraz choroby otyłościowej.

Jakie właściwości ma krowie mleko?

Mleko od krowy jest głównym źródłem kilku niezbędnych składników odżywczych, które nie mogą być wytwarzane przez organizm ludzki i muszą być pozyskiwane z pożywienia. Jednym z nim jest selen, który pomaga chronić komórki przed uszkodzeniami lub infekcjami, a także zwiększa funkcje tarczycy.

Z kolei cynk wspiera układ odpornościowy, a magnez niezbędny jest do prawidłowego funkcjonowania mięśni i nerwów. Następnym kluczowym składnikiem odżywczym jest fosfor, który wspomaga wzrost, utrzymanie i naprawę wszystkich typów tkanek.

Poza tym już w 100 ml krowiego mleka o zawartości tłuszczu 3,5 % znajdziesz:

  • Wapń ok. 120 mg (12% RWS)
  • Fosfor ok. 90–100 mg
  • Potas ok. 150 mg
  • Witamina B12 ok. 0,4–0,5 µg (15–20% RWS)
  • Witamina B2 (ryboflawina) ok. 0,2 mg
  • Witamina A ok. 40 µg

Dokonując wyboru pomiędzy napojem roślinnym a krowim mlekiem, trzeba pamiętać, że klasyczny odpowiednik jest bogatym źródłem białka. Stąd jeżeli nie musisz unikać zwykłego mleka, to nie eliminuj go całkowicie ze swojej diety.