Biała i brunatna tkanka tłuszczowa

Tkanka tłuszczowa kojarzy się z nadwagą, nieestetycznym wyglądem i zagrożeniem wieloma chorobami. Czy wiesz jednak, że tłuszcz w organizmie możemy podzielić na „dobry” i „zły”? Dobry tłuszcz, czyli brunatna tkanka tłuszczowa, jest aktywny metabolicznie, a jego zadaniem jest utrzymywanie prawidłowej ciepłoty ciała. Biała tkanka tłuszczowa jest magazynem energii w formie lipidów i to ona stanowi „nadbagaż” w postaci nadmiernej masy ciała.

Spis treści

1. Biała i brunatna tkanka tłuszczowa - różnice
2. Jak zwiększyć ilość brunatnej tkanki tłuszczowej?
3. Brunatne komórki tłuszczowe lekiem na otyłość?

Biała i brunatna tkanka tłuszczowa pełnią inne funkcje i mają różne właściwości. Sprawdź szczegóły!

Biała i brunatna tkanka tłuszczowa - różnice

Biała tkanka tłuszczowa ma za zadanie magazynować energię i produkować hormony, które wydzielane są do krwi. Pewna jej ilość jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Jednym z głównych hormonów produkowanych przez białe komórki tłuszczowe (adipocyty) jest adiponektyna, która wpływa na procesy metaboliczne, uwrażliwia tkanki na działanie insuliny, a także wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwmiażdżycowe.

Gdy białego tłuszczu jest w organizmie zbyt dużo, proces produkcji adiponektyny jest spowolniony, co skutkuje większą zapadalnością na choroby metaboliczne i cukrzycę typu 2.

Komórki tworzące białą tkankę tłuszczową mają dużo większą objętość niż brunatne adipocyty i gromadzą większe ilości tłuszczu. 95% objętości białej komórki tłuszczowej stanowią lipidy w postaci pojedynczego pęcherzyka, który powiększa się w wyniku ich gromadzenia, podczas gdy w brunatnej komórce tłuszczowej jest 30-50% lipidów i występują pod postacią licznych i małych kropelek.

Komórki brunatne wyróżnia przede wszystkim duża ilość mitochondriów i lepsze unerwienie oraz ukrwienie. Są to komórki dużo bardziej aktywne.

Zasadnicza różnica w funkcjonalności komórek tłuszczowych polega na tym, że białe adipocyty magazynują tłuszcz, natomiast brunatne wykorzystują go do wytwarzania energii.

Przypuszcza się, że w dorosłych organizmach brunatna tkanka tłuszczowa pełni istotną rolę w utrzymaniu prawidłowej masy ciała i zapobieganiu insulinooporności. Jej ilość jest zmienna, maleje wraz z wiekiem i wzrostem wagi.

Większe ilości brunatnego tłuszczu występują u kobiet oraz u osób narażonych na zimno, np. pracujących na otwartym powietrzu.

Zauważono również, że osoby bardzo aktywne fizycznie, jak atleci czy pływacy, charakteryzują się większą ilością brunatnych komórek tłuszczowych w organizmie.

Przez wiele lat sądzono, że brunatna tkanka tłuszczowa występuje jedynie u noworodków i małych dzieci jako dodatkowe zabezpieczenie w celu utrzymania prawidłowej temperatury ciała.

Badania z ostatnich lat z wykorzystaniem nowoczesnych metod pomiarowych wykazały, że w organizmach dorosłych również znajduje się brunatny tłuszcz, jednak w dużo mniejszych ilościach. Przede wszystkim można go znaleźć w okolicy nadobojczykowej oraz szyi.

Prawdopodobne jest, że grupy komórek brązowego tłuszczu, a nawet pojedyncze komórki rozsiane są w białej tkance tłuszczowej. To dobra wiadomość, szczególnie dla osób, które mają problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała.

W komórkach brunatnej tkanki tłuszczowej upatruje się nawet leku na epidemię otyłości. Dlaczego? Wszystko sprowadza się do ich aktywności metabolicznej i silnej zdolności utylizowania tłuszczu zgromadzonego w białych adipocytach. Wynika z tego, że nadmiar "złego" tłuszczu można zwalczyć poprzez zwiększanie w organizmie ilości "dobrego" tłuszczu.

Jak zwiększyć ilość brunatnej tkanki tłuszczowej?

Do ciekawych wniosków doszli naukowcy z Virginia Commonwealth University School of Medicine. Przeprowadzili oni badania na grupie osób okrytych kocami termicznymi, znajdujących się w pomieszczeniu, gdzie temperatura stopniowo zmniejszała się z 26°C do 12°C.

Wydatek energetyczny uczestników badania wzrósł średnio o 48%. Ponadto u osób, które zaczęły drżeć z zimna, aktywność mięśni zwiększyła się o 88%. Jednocześnie badano poziom iryzyny ‒ hormonu odpowiedzialnego za rozwój brązowej tkanki tłuszczowej. Podczas chłodzenia organizmu jego poziom znacznie wzrósł.

Na szczęście zimno nie jest jedynym stymulatorem wytwarzania brunatnych adipocytów, zatem nie musisz decydować się na krioterapię, żeby wspomóc swoje wysiłki w odchudzaniu. Poziom wydzielania iryzyny zbadano również podczas wysiłku fizycznego.

Ilość hormonu była zbliżona do wytworzonej podczas wychładzania organizmu. Płynie z tego prosty wniosek – aktywność fizyczna poprawia nie tylko kondycję mięśni, ale powoduje przekształcanie się białego tłuszczu w brązowy.

Grupa naukowców z Centrum Badań nad Cukrzycą Joslin w Bostonie pod kierownictwem Kristin Stanford również sprawdzała wpływ ćwiczeń fizycznych na brunatną tkankę tłuszczową. Wyniki badań przeprowadzonych na myszach, a także na grupie mężczyzn, stosujących regularnie aktywność fizyczną są bardzo obiecujące.

Mężczyźni regularnie przez 12 tygodni jeździli na rowerze, natomiast myszy przez 11 dni biegały na kołowrotku. Zarówno w przypadku ludzi, jak i myszy zauważono wzrost zawartości brunatnej tkanki tłuszczowej i jej zwiększoną aktywność metaboliczną.

W przypadku zwierząt dokonano przeszczepu nowo powstałej tkanki tłuszczowej do organizmów myszy, które nie były aktywne fizycznie. U myszy tych zwiększyła się tolerancja glukozy, wzrosła wrażliwość tkanek na insulinę, spadła masa ciała i masa tkanki tłuszczowej. Pozytywny efekt metaboliczny utrzymywał się od dwóch do trzech miesięcy.

Brunatne komórki tłuszczowe lekiem na otyłość?

Badania naukowców z Joslin wskazują, że brunatna tkanka tłuszczowa jest ważnym organem metabolicznym, którego obecność może wspomagać leczenie chorób wynikających z otyłości – insulinooporności, cukrzycy i zespołu metabolicznego. Stwierdzono również, że przeszczepienie brunatnych komórek tłuszczowych spowodowało zwiększoną ekspresję interleukiny-6 (IL-6). Wcześniejsze badania wykazały, że IL-6 powoduje wzrost wydatkowania energii i pozytywnie wpływa na zmniejszenie masy ciała. Nie wiadomo, czy takie same efekty można uzyskać przy przeszczepie brunatnych komórek tłuszczowych u ludzi, jednak jest duża szansa, że adipocyty te mogą zostać wykorzystane do leczenia otyłości i cukrzycy.

Wyniki badań niezależnych zespołów naukowców wskazują, że wzrost zawartości brunatnej tkanki tłuszczowej w organizmie wpływa pozytywnie na metabolizm i spadek masy ciała.

Liczne badania wskazują, że im większa masa ciała, tym mniejsza ilość i aktywność brunatnej tkanki tłuszczowej w organizmie. Również osoby chorujące na cukrzycę typu 2 charakteryzują się zmniejszoną ilością tej tkanki względem osób zdrowych. Wyniki badań niezależnych zespołów naukowców wskazują, że wzrost zawartości brunatnej tkanki tłuszczowej w organizmie wpływa pozytywnie na metabolizm i spadek masy ciała. Wytworzenie brunatnych komórek tłuszczowych w organizmie dorosłego człowieka jest możliwe poprzez regularną aktywność fizyczną. Zanim doczekamy się leku na otyłość, który przejdzie badania kliniczne, zrób wszystko, aby zwiększyć w swoim organizmie poziom „dobrego” tłuszczu. Zadbaj o codzienną porcję ruchu, a pomożesz sobie zwalczyć nadwagę i dolegliwości wynikające z nadmiernej masy ciała.

Aleksandra Żyłowska-Mharrab